Նախորդ գրառումներումս անդրադարձել եմ, թե ինչպես են վճարում հայաստանյան գործակալություններում, և ինչպես կարելի է վաճառել սեփական հմտությունները։ Համապատասխանաբար ներկայացրել եմ, թե ինչ մեթոդներով են իրականացվում վճարումները, և եթե արդեն մասնագետը որոշել է արդեն հանդես գալ որպես անհատ (գովազդ, բրենդինգ, միջոցառումների կազմակերպում, խորհրդատվություն, դիզայն, մարքեթինգ, քոփիրայթինգ, մոնտաժ, թարգմանչություն, ռեստորանային գործ և այլ հարակից ոլորտներ), ապա ինչպես կարող է «վաճառել» իր հմտությունները։
Այժմ անդրադառնանք վերոնշյալ ծառայությունների ոլորտ ներկայացնող գործակալություններում աշխատելու առավելություններին կամ թերություններին (գովազդ, բրենդինգ, միջոցառումների կազմակերպում, դիզայն, մարքեթինգ, քոփիրայթինգ, մոնտաժ, թարգմանչություն, ռեստորանային գործ և այլ ոլորտներ)։
Ինչպես նշել էի, երբ իր գործի գիտակը սկսում է հանդես գալ որպես անհատ մասնագետ, սովորաբար նա մասնագիտական կյանքի առաջին 3-6 տարիներն աշխատում է որևէ գործակալությունում, որտեղ և խորացնում ու զարգացնում է հմտությունները։
Գործակալությունը լքելու տարբերակները տարբեր են, որին անդրադառնալու համար պետք է առանձին գրառում (մի օր էլ այդ մասին կգրեմ):
Ծառայությունների մատուցման ոլորտում աշխատել սկսելու համար հարկավոր չէ մեծ մասնագիտական փորձ, կարևորը էնտուզիազմն է ու աշխատելու ցանկությունը։ Օրինակ` ես սկսել եմ աշխատել, երբ սովորում էի 3-րդ կուրսում ու առաջին երկու ամիսներն աշխատել եմ որպես կամավոր, այսօրվա նման հիշում եմ, թե ինչքան էի ոգևորված, երբ ինձ ընդունեցին աշխատանքի, իսկ ուղիղ երկու ամիս հետո արդեն ստացա պաշտոնական առաջարկ հաստիքային աշխատանքի համար. աշխարհը իմն էր։
Ի՞նչ է տալիս գործակալությունում աշխատանքը, հատկապես այն դեպքում, երբ նոր ենք սկսում գործել ծառայությունների մատուցման ոլորտում։
Գործակալություններում աշխատելու առավելությունները. հատկապես նրանց համար, ովքեր նոր են սկսում մտնել տվյալ ոլորտներ։
- Մասնագիտական փորձի ձեռքբերում։ Երբ ուսումնական հաստատություններում, գրքերում կամ համացանցում մենք կարդում ենք տարբեր նյութեր, որոնք առնչվում են ոլորտին, մենք սովորում և ծանոթանում ենք տեսական կամ ստատիկ գիտելիքների հետ, իսկ գործակալություններում աշխատանքը արդեն կիրառական կողմն է այն ամենի, ինչ մենք կարդացել ենք։ Ու սովորաբար գրքերում գրված նյութից շաաատ տարբերվում է կիրառական ոլորտը։ Գրքերում ամեն ինչ հրաշալի է ու սահուն, իսկ պրակտիկայում այն ուրիշ է։ Սակայն հաջողության հասնելու համար տեսական գիտելիքները շատ կարևոր են, ու երբեք պետք չի սահմանափակվել մի քանի գրքերով։ Նույնիսկ աշխատելու ընթացքում պետք է կարդալ, ուսումնասիրել, մասնակցել տարբեր թրեյնինգների, հանդիպումների ու այդ ամենը համադրել կիրառականի հետ։ Մեկը մյուսին փոխլրացնող են։
- Թիմային աշխատանք։ Գործակալություններում սովորաբար տիրում է ջերմ բարեկամական և ընկերական մթնոլորտ։ Լավ ձևավորված կազմակերպություններում առկա է թիմի հասկացությունը, չնայած որ բոլորն ունեն իրենց պարտականություններն ու աշխատանքի նկարագրությունը, այնուամենայնիվ Deadline ասվածը ամեն ինչ կարող է «տակնուվրա» անել, և աշխատակազմը մոռանում է իր «հիմնական» պարտականությունների մասին, բոլորի համար կարևորը աշխատանքի որակն է ու ժամանակին այն հանձնելը։ Այս դեպքում ձևավորված թիմը կարող է հասնել մեծ հաջողությունների, ուստի աշխատանքի ընթացքում պետք է ինտեգրվել թիմում և հանդիսանալ թիմի մասնիկ։
- Հանդիպումներ հաճախորդների կամ պատվիրատուների հետ։ Աշխատանքի ընթացքում սկսվում է փորձի ձեռքբերում շփման ոլորտում։ Հանդիպումներ, պատվերներ, քննարկումներ, ծրագրեր։ Այսպես սկսվում են ձեռք բերվել հաճախորդների հետ շփման հմտություններ և նոր ծանթություններ բիզնես ոլորտում։ Մեծանում է սոցիալական ցանցը։
- «Հայկական» բիզնես էթիկա։ Բիզնեսում այն ամենը, ինչ մենք հանդիպել ենք գրքերում կամ ֆիլմերում, շատ տարբեր է հայկական տարբերակից, Հայաստանում կա բիզնեսի յուրահատուկ ոճ. պատկերացում կազմելու համար օրինակ բերեմ մի քանի բարևի տարբերակ, իսկ ենթադրությունները թողնում եմ ձեզ. «Բարև Ձեզ», «Պռիվետ, ապ ջան», «Բարև, ախպերս», «Բարև Ձեզ, պրն. էսինչյան», «Ասա տեսնեմ` ինչ ես ասում» և այլն։
Հաճախորդները լինում են տարբեր 
ուստի նրանց հետ աշխատելու ընթացքում սկսվում է հայկական բիզնես ոլորտի հետ ծանոթություն։ Այստեղ նորեկների համար սովորաբար շոկային վիճակ է լինում բայց դա անցողիկ է, քիչ-քիչ սկսվում է ադապտացիան։
- Ինտեգրում ծառայությունների ոլորտի համայնք։ Արդեն երբ սկսում եք աշխատել տվյալ ոլորտում, քիչ-քիչ սկսում եք ձեռք բերել հեղինակություն տվյալ ոլորտում, այսինքն` ձեզ սկսում են ճանաչել որպես տվյալ ոլորտի մասնագետ։ Իսկ ընդունելն ու հեղինակություն պահելը ավելի շատ գալիս է տվյալ անձնավորությունից, կախված է, թե ինչպես է մարդ ինքն իրեն «դիրքավորում». սովորաբար մարդուն ճանաչում և ընդունում են այնպիսին, ինչպիսին որ ինքը ցույց է տալիս կամ «դիրքավորում» է իրեն։
- Պորտֆոլիո, գործեր, հիշողություններ։ Աշխատելու ընթացքում մասնակից եք դառնում տարբեր նախագծերի և ծրագրերի իրականացմանը, միջոցառումների կազմակերպմանը, արշավների իրականացմանը, ինչը ժամանակ հետո դառնում է «գլուխ գովալու» և հաճելի հիշողությունների առիթ։ Ուստի աշխատելու ընթացքում միշտ պետք է հաճույք ստանալ ծրագրերից, քանի որ հետո սովորաբար մնում են միայն հաճելի հիշողություններ։
Առավելությունների հակառակը.
Երբ արդեն մի քանի տարի աշխատել եք գործակալությունում, ունեք վերոնշյալ կետերը, ապա սկսում է տեղի ունենալ հետևյալը…
- Երբ արդեն բարձրացել եք կազմակերպության պաշտոնների աստիճաններով և զգում եք, որ էլ տեղ չկա, ապա սկսվում է սթրեսային վիճակ, տեղի է ունենում լճացում, զգում եք, որ արդեն մի քանի տարի է` կատարում եք նույն աշխատանքը։ Գործակալություններում ուղղահայաց և հորիզոնական տեղաշարժը (մոբիլիզացիան) շատ աննկատ է դառնում. աշխատելու միակ մոտիվացիան դառնում է աշխատավարձը, այսինքն` ձեր կատարած աշխատանքից էլ հաճույք չեք ստանում, քանի որ կատարած ստեղծագործական աշխատանքը դառնում է մեխանիկական։
- Կախվածության զգացում։ Ինչքան էլ կազմակերպությունն ունենա պատվերներ և ֆինանսական մուտքեր, ինչը ապահովում է աշխատողների եկամուտը, այնուամենայնիվ կախվածությունը մեծ է։ Ու սա կախվածություն է ոչ թե ղեկավարությունից, այլ շուկայից։ Հայկական շուկան շատ անկանխատեսելի է` հաշվի առնելով ծառայություններ մատուցող կամակերպությունների թիվը Հայաստանում (350-ից ավելի, ըստ «Սփյուռ» տեղեկատուի) և պատվիրատուների քանակը, ապա ցանկացած կազմակերպություն կարող է մի օր զրկվել պատվերներից, ինչից բխում է կազմակերպության գոյատևման համար ծախսերի կրճատում, որից էլ բխում է հաստիքների կրճատում։
Սկսելու համար կարևորը ցանկությունն է ու էնտուզիազմը…
