Առանց խորհրդանիշների երկիր

Պետությունները կառուցվում են խորհրդանիշների հիման վրա, իսկ կառավարություններն իրենց լեգիտիմությունը հիմնավորելու համար խորհրդանիշների պաշտամունք են ձևավորում:

Երբ խորհրդանիշներն ու հերոսները վարկաբեկվում են, ապա կամ պետությունները փլուզվում են, կամ նրանց փոխարեն նոր պոտություններ են հիմնվում, համապատասխանաբար նոր խորհրդանիշներով:

Օրինակ, Սովետական Միությունը փլուզվեց Գլաստնոստի շնորհիվ, որի ժամանակ մարդիկ Ստալինի մեջ տեսան ոչ թե պատերազմում հաղթած Առաջնորդի, այլ մարդակեր հրեշի, Լենինը պարզվեց սովորական սեֆիլիտիկ էր, Հայաստանում, ասենք, Ղուկաս Ղուկասյանը ծնողներին դավաճանած անբարոյական կերպար էր, իսկ ՔՊ-ի ակտիվիստները, մինչ իշխանության գալը, ընդամենը երեք տարի առաջ, պայքարում էին Սովետական Հայաստանի հիմնադիրների անունով փողոցների անվանափոխման համար: Պարզ է, դա մտածված քաղաքական նախագիծ էր, բնականաբար, ոչ Հայաստանում նախագծված:

Երբ սկսվեց արձանների ու սիմվոլների ավերումը, դա Սովետական Միության ավարտի սկիզբն էր: Նույնը հիմա կատարվում է Ուկրաինայում, այնտեղ հերոսներ են հռչակվում նախկին հակահերոսները, իսկ նախկին հերոսները՝ հակահերոսներ, այսինքն նոր Ուկրաինայի նախագիծ են փորձում ստեղծել:

Այլ օրինակ, ԱՄՆ-ում ու Անգլիայում պղծվում ու ավերվում են նախկին հերոսների արձանները, ամերիկյան դրոշի հանդեպ վերաբերմունքն է փոխվում: Դա ուր կտանի, կտեսնենք ապագայում, սակայն մեր թեման Հայաստանն է: Վերջին երեք տարիներին վերաբերմունքի ինչ փոփոխությունների են ենթարկել Հին Հայաստանի խորհրդանիշները, և որոնք են նոր Հայաստանի խորհրդանիշները:

Օրինակ, հեղափոխության ժամանակ փորձ արվեց գողանալ Հին Հայաստանի հերոսին՝ Ռոբերտ Աբաջյանին, նրա "պապի" միջոցով, սակայն հաջորդ փուլում հակահորոս ու սովորական գող հռչակվեց գեներալ Մանվելը, Մարտի 1-ի պատասխանատու դարձավ Քոչարյանը, հետո հայտարարվեց, որ "հեղափոխությունն" ավելի կարևոր է, քան Ղարաբաղի հաղթանակը։ Պատերազմից հետո հաղթանակի խորհրդանիշը՝ Շուշին հանձնվեց, պղծվեց Վազգեն Սարգսյան արձանը, ով նույնպես Հին Հայաստանի սիմվոլներից էր։ Ցուցակը կարելի է երկար շարունակել։

Ցանկացած հերոս խորհրդանիշ է, ով իրական կյանքում կարող է բացասական գործեր նույնպես արած լինի, օրինակ, Սուվորովը դաժան մարդ էր, իր կինը դժբախտ ամուսին, Ժուկովը նույնպես չափազանց դաժան էր, իսկ պատերազմի մարշալներն ունեին բազմաբևեռ անձնական կյանք, մասնակցում էին գրաված տարածքների թալանին: Վաշինգթոնը ստրկատեր էր ու իր ռանչոյով ավելի շատ էր զբաղվում, քան պետությունով, որն իր փոխարեն այլ մարդիկ էին իրականում կառավարում ...։

Ցանկացած խորհրդանիշ կարելի է տարբեր կողմերով ներկայացնել, կախված, թե ինչ քաղաքական պրոյեկտ է իրականացվում։

Իսկ ովքեր են Նոր Հայաստանի հերոսները՝ ինչպես տեսնում ենք դրանք լրագրողներ, իրավապաշտպաններ են, դարձի եկած երկրապահներ, օլիգարխներ ու գեներալներ, որոնք "անցել" են ժողովրդի կողմը, սակայն նրանցից հերոսներ ու սիմվոլներ կերտել չի ստացվի, ինչպես նաև Հայաստանում հերոս չի կարող դառնալ քաղաքցիական արիություն ցուցադրած նույնասեռականը, ով հրապարակային կերպով քամինգ աութ է կատարում:

Այդ դեպքում ով է այսօրվա Հայաստանի հերոսը: Դրանից կախված է, թե ինչ քաղաքական նախագիծ է իրականացվում Հայաստանում: Այս պահին կարելի է ֆիքսել, որ մենք չունենք խորհրդանիշներ, Նժդեհի, Վազգեն Սարգսյանի, Մոնթեի ժամանակն ավարտվել է, իսկ նոր հերոսներ դեռ չկան, ինչից կարելի է եզրակացնել, որ ներկայիս Հայաստանում որևէ պետական նախագիծ դեռ չկա: Սա է մեր հիմիկվա գլխավոր խնդիրը: