Hetq.am-ը գրում է․
Նախորդ շաբաթվա վերջին Հայաստանն Իսրայելից հետ կանչեց իր դեսպանին։ Պատճառը Իսրայելի կողմից Ադրբեջանին զենքի մատակարարումն էր, որը կիրառվում էր Լեռնային Ղարաբաղում։
Իսրայելն արդեն երկար տարիներ զենք է մատակարարում Իլհամ Ալիևի ռեժիմին, սակայն այդ գործարքների վերաբերյալ փաստաթղթերը լրագրողներին հասանելի են դարձել միայն վերջերս: Սույն թվականի սեպտեմբերի 20-ին 90 երկրներից ավելի քան 400 լրագրողներ հրապարակեցին համատեղ հետաքննություն ավելի քան երկու տրիլիոն դոլարի կասկածելի գործարքների մասին, որոնք անցել են ամերիկյան բանկերով։ Այդ նախագիծը հիմնված էր ԱՄՆ ֆինանսական հետախուզության գաղտնի փաստաթղթերի վրա։
Istories-ը FinCEN-ի արխիվներում հայտնաբերել է գաղտնի ֆինանսական մանրամասներ՝ Իսրայելից Ադրբեջան զինամթերքի մատակարարման վերաբերյալ։ Ռուս լրագրողներին հաջողվել է պարզել, որ Ադրբեջանին զինամթերք մատակարարած իսրայելական պետական կազմակերպությունները Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ կապված օֆշորային միջնորդներին միլիոնավոր դոլարներ են վճարել։ Զենքի իսրայելական վաճառողները օֆշորային միջնորդների համար նախատեսված գումարները փոխանցել են ռուսական «Международный финансовый клуб» բանկ, որի բաժնետերերից է «Ռոստեխ» ռուսական պետական ընկերության ղեկավար Սերգեյ Չեմեզովի կինը։ Չեմեզովը ժամանակին Պետական անվտանգության կոմիտեում եղել է Վլադիմիր Պուտինի ծառայակիցը։
2017 թվականի դեկտեմբերին The Bank of New York-ի աշխատակիցները FinCEN-ին 100 միլիոն դոլարից ավելի փողերի հնարավոր լվացման մասին հաշվետվություն ենուղարկել։ Մասնավորապես, ամերիկյան բանկի աշխատակիցների ուշադրությունը գրավել էին Israel Military Industries Ltd (IMI Systems Ltd) իսրայելական պետական ընկերության գործարքները Բրիտական Վիրջինյան Կղզիներում գրանցված Jetfield Network օֆշորային ընկերության հետ։ 2017 թվականի 6 ամիսների ընթացքում IMI Systems Ltd-ն Jetfield Network-ին վճարել է մոտ հինգ միլիոն դոլար։
IMI Systems Ltd-ն ամբողջությամբ պատկանում է Իսրայել պետությանը։ Դատելով ամերիկացի դիվանագետների զեկույցներից, որոնք հրապարակել է WikiLeaks-ը, այդ ընկերությունը Ադրբեջանին տրամադրում է համազարկային կրակի հրթիռային համակարգեր, այդ թվում՝ «Գրադ» և Lynx, որոնք այս օրերին ակտիվորեն կիրառվում են Լեռնային Ղարաբաղում ընթացող մարտերի ժամանակ։
Չնայած նրան, որ Jetfield Network ըներությունը գրանցված է Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում, այն օգտվել է ռուսական «Международный финансовый клуб» բանկի ծառայություններից։ Դրա հիմնական բաժնետերը բիզնեսմեն Միխայիլ Պրոխորովն է (նրան է պատկանում բաժնետոմսերի 47,8 տոկոսը)։ Բաժնետոմսերի 6,5 տոկոսն էլ պատկանում է Եկատերինե Իգնատովային՝ «Ռոստեխի» ղեկավար Սերգեյ Չեմեզովի կնոջը։
The Bank of New York-ի աշխատակիցները դեռ 2016 թվականին հարցում էին ուղարկել «Международный финансовый клуб»-ին՝ հասկանալու, թե ինչու է Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում գրանցված ընկերությունը օգտվում ռուսական բանկի ծառայություններից, և ինչու է այն միջոցներ ստացել Ադրբեջանին իսրայելական զենք մատակարարողից։ «Международный финансовый клуб»-ից ամերիկացի գործընկերներին հայտնել են, թե Jetfield Network-ը իրենց ծառայություններից օգտվում է 2015 թվականի օգոստոսից, ընկերության հիմնական գործունեությունը խորհրդատվական և մարքեթինգային ծառայությունների տրամադրումն է, իսկ նրա միակ սեփականատերը Ադրբեջանի քաղաքացի ոմն Ջավիդ Հուսեյնովն է։ Դատելով Jetfield Network ընկերության գործունեության բնույթից՝ Հուսեյնովը կարող է ընդամենը խաղալ ընկերության անվանական սեփականատիրոջ դերը։
Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագծին (OCCRP) հաջողվեց պարզել, որ Jetfield Network ընկերությունը ուղղակիորեն կապված է Ադրբեջանի իշխանությունների հետ և վերջիններիս կողմից օգտագործվել է եվրոպական քաղաքական գործիչներին կաշառելու համար։
Մասնավորապես, ինչպես բացահայտել է Իտալիայի դատախազութունը, Jetfield Network ընկերությունը 2013 թվականին վճարել է Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) անդամ հանդիսացող Եվրոպական Ժողովրդական կուսակցության իտալացի նախկին նախագահ Լուկա Վոլոնտեի հետ առնչություն ունեցող ընկերություններին։ «Այդ վճարումների հետ կապված էլ Վոլոնտեն մեղադրվում է կոռուպցիայի մեջ։ Ըստ դատախազության, նա փորձել է հերքել ԵԽԽՎ զեկույցում ներկայացված փաստերը, որոնք քննադատում էին ադրբեջանական իշխանություններին՝ քաղբանտարկյալների և մարդու իրավունքների այլ խախտումների համար»,- գրել էր OCCRP-ն։
Իտալիայի դատախազության առգրաված նամակներից հետևում է, որ Jetfield Network ընկերության անունից կատարված վճարումների հետևում կանգնած է եղել ԵԽԽՎ-ում Ադրբեջանի ներկայացուցիչ Էլհան Սուլեյմանովը։ Վոլոնտեին արված վճարումները «Ադրբեջան-2020․ ժպիտով դեպի ապագա» լայնածավալ ծրագրի մաս են կազմել։ Ինչպես հայտնել էր OCCRP-ն՝ հղում կատարելով իտալական դատախազության առգրաված նամակներին, ծրագրի նպատակն է եղել բարելավել Ադրբեջանի միջազգային հեղինակությունը, որը լրջորեն ընկել էր անկախ լրագրողների հետապնդումների, ընդդիմության ճնշումների և մարդու իրավունքների խախտումների պատճառով։ Այս պլանը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի անձնական նախաձեռնությունն էր։
Ինչպես պարզ դարձավ ԱՄՆ ֆինանսական հետաքննության գաղտնի փաստաթղթերից, Jetfield Network ընկերությունը Ալիևի ռեժիմի կողմից օգտագործվել է ոչ միայն եվրոպացի քաղաքական գործիչներին կաշառելու, այլև իսրայելական զինամթերք մատակարարողից կասկածելի վճարումներ ստանալու համար։ Եվ դրանում կարևոր դեր է խաղացել ռուսական բանկը, որը պատկանում է Չեմեզովի կնոջը:
Jetfield Network-ը գումարներ է ստացել ոչ միայն իսրայելական համազարկային կրակի հրթիռային համակարգերի մատակարարից, այլև զենք արտադրող մեկ այլ՝ Israel Aerospace Industries Ltd պետական ընկերությունից։ Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղի մարտերում ակտիվորեն օգտագործում է IAI ընկերության հարվածային անօդաչու թռչող սարքերը։ Մի քանի օր առաջ իսրայելական Walla կայքին տված հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահի խորհրդական Հիքմեթ Հաջիևը գովել է այդ անօդաչու սարքավորումների մարտական որակը։ «Եթե հայերը վախենում են այդ դրոններից, նրանք պետք է դադարեցնեն բռնազավթումը»,- նշել էր նա։
Ինչպես հայտնել է The Times of Israel-ը, IAI պետական ընկերությունը Jetfield Network-ին և մեկ այլ օֆշորային ընկերության, որը կապված է Ադրբեջանի իշխանությունների հետ, վճարել է ընդհանուր առմամբ 155 միլիոն դոլար։ Ընդ որում, այս կասկածելի վճարումները սկսվել են այն բանից հետո, երբ IAI-ը 2012 թվականին Ադրբեջանի հետ ստորագրել է, ընդհանուր առմամբ ,1,6 միլիարդ դոլարի զինամթերքի մատակարարման պայմանագիր։
Istories-ին ԱՄՆ ֆինանսական հետախուզության գաղտնի փաստաթղթերում հաջողվել է հայտնաբերել IAI-ի կողմից Ադրբեջանի հետ կապված ընկերությունների հետ այլ գործարքներ, որոնց մասին ավելի վաղ հայտնի չէր։ 2016 թվականի հունիսից մինչև 2017 թվականի մայիս ամիսը IAI-ը 2,8 միլիոն դոլար է վճարել Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում գրանցված Bakinshaat Group Ltd. ընկերությանը։ Ընկերության կայքից պարզ է դառնում, որ այն մասնագիտացած է շինարարության ոլորտում և մասնակցում է Ադրբեջանի պետական մի քանի նախագծերին։
Ընդ որում, ինչպես նշվում է կասկածելի գործարքների հաշվետվության մեջ, Bakinshaat Group Ltd. ընկերությունը սպասարկվել է «Международный финансовый клуб»-ի այն նույն բանկում, որին փոխանցումներ է արել նաև Ադրբեջանին հրթիռային համակարգերի իսրայելական մատակարարը։
Ինչպես նշում է The Times of Israel-ը, Իսրայելը Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության օտարերկրյա բարձրաստիճան անձանց կաշառք տալու դեմ պայքարի կոնվենցիային միացել է 2009 թվականին։ Այդպիսով, եթե Իսրայելի իրավապահ մարմիններն ապացուցեն, որ Ալիևի ռեժիմի հետ կապ ունեցող օֆշորային ընկերություններին իսրայելական պետական ընկերությունների վճարումները կարող էին, օրինակ, հանդիսանալ զենքի մատակարարման դարձավճարներ (ատկատներ), ապա դա կհանգեցնի քրեական գործի հարուցման։
Ինչո՞ւ այս շղթայում զենքի վաճառքի իսրայելական պետական ընկերություններին, օֆշորային միջնորդներին և Ադրբեջանի իշխանությանը կարող էր պետք գալ ռուսական բանկը։ Istories-ի հետ զրույցում ռուսական բանկերից մեկի սեփականատերը, որը սեփական անվտանգությունից ելնելով նախընտրել է անանուն մնալ, ենթադրել է, որ «Международный финансовый клуб» բանկի ղեկավարները և մարդիկ, որոնք կարող են օֆշորային միջնորդների թիկունքում լինել, հնարավոր է ունեն մոտ հարաբերություններ, քանի որ այդպիսի «նուրբ գործարքներում», երբ խոսքը զենքի մատակարարման և օֆշորային միջնորդներին վճարման մասին է, կարևոր է ունենալ վստահելի հարաբերություններ բանկիրների հետ, որպեսզի փոխանցումները անմիջապես չարգելափակվեն։ Եվ «Международный финансовый клуб» բանկն այդ իմաստով կարող էր լինել տրամաբանական ընտրություն այնպիսի ընկերությունների համար, որոնք ներքաշված են զենքի մատակարարման սխեմաներում, որովհետև բանկի բաժնետերերից մեկը՝ Եկատերինա Իգնատովան «Ռոստեխ» պետական ընկերության ղեկավարի կինն է։
Հիշեցնենք, որ «Ռոստեխ»-ի կազմում է «Ռոսօբորոնէքսպորտ»-ը՝ ռուսական զենքի գլխավոր արտահանողը։ «Ռոսօբորոնէքսպորտ»-ը փոխանցումների համար ևս օգտագործվել է «Международный финансовый клуб» բանկը, որը կասկածներ է առաջացրել ամերիկյան բանկերի մոտ։ Օրինակ՝ «Ռոսօբորոնէքսպորտ»-ը վճարել է Ինդոնեզիայի նախագահի մտերիմներից մեկին։ Այդ երկիրը գնում է ռուսական կործանիչներ և ռազմական այլ տեխնիկա։
«Международный финансовый клуб» բանկը չի պատասխանել Istories-ի հարցերին։
Իսրայելից Ադրբեջան զենքի մատակարարման պատմությունը լավագույնս ապացուցում է այն թեզը, որ կոռուպցիան սպանում է։ Եթե զենք վաճառվի բռնապետերին, ընդ որում՝ թույլ տալով, որ գումար աշխատեն նաև բռնապետերի հետ կապ ունեցող օֆշորային միջնորդները, իսկ այդ միջոցները, սեփական իմիջը բարելավելու համար, ուղղեն ամբողջ աշխարհում քաղաքական գործիչների «գնման» վրա, ապա վաղ թե ուշ բռնապետերը կսկսեն այդ զենքով սպանել։ Եվ այս պարագայում խոսքը միայն Ադրբեջանի մասին չէ։
