2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև պատերազմ է վերսկսվել, և երկու երկրներն էլ միմյանց մեղադրում են հարձակումը սկսելու և պատերազմում առավելություն ունենալու մեջ: Մինչ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ասում էր, որ թշնամին գրոհ է սկսել, իսկ Ղարաբաղի շրջանի զինվորականները պատասխանում են այդ հարվածներին, Ադրբեջանի ՊՆ-ն պնդում է, որ Հայաստանը հարձակվել է իրենց վրա, և իրենք սկսել են «հակագրոհ» գործողությունը:

Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հայտնում է երկու ադրբեջանական ուղղաթիռ խոցելու և երեք տանկ ոչնչացնելու մասին, իսկ Ադրբեջանի կառավարությունը պնդում է, որ ոչնչացնում է հայկական բանակի զորքերը, ռազմական օբյեկտները և սարքավորումները:

Ներկայիս պատերազմը դիտարկվում է որպես Թուրքիա-Ռուսաստան հակամարտության արդյունք: Թուրքիան աջակցում է Ադրբեջանին, իսկ Ռուսաստանը` Հայաստանին:

Բռնությունը հրահրվել է թուրքական ագրեսիայից, երբ նրանք սկսեցին սիրիական սահմանի երկայնքով հարձակվել ռուսական ուժերի վրա, իսկ 2020-ի հուլիսին Թուրքիան Ադրբեջանին դրդեց հարձակվել հայկական ուժերի վրա Թովուզի շրջանում՝ Ադրբեջանի, Հայաստանի և Վրաստանի հանգույցի կետում: Հակամարտությունից ընդամենը մի քանի օր անց Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը բացահայտ հայտարարեց, որ Թուրքիան կաջակցի Ադրբեջանին Հայաստանի հետ հակամարտությունում:

Հայաստանի արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանը ռուսական «Ինտերֆաքս»-ին տված հարցազրույցում մեղադրել է Թուրքիային տարածաշրջանում անկայունությունը մեծացնելու փորձի մեջ:

- Այսօր Թուրքիան փորձում է ապակայունացման այս քաղաքականությունը դուրս բերել Հարավային Կովկասի տարածաշրջան: Սա լուրջ մտահոգություն է: Թուրքիան վարում է ոչ կառուցողական և վտանգավոր քաղաքականություն: Եվ Թուրքիայի գործողությունները շարունակում են վտանգ ներկայացնել Հայաստանի անվտանգության համար,- ասել է Մնացականյանը:

Թուրքիան Սիրիայից և Լիբիայից ահաբեկիչներ է տեղակայում Ադրբեջանում, որպեսզի վերջիններս օգնեն պայքարել Հայաստանի դեմ պատերազմի ընթացքում: Թուրքիան Ադրբեջանին նաև զենք և լայնորեն հայտնի թուրքական անօդաչու թռչող սարքեր է մատակարարում: Պատերազմը սկսելուց հետո Թուրքիայի նախագահը հայտարարել է, որ, հարձակվելով Ադրբեջանի վրա, Հայաստանը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ նա տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության ամենամեծ խոչընդոտն է։

- Հայաստանը, որը նոր հարված է հասցրել Ադրբեջանի դեմ, ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ դա տարածաշրջանում խաղաղության և հանգստության ամենամեծ սպառնալիքն է: Թուրք ժողովուրդը շարունակում է իր բոլոր հնարավորություններով կանգնել իր ադրբեջանցի քույրերի և եղբայրների կողքին, ինչպես միշտ է դա արել,- Twitter-ի իր միկրոբլոգում հայտարարություն է տարածել նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:

Երկու երկրներն էլ եղել են նախկին ԽՍՀՄ մի մասը: ԽՍՀՄ կազմալուծմամբ և անկախ երկրների ձևավորմամբ Լեռնային Ղարաբաղի վիճելի շրջանը դարձավ անջատողական տարածք Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև և դարձավ բուռն բռնությունների պատճառ:

Մեծամասնություն կազմող հայ համայնքը սկսեց պահանջել տարածքը միացնել Հայաստանին, ինչին աջակցում էր շրջանի օրենսդիր մարմինը ժողովրդական քվեարկությամբ: Չնայած 1994-ին զինադադար էր հայտարարվել, մինչ օրս տարածաշրջանը բախումներ են լինում հայկական համայնքի և ադրբեջանական զինված ուժերի միջև: Երկու երկրների միջև վերջին խոշոր բախումը տարածաշրջանի համար եղել է 2016 թվականին: 

Չնայած ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը տարածաշրջանը ճանաչել է որպես Ադրբեջանի մաս, ներկայումս Հայաստանը վերահսկում է տարածքը ինքնահռչակված Արցախի Հանրապետության միջոցով` վարչակազմ, որը բնակեցված է հայկական համայնքով:

Հայաստանը վերահսկում է նաև Լեռնային Ղարաբաղը շրջապատող զգալի տարածքներ: Երկու երկրների միջև սրված լարվածությունը սկսվել է վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում, և հենց սկսեց լարվել, Թուրքիան սիրիացի մարտիկներ տեղակայեց Ադրբեջանում՝ պայքարելու Հայաստանի դեմ: Անցյալ շաբաթ մի քանի լրատվական կայքերում նշվել է, որ Համզա դիվիզիայի` Թուրքիայի կողմից պատրաստված և հովանավորվող ահաբեկչական խմբավորման կադրերը ժամանել են Ադրբեջան: Համզայի դիվիզիան Թուրքիայի հովանավորած Սիրիայի ազգային բանակի (ՀՆԹ) նշանավոր մասն է:

Միավորված ազգերի կազմակերպության՝ ընթացիկ ամսում հրապարակված զեկույցում նշվում է, որ Համզայի դիվիզիան և ամբողջ SNA-ն ներգրավված են պատերազմական հանցագործությունների մեջ իրենց վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում այն բանից հետո, երբ թուրքական ուժերը վերահսկողություն հաստատեցին քրդական Աֆրին և Ռաս ալ-Այն քաղաքներում համապատասխանաբար 2018 և 2019 թվականներին: Զեկույցում ավելացվել է.

«Սիրիայի ազգային բանակի անդամները թալանել և ոչնչացրել են մշակութային արժեքները՝ խախտելով միջազգային մարդասիրական օրենսդրությունը»:

«Հավաստի տեղեկություններ են ստացվել այն մասին, որ Թուրքիան Սիրիայի հյուսիսում տեղակայված իր զինյալ անձանց է տեղափոխում Ադրբեջան, քանի որ Հայաստանի հետ լարվածությունն ու փոխհրաձգությունները արագորեն աճում են»,- հայտնում է հունական City Times-ը:

Էրդողանը հայտնի է ահաբեկչությունն իր շահերին ծառայեցնելով։ Նա նաև օգտագործել է Լիբիայում Սիրիայի ազգային բանակն իր աշխարհաքաղաքական նպատակներն իրականացնելու և մուսուլմանական Ումմայի ինքնահռչակ խալիֆ դառնալու ցանկության համար: Այդ խումբն անհամար զոհերի է հանգեցրել Լիբիայում: Ենթադրվում է նաև, որ Էրդողանը թուրքական զորքերն ուղղակիորեն տեղակայել է սահմանային շրջանի երկայնքով Լեռնային Ղարաբաղի շրջանում հայ համայնքի զինվորների հետ կռվելու համար: Թուրքական զինված ուժերը համատեղ զորավարժություններ են անցկացրել ադրբեջանական ուժերի հետ:

Թուրքիան այդ ժամանակվանից աջակցում է Ադրբեջանին: Փաստորեն, այս աջակցությունը բխում է այն պատճառով, որ Թուրքիան ուղղակի ատում է հայ ժողովրդին:

Հետագա թուրքական կառավարություններն ապահովել են Թուրքիայում հայ համայնքի մաքրումը և դրան հաջորդած ժողովրդագրական փոփոխությունը: Թուրքիայի կողմից հովանավորվող հարձակումը Լեռնային Ղարաբաղում վատթարացրել է մարդու իրավունքների իրավիճակը տարածաշրջանում: COVID-19 համաճարակի ժամանակ հարձակումն էլ ավելի է վատթարացրել հայ ժողովրդի վիճակը: 

Էրդողանի հրահրումները տարածաշրջանային խաղաղությունը և մի ամբողջ համայնքի գոյությունն են վտանգում: Հայերի վրա հարձակման սադրանքները նման են հրեաներին մաքրելու Հիտլերի ջանքերին: Եթե աշխարհը չկասեցնի Ադրբեջանի այս ոճրագործությունը, որին աջակցում է Թուրքիան, ապա աշխարհը շատ շուտով կարող է տեսնել հայերի մեծ կոտորածը:

Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել BlogNews.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ:
print Տպել