Հենրի Դեյվիդ Թորոն (1817-1862) ամերիկացի գրող է, մտածող, հասարակական գործիչ և նատուրալիստ: 1845-1847թթ.-ին Թորոն առանձնության մեջ ապրում էր Ուոլդենյան անտառում իր ձեռքով կառուցած խրճիթում, սեփական ուժերով հայթայթելով կյանքի համար անհրաժեշտ ամեն ինչ: Հասարակությունից առանձնանալու իր այս փորձի մասին Թորոն գրել է 1854թ.-ին՝ «Ուոլդեն կամ կյանքն անտառում» գրքում: Վախճանվել է 45 տարեկան հասակում, տուբերկուլյոզից: Ստորև բերում եմ հիշյալ գրքի արժեքավոր մի դրվագի թարգմանությունը:
   «Ես հեռացա անտառ, որ ապրեմ գիտակից կյանքով, հաշվի նստելու համար միայն կենսական կարևորագույն իրողությունների հետ, փորձելու ինչ-որ բան սովորել կյանքից, որպեսզի իմ վախճանին չպարզվեր, որ ես բնավ չեմ ապրել...
  Ես չէի ցանկանում չափազանց թանկագին կյանքի տեղակ ապրել կեղծիքով, դեմ էի նաև ինքնահրաժարմանը, եթե չկա դրա ծայրահեղ անհրաժեշտությունը: Ես տենչում էի սուզվել կյանքի բուն իմաստի մեջ և հասնել միջուկին, ապրել սպարտայական պարզությամբ՝ արմատախիլ անելով կյանքից այն ամենն, ինչ չի ներկայացնում իրական կյանքը, հանել այն ծածկող կեղևը՝ հանգեցնելով պարզագույն մոդելի: Եթե պարզվեր, որ կյանքը չնչին ու անարժան է, ինչ արած, ուրեմն ես կճանաչեի նրա ոչնչությունը և կշեփորեի ողջ աշխարհին, իսկ եթե այն լցված լիներ վսեմ իմաստով՝ նպատակ ունեի իմ փորձառությամբ ճանաչելու այն և հաջորդ ստեղծագործությանս մեջ ճշմարտապես պատմելու այդ մասին:
   Մարդկանց մեծամասնությունը, կարծում եմ, տարօրինակ կերպով անհստակ կարծիք ունի կյանքի վերաբերյալ, չգիտեն՝ համարել այն պարգև Աստծո՞ւց, թե՞ սատանայից, և շտապողականությամբ եզրակացնում են, որ երկրի վրա մեր ապրելու գլխավոր նպատակը «Աստծուն փառաբանելն ու հավետ նրանով ցնծալն է»: Մինչդեռ մենք ապրում ենք խղճուկ, մրջնային կյանքով, թեև առասպելի համաձայն՝ վաղուց է ինչ մարդկանց ենք վերածված (ծան. հին հունական առասպելի համաձայն՝ մարդկանցից դատարկված երկրում Զևսը նորից ստեղծել է մարդկանց, այս անգամ մրջյուններից), վայրենիների պես մարտնչում ենք կռունկների դեմ (ծան. վերցված է «Իլիական»-ից), գործում ենք սխալ սխալի ետևից, կուտակում ենք մեր աշխատավարձը և անգամ առաքինությունը դրսևորում ենք երկրորդական կամ անէական պարագաներում: Մենք պարզապես մսխում ենք մեր կյանքը... Ազնիվ մարդուն դժվար թե հարկավոր լինի համրել իր տասը մատներից այն կողմ, ծայրահեղ անհրաժեշտության դեպքում կարելի է ավելացնել ոտքերի մատները, դրանից ավելին հաշվելու ոչինչ չկա: Պարզությո՜ւն, պարզությո՜ւն, պարզությո՜ւն... Ձեր հարյուրավոր կամ հազարավոր զբաղմունքները կրճատեք՝ երկուսի կամ երեքի հասցնելով, միլիոնի փոխարեն հաշվեք մինչև տասը և համրեք ձեռքի ափով: Քաղաքակրթված այս կյանքի հորձանուտում այնքան ամպեր, շանթեր ու խութեր կան, որ նավահանգիստ հասնել ցանկացող մարդուն հաշվարկելու մեծ կարողություն է պետք չսուզվելու համար: Պարզեցրե՛ք ուրեմն հաշվարկները... Օրվա ընթացքում երեք անգամ սնվելու փոխարեն, եթե պետք է՝ սնվեք մեկ անգամ, տարատեսակ հարյուրավոր խորտիկների փոխարեն բավարարվեք հինգով՝ համեմատական կերպով կրճատելով ամեն բան:
   Մենք շտապում ենք ապրել, բայց իրականում արժեքավոր աշխատանք չենք կատարում: Ետճաշյա կարճատև նինջից սթափվելով՝ վեր ենք թռչում և հարցնում ենք՝ «Ի՞նչ նորություն կա», կարծես թե մարդկության կյանքում լուրջ փոփոխություն կարող էր տեղի ունեցած լինել այդ ժամանակամիջոցում: Փիլիսոփայի համար նմանօրինակ «նորությունները» ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ՝ բամբասանք: Ժամանակը գետ է, որի մեջ ես նետում եմ իմ կարթը, ես ջուր եմ խմում նրա միջից և միևնույն ժամանակ նկատում եմ ավազով ծածկված հատակը և համոզվում, որ այն ծանծաղ է: Այս ճապաղ առուն հոսում-անցնում է, բայց մնում է հավիտենությունը: Ես տենչում էի ըմպել խորունկ ակունքներից, ցանկանում էի նետել իմ կարթը դեպի երկինք, որի հատակը քարերի տեղակ ծածկված է աստղերով: Ես միշտ էլ ցավ եմ ապրել, որ այնքան իմաստուն չեմ, ինչպիսին եղել եմ աշխարհ գալուս օրը, բայց մարդու ուղեղը սուր ածելի է, որը գտնում է դեպի երևույթների ծպտյալ իմաստն ընկած ուղին: Ես չեմ ցանկանում աշխատել ձեռքերով ավելին, քան իրոք անհրաժեշտ է: Իմ գլխում կան և՛ ձեռքեր, և՛ ոտքեր: Ես զգում եմ, որ այստեղ են կենտրոնացած իմ բոլոր ունակությունները: Բնազդը հուշում է ինձ, որ սա մի օրգան է, որը նախատեսված է փորելու համար, ինչպես խոփը կամ որոշ կենդանիների առջևի թաթերը: Եվ ես կուզենայի մխրճվել այս բլուրների մեջ, ինձ թվում է, որ մերձակայքում հարուստ հանք կա, հենց այստեղ է, որ ես կսկսեմ փորել...
Կարդացե՛ք ողջ գիրքը. Ռուսերեն, Անգլերեն
Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել BlogNews.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ:
print Տպել