Նա ահա այսպիսի մի հետաքրքիր բան է անում: Ծառից կամ թփից մի ճյուղ է պոկում, առնում կտուցի մեջ, բարձրանում շատ բարձր մի տեղ ու այդ բարձունքից սկսում կտուցի մեջ առած ճյուղը պտտել: Էգ արծվի շուրջ սկսում են պտտվել արուները: Այդ ժամանակ նա ճյուղը նետում է ցած, իսկ ինքը նայում է:
Եվ ահա արծիվներից մեկն օդում բռնում է նետված ճյուղը՝ չթողնելով, որ այն ներքև ընկնի, ապա այն բերում ու շատ հանգիստ տալիս է էգին՝ կտուցից կտուց փոխանցելով: Էգ արծիվը վերցնում է ճյուղն ու կրկին նետում է ցած: Արուն կրկին որսում է այն ու բերում, էգը նորից է շպրտում ճյուղը… Եվ այդպես կրկնվում է բազում անգամներ: Եթե որոշակի ժամանակի ընթացքում ու բավականին անգամներ ճյուղը նետելուց հետո արու արծիվն ամեն անգամ բռնում է այն ու հետ բերում, ապա էգ արծիվը նրան է ընտրում, ու նրանք զույգավորվում են: Թե ինչո՞ւ է նա այդպես անում, դուք հետո կհասկանաք:
Ապա արու և էգ արծիվները բարձրանում են բարձր ժայռի գագաթին ու այնտեղ կոշտ ճյուղերից բույն են հյուսում, և հայրն ու մայրն իրենց սեփական մարմնից կտուցով փետուրներ ու բմբուլ են պոկում ու դրանցով պատում բնի ներսը, փակում բոլոր անցքերն ու այն դարձնում փափուկ ու տաք:
Ահա այդպիսի տաք ու փափուկ բնի մեջ էլ էգ արծիվը դնում է ձվերը, ապա երկուսով սպասում են դրանց լույս աշխարհ գալուն: Երբ նրանք ծնվում են այնքան փոքր, անզոր ու մերկ, առանց փետուրների, ծնողները նրանց ծածկում են իրենց մարմնով, քանի դեռ ձագուկները չեն ամրացել:
Իրենց թևերով պաշտպանում են անձրևից, այրող արևից, նրանց ջուր են տալիս, սնունդ, և թռչնակները մեծանում են: Աճում են նրանց փետուրները, ամրանում են թևերն ու պոչը: Եվ ահա նրանք ամբողջովին փետրապատ են, թեպետ դեռ փոքր են: Այդ ժամանակ մայրն ու հայրը տեսնում են, որ արդեն ժամանակն է…
Հայր արծիվը նստում է բնի ծայրին ու սկսում թևերով ուժգին խփել նրան: Խփում է բնին, ուժգին ցնցում այն: Ինչո՞ւ է այդպես վարվում: Նա դա անում է, որպեսզի հանի բոլոր փետուրներն ու բմբուլները, որ մնա միայն կոշտ ճյուղերից պատրաստված բնի հենքը: Իսկ ձագերը նստում են այդ ցնցվող բնի մեջ: Նրանց համար դա անհարմար է, այն կոպիտ է, ու ձագերը չեն հասկանում, թե ինչ է պատահել. չէ՞ որ մայրիկն ու հայրիկն առաջ այնքան քնքուշ ու հոգատար էին:
Մայրն այդ ընթացքում ինչ-որ տեղ է թռչում, ձուկ է որսում ու մի քիչ հեռու նստում այնպես, որ ձագերն իրեն տեսնեն: Հետո սկսում է ձագերի աչքի առջև դանդաղ ուտել:
Ձագերը նստում են բնում, ճչում, ծղրտում, չեն հասկանում, թե ինչ պատահեց. ախր առաջ ամեն ինչ այլ կերպ էր: Մայրիկն ու հայրիկն իրենց կերակրում էին, խմեցնում, իսկ հիմա ամեն ինչ կորած է. փետուրներն ու բմբուլները չկան՝ հերիք չէ, դեռ ծնողներն էլ ձուկ են ուտում ու իրենց չեն էլ տալիս:
Ի՞նչ անել: Ուտել են ուզում: Պետք է ինչ-որ կերպ բնից դուրս գալ: Եվ այդ ժամանակ թռչնակները սկսում են շարժումներ անել, որոնք մինչ այդ երբեք չէին արել: Նրանք հիմա էլ դա չէին անի, եթե ծնողները շարունակեին նախկինի պես նրանց դայակություն անել: Ձագերը սկսում են դուրս սողալ բնից: Ահա նրանցից մեկն անփութորեն իրեն դուրս է նետում բնից: Դեռ ոչինչ չի կարողանում անել, ոչինչ չգիտի: Բույնը հյուսված է ժայռի գագաթին, մի անմատչելի տեղ, որպեսզի գիշատիչները չկարողանան հասնել այնտեղ:
Թռչնակն ընկնում է այնտեղից ու թռչում անդունդը: Եվ այստեղ հայր արծիվը, գլուխը կորցրած, նետվում է ցած ու բռնում իր ձագին՝ չթողնելով, որ նա ջարդուխուրդ լինի: Իսկ հետո մեջքի վրա դրած՝ նրան բարձրացնում է դեպի անհարմար բույնը, ժայռի վրա, և ամեն ինչ նորից է սկսվում: Հիշում եք, չէ՞, ինչպես էր հայր արծիվն էգ արծվի նետած ճյուղը բռնում: Ճիշտ այդպես էլ հիմա ձագուկներն ընկնում են, իսկ հայրը բռնում է նրանց:
Արծիվների մոտ ոչ մի ձագ չի կործանվում՝ անդունդն ընկնելով:
Եվ ահա բազում անգամներ ընկնել-բարձրանալուց հետո կրկին ընկնելիս ձագուկ արծիվը սկսում է անել մի շարժում, որը նախկինում երբեք չի արել. բացում է իր կողային թևերը՝ ընկնելով օդի հոսանքի մեջ ու այդ կերպ սկսում թռչել:
Այդպես արծիվներն իրենց ձագերին թռչել են սովորեցնում: Եվ հենց որ թռչնակն սկսում է ինքնուրույն թռչել, ծնողները նրան վերցնում են իրենց հետ ու ցույց տալիս, թե որտեղից են ձուկը որսում: Նրանք արդեն կերն իրենց կտուցով չեն հրամցնում ձագերին:
Սա երեխաներին հոգեպես և ֆիզիկապես դաստիարակելու լավ օրինակ է: Այն ցույց է տալիս, թե որքան կարևոր է տաք բնում նրանց երկար չպահելը: Որքան կարևոր է նրանց իրենց բերած ձկով երկար չկերակրելը, երբ իրենք արդեն ինքնուրույն էլ կարող են այն որսալ:
Սակայն մենք մեծ հոգատարությամբ պետք է մեր ձագերին թռչել սովորեցնենք՝ նվիրելով դրան մեր ողջ ուժերը, իմաստնությունն ու հմտությունները: Եվ իզուր չէ էգ արծիվն արու ընտրելիս ճյուղ նետում: Նա չի ուզում, որ իր երեխաները ջարդուխուրդ լինեն:
Միշտ էլ այդպես է լինում. երբ առանց ստուգելու հայր ես ընտրում ձագերիդ համար, նրանց կորցնելու վտանգ միշտ էլ կա: Իսկ արծիվներն այդ շռայլությունն իրենց թույլ տալ չեն կարող․ առանց այդ էլ նրանք 1-2 ձագից ավելի չեն ունենում:
