Լուսանկարում պատկերված է ազնվական դեմքով մի կին: Սա Դիանա Աբգարն է՝ աշխարհի առաջին կին դեսպանը: Հայ, արիստոկրատ, գրող, դիվանագետ, հինգ երեխաների մայր: Հայերի և ցեղասպանության մասին բազմաթիվ գրքերի հեղինակ է: Նրանով բոլորս ենք հիանում:

 

Եթե խոսենք ֆեմինիզմի մասին, ապա թող դա ունենա Դիանա Աբգարի դեմքն ու գործողությունները: Իսկապես, այս անհավանական կինն իր կյանքի ընթացքում օգնել է մարդկանց և հատկապես հայերին՝ արտասահմանում իր հայրենակիցների կյանքը դասավորելով: Դիանան խոսել է նաև ճշմարտության մասին, Ցեղասպանության մասին, այն մասին, թե որքան սարսափելի և դժվար էր հայերի կյանքը Օսմանյան կայսրությունում, այն մասին, թե ինչպես էին հետապնդվում հազարավոր մարդիկ: Բայց ամենակարևորը` Դիանայի ձայնն այնքան համոզիչ էր թվում, որ աշխարհի հզորները լսեցին նրան և նշանակեցին Ճապոնիայում Հայաստանի դեսպան:

Ինչպե՞ս դա տեղի ունեցավ: Ինչո՞ւ կինը դարձավ դեսպան: Նա այնքան համոզիչ ու հանգիստ էր խոսում կատարվածի մասին, որ չհավատալ ու չլսել անհնար էր:

 

Աբգարը գրականությամբ զբաղվում էր դեռևս երիտասարդ տարիքից, սակայն նրա առաջին գործերը աշխարհիկ բնույթ էին կրում: Ամուսնանալով Դիանա Աբգարը սկսում է զբաղվել 5 երեխաների դաստիարակությամբ: Կնոջ և մոր դերը նրա մոտ հիանալի էին ստացվում, այնքան լավ, որ կարողանում էր համատեղել գրողի աշխատանքի հետ: Այսպես՝ 1892 թվականին նա առաջին անգամ հրատարակում է առաջին սիրավեպը՝ «Սյուզան»-ը: Հաջորդ ստեղծագործությունը «Հայրենիքի մասին պատմություններն» էին:

Սակայն Հայրենական պատերազմից հետո ամեն ինչ փոխվեց: 1915-1916 թվականներին Օսմանյան կայսրությունում մասսայական ջարդեր սկսվեցին: Կինը չէր կարող լռել, այդ իսկ պատճառով էլ իրար հետևից մի քանի գիրք հրապարակեց ցեղասպանության մասին: 

Ինչի՞ մասին էին Դիանայի աշխատանքները: Այն մասին, թե որքան դժվար է ապրել, ոչ միայն ապրել, այլև գոյատևել՝ լինելով օտարի լծի տակ, ապրելով ամեն օր և ամեն ժամ ձեր ընտանիքի, ամբողջ ընտանիքի, ողջ հայության համար վախով, որքան սարսափելի է ապրել՝ իմանալով, որ վաղը կարող են դուրս հանել տանից կամ սպանել ամբողջ ընտանիքին: 


Դիանան այն քչերից էր, ով բարձրացրեց Հայոց ցեղասպանության հարցը 20-րդ դարի սկզբին և օգնեց, որ այն արդիական դառնա համաշխարհային օրակարգում: Դիանան աշխարհում միակ հայ կինն էր, որը ոչ միայն հասկանում էր ասածը, այլև ամբողջովին վերահսկում էր միջազգային իրավիճակը: Լինելով մեծ հայրենասեր՝ Աբգարն ամեն կերպ օգնեց հազարավոր հայ փախստականների, որոնք փորձեցին Սիբիրով և Ճապոնիայով տեղափոխվել ԱՄՆ և Կանադա: Նրա կոչն ուղղված էր քաղաքակիրթ և մարդասիրական Արևմուտքին: Նա կոչ արեց այս աշխարհի հզորներին և խելացիներին փրկել հայերին:

Դիանայի ձայնը, չնայած անմիջապես չլսվեց, բայց այնուամենայնիվ տեղ հասավ և նրա աշխատանքը արժանացավ եվրոպական և ամերիկյան լրատվամիջոցների բարձր գնահատանքին: Կարևորն այն էր, որ Դիանան հեշտությամբ էր ընդհանուր լեզու գտնում տարբեր երկրների շատ հայտնի քաղաքական և հոգևոր առաջնորդների հետ: Նրա կարգավիճակը և կրթությունը բացառիկ էին: Կինը ավարտել է Հնդկաստանի կրոնական դպրոցը, որտեղ այդ ժամանակ դասավանդում էին դասական բրիտանական դպրոցի ծրագրի համաձայն, քանի որ այդ ժամանակ Հնդկաստանը անգլիական գաղութ էր: Հնդկաստանում Աբգարը լրացուցիչ սովորում էր սանսկրիտ և հայերեն:

Նրա գործունեության արդյունքում 1918-ին Ճապոնիան պաշտոնապես ճանաչեց Հայաստանի առաջին հանրապետության անկախությունը, իսկ Դիանա Աբգարը հանդիսավոր կերպով նշանակվեց Ճապոնիայում Հայաստանի լիազոր դեսպան, աշխարհի առաջին կին դեսպանը: Սա հասարակության մեջ սենսացիա դարձավ 20-րդ դարի սկզբին:

Ամերիկյան լրահոսը գրում էր, որ Դիանա Աբգարը մի կին է, ում շնորհիվ այլ կանայք ձայնի իրավունք ստացան: 

Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել BlogNews.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ:
print Տպել