Հայերի պատմությունն աշխարհի հնագույն պատմություններից մեկն է: Բոլորս հայ ենք, սակայն ունենք մեր առանձնահատկությունները: Այսօր կխոսենք համշենահայերի ծագման, ապրելու վայրի մասին:
Ովքե՞ր են համշենահայերը
Սա հայ ժողովրդի ճյուղերից մեկն է, որը շատ շուտ է առանձնացել: Ըստ հնագույն աղբյուրների՝ համշենահայերը սերում են հայերից, ովքեր ճակատագրի բերումով հայտնվել են հեռավոր վայրում, մասնավորապես՝ Փոքր Հայքի Համշեն տարածաշրջանի լեռներում: Այժմ սրանք Ռիզե, Տրապիզոն, Օրդու, Հոպա և այլ քաղաքներն են:
Դարերի ընթացքում նրանք ձևավորել են իրենց յուրահատուկ մշակույթը, որը տարբերվում է Արևելյան Հայաստանի մշակույթից: Նրանք ունեն իրենց սեփական տարազը, բարբառը: Արևելյան Հայաստանի հայերն այդքան էլ լավ չեն կարողանում հասկանալ նրանց բարբառը: Համշենահայերենում մի շարք հին հայկական բառեր են պահպանվել, որոնք չեն օգտագործվում ներկայիս հայերենում:
Ի՞նչ կրոն ունեն
Սկզբում համշենահայերը դավանում էին առաքելական քրիստոնեությունը: Բայց երբ 15-րդ դարում Փոքր Ասիան ընկավ թուրքական լծի տակ, որոշ համշենահայեր օսմանյան ճնշման ներքո դարձան իսլամի հետևորդներ՝ դառնալով այսպես կոչված հեմշիլներ: Այնուամենայնիվ, համշենահայերի մեծ մասը հավատարիմ է մնում հին Հայ առաքելական եկեղեցուն:
Որտե՞ղ են ապրում
Ընդհանուր առմամբ աշխարհում կա շուրջ կես միլիոն համշենահայ: Նրանց քրիստոնեական մեծամասնությունը ստիպված եղավ լքել Օսմանյան կայսրության սահմանները 19-20-րդ դարերում և այժմ ապրում է Կրասնոդարում (Սոչի), Աբխազիայում, Վրաստանում: Հեմշիլ-մուսուլմանները մնացին Թուրքիայում, որտեղ նրանք աստիճանաբար ենթարկվում էին մշակութային և լեզվական փոփոխման:
Ինչպիսի՞ն են համշենահայերը
Նրանք ոչնչով չեն տարբերվում Արևելյան Հայաստանի հայերից: Ունեն հումորի բարձր զգացում, հյուրասեր են, մարդամոտ և բարի: Հայտնի համշենահայերից են Միխայել Գալուստյանը և Արարատ Քեշյանը:
