Փաստացի այս օրերին վճռվում է Չինաստանի ապագան

Ես բազմիցս գրել եմ, թե ինչ նշանակություն ունի Եվրոպայի հետ ցամաքային ճանապարհ կառուցելու չինական «մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախագիծը: Աշխարհագրությունից տարրական գիտելիքներ ունեցողները կռահում են, որ էս պատերազմը խաչ է քաշում էդ նախագծի վրա, բայց քչերն են հասկանում այդ նախագծի իրական արժեքը: Նախագիծ, որը Չինաստանի սահմանադրության մաս է կազմում:

Չինաստանը վերջին 50 տարվա ընթացքում տնտեսական աճի ֆենոմենալ ցուցանիշներ է ապահովել, և դրա հիմքում Չինաստանի միակ ռեսուրսը հանդիսացող չինացի ժողովուրդն էր, կամ ավելի ստույգ` այդ ժողովրդի կենսամակարդակը, իսկ էլ ավելի ստույգ՝ ցածր կենսամակարդակը:

Ունենալով աղքատ բնակչության ահռելի մասսա` Չինաստանը սկսեց կառուցել իր տնտեսությունը էժան աշխատուժի մրցակցային առավելության հիման վրա: Խնդիրը նրանում է, որ Չինաստանի աշխատուժի աճի կիզակետը 2014-ին էր, դրանից հետո աշխատուժը սկսել է կրճատվել ու 2049 թվականին այն նվազելու է մոտ 200 միլիոնով, քանի որ իրենց ծնելիությունը միջին եվրոպական մակարդակի վրա է, ու 2րդ և 3րդ երեխա ունենալու թույլտվությունը իրավիճակը չի շտկում: Նույն 2049-ին Չինաստանը լինելու է աշխարհի երրորդ ամենածեր երկիրը` Ճապոնիայից ու Իտալիայից հետո, և գալիք վիրուսները, ինչքան էլ որ թիրախավորեն ծերերին, այդ իրավիճակը էականորեն չեն շտկի:

Ընդ որում, նվազում է նաև եղած աշխատուժի աշխատունակությունը, քանի որ վերջին 50 տարում իրենց միջին տարեկան եկամուտը 200-ապատկվել է ու հասել է $16,000-ի: Իսկ երբ մարդիկ սկսում են նորմալ փող աշխատել, նրանք այլևս մրցունակ չեն ցածր կվալիֆիկացիա պահանջող աշխատաշուկայում, որովհետև չկա տենց բանվոր, որ երազում ա սաղ կյանք բանվոր լինել:

Բնական է` Չինաստանը կտրուկ ավելացրել է բարձ տեխնոլոգիաների ոլորտի ֆինանսավորումը և փորձում է ճշգրիտ մեքենաշինության, հեռահաղորդակցության և այլ ոլորտներում շուկա գրավել, սակայն դրանք այն բնագավառներն են, որտեղ շատ կարևոր է կայունությունը: Երբ որ քո երկրի ողջ տնտեսական ներուժը կախված է մի հատ փոքր նեղուցից, որը դու չես կարող պաշտպանել, դա նշանակում է, որ մեկ ակնթարթում ջուրը կարող են գնալ տրիլիոնավոր դոլարներ:

Հետևաբար Եվրոպայի հետ ցամաքային ճանապարհը կենսական նշանակություն ունի Չինաստանի համար: Եթե այդ նախագիծը իրականություն չդառնա, Չինաստանը ոչ թե կմնա զարգացող երկիր, այլ կփլուզվի որպես պետություն, քանի որ, օրինակ` Հնդկաստանն արդեն զբաղեցնում է այն նիշաները, որոնք լքում է զարգացող ու ավելի պահանջկոտ չինացի աշխատուժը: 2026-ին Հնդկաստանը գերազանցելու է Չինաստանին բնակչությամբ ու էականորեն գերազանցելու է աշխատունակությամբ:

2049 թիվը հանկարծակի չէր ընտրված: Սի Ձինպինի ծրագրի մեջ դա ոչ միայն ՉԺՀ հիմնադրման հարյուրամյակն է, այլ` այդ երկրի որակական թռիչքի վերջնաժամկետը: Եթե մինչև այդ ժամկետը Չինաստանը չկարողացավ արևմուտքի հետ մրցել բարձր տեխնոլոգիական դաշտում, ապա Չինաստանը փլուզվելու է, իսկ այդ մրցունակության անկյունաքարը Չինաստանի սահամանադրական` «մեկ գոտի, մեկ ճանապարհն» է, ճանապարհ, որը հենց հիմա պիտի կառուցվի, որպեսզի 2049-ին հասցնեն:

Բնական է` սրա մասին շատ լավ գիտեն ԵՄ արտաքին գործերի կոմիսարիատում, ու սրա հիման վրա կուտ են տալիս Չինաստանին: Ասում են` ուզում ես երազանքիդ հասնելու գոնե տեսական շանսեր ունենալ, Պուտինին գցի ճահճի մեջ, նենց արա, որ ռազմական գործողությունները դադարեցնի: Դրա դիմաց, օրինակ` Լիտվան կարա դադարեցնի Թայվանի անկախության ճանաչման պրոցեսը ու սահմանը բացի ճանապարհի համար:

Ենթադրում եմ, որ Պուտինը Սի Ձինպինին վստահեցրել էր, որ հարցը մի քանի օրվա ընթացքում է լուծվելու, ու որ անկախ ամեն ինչից Ուկրաինան գրավելուց հետո Եվրոպան ստիպված կլինի կզել, քանի որ «դրանք կռվողը չեն»: Նախ Պուտինի բլիցկրիգը չստացվեց, իսկ դրանից զատ Եվրոպան բռնեց ու իր «Տիտանին» դժոխքի անդունդից ազատեց` թույլ տալով Կանցլեր Շոլցին միանգամից մի քանի անգամ ավելացնել Գերմանիայի ռազմական բյուջեն: Ինչպես և հարյուր տարի առաջ գերմանական մեքենան արթնացվում է, որպեսզի «կոմունիստների» դեմն առնի:

Սա Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության առաջին լուրջ փորձությունն է ու միանգամից ճակատագրական: