Մի առիթով Վ. Սարոյանը ասել է. «Չկա ավելի վատ բան, երբ տղամարդը մեռնում է իր սիրած կնոջ մեջ, և երբ կինն է մեռնում իր սիրած տղամարդու մեջ, երկուսի հոգում հուղարկավորության թափորն է գնում, մինչ նրանք շարունակում են առօրեական զրույցը, ապրում առաջվա պես, բայց զգում են, որ այդ թափորն իրենց է ուղեկցում»:
Ճշմարիտ սիրո սկզբունքները միայն ընտանիքում կարող են լավագույն ձևով դրսևորվել: Այսրոպեական պոռթկումները և իրականության հետ կապ չունեցող բանաստեղծական զեղումները ոչ մի ընդհանուր բան չունեն իսկական սիրո հետ: Սերը անցնում է ծանր փորձությունների ու ստուգման դպրոց:Միայն մտերիմ փոխհարաբերությունները կարող են բավարարել մարդկային հոգու պահանջները, դառնալ այն հզոր պարիսպը, որտեղից չեն կարող թափանցել սխալ կապերը, ժամանակի ավերիչ դրսևորումները:
Տարիների հետ գուցե առաջանա սառնություն, անտարբերություն կամ անհոգի վերաբերմունք դիմացինի հանդեպ: Այստեղ կարևոր են գիտակցված և կամային որոշումնեը: Հրաշալի է, երբ ամուսիններին միաբանում է ընդհանուր գործը, որի համար նրանք երկուսն էլ խիստ հուզվում են: Պետք է ստեղծել բոլոր հնարավորությունները ավելի հաճախ և լրջորեն խոսելու միմյանց հետ այն բաների շուրջ, ինչը թանկ է երկուսի համար էլ: Անհրաժեշտ է փոխադարձաբար լրացնել միմյանց թույլ կողմերը համապատասխան ուժեղ կողմերով: Ամուսնական կյանքը միապաղաղությունից կարող է փրկել նաև այն գործը, որը ամուսինները անում են միասին, ինչը երբեք չէին կարող անել առանձին: Աշխարհը եսասեր ու անբարյացակամ է ընտանիքի հանդեպ,ուստի դիմանալու համար գիտակցված ու կամային ջանքեր են անհրաժեշտ: Հասարակական անտարբերությանը կարելի է հակադրել միայն ինքնազոհաբերությունը: Այսօր խորապես աղավաղված են սիրո սահմանումները, այն անշահախնդիր սիրո, որը պետք է լինի ամուսնական փոխհարաբերությունների հիմքը: Սերը առկա է, երբ ընտանիքում կողմերից մեկը անընդհատ չի փորձում պաշտպանվել, և երկուսն էլ վստահ են, որ կարող են համատեղ անցնել կյանքի բոլոր դժվարությունների և անակնկալների միջով:
Ամուսնական սերը միայն զգացմունքների հորդահոս գետը չէ, այլ դիմացինին գնահատելու, հարգելու մեղմօրոր, թույլ ալեծփությամբ լիճը: Հարգել` նշանակում է ուշադրություն դարձնել և ուշադրություն զգալ, գնահատել արժանիքները և համբերատար լինել թերությունների հանդեպ: Հարգել` նշանակում է թողնել սեփական դատողությունները ուրիշ մարդկանց մասին և տեսնել նրանց այնպիսին, ինչպիսին կան իրականում:
Ընտանիքի միասնությանը և սիրո դրսևորմանը նպաստում է նաև պատկանելիության զգացումը: Դա հնարավորություն է տալիս յուրաքանչյուրին` իրեն զգալու որպես խմբի մի մասնիկը: Ընտանիքն իր մեջ միավորում է տարբեր բնավորության ու աշխարհայացքի տեր, որոշակիորեն եզակի տարբեր մարդկանց: Դժվար է ստեղծել պատկանելիության մթնոլորտ, որովհետև մարդիկ ունեն իրենց ուրույն հայացքները, սեփական աշխարհը: Իսկ ճշմարիտ պատկանելիությունը և միասնությունը դրսևորվում է բազմազանության մեջ: Այն հաճախ է ստուգման ենթարկվում: Նշանակում է` յուրաքանչյուր անդամի համար հարկավոր է ստեղծել այնպիսի տարածք և մթնոլորտ, որտեղ նա կարող է աճել և նպաստել մյուսների հաջողությանը:
Հիշենք նաև, որ հասուն տարիքի հետ սերը ավելի է խորանում, բայց հազվադեպ է նույնչափ անզուսպ կիրք ունենում, ինչպես երիտասարդ ժամանակ: Հաճախ կիրքն է ընդունվում սիրո տեղ, և դա թյուրիմացությունների տեղիք է տալիս: Ահա Ալբեր Քամյուի պատմվածքի հերոսի խորհրդածությունը. «Ես, որ սենտիմենտալ չեմ, գիտե՞ք, թե ինչ եմ երազում. մի իդեալական սեր, որ լցնում է ամբողջ հոգին և մարմինը ցերեկ, թե գիշեր` անդադրում գրկախառնումների մեջ, մարմնական վայելքներով և մտային հուզումով լեցուն, և այս թող իրականանար հինգ տարի անընդհատ և թող մահվամբ վերջանար: Ավաղ»:
Ասենք, որ կյանքն իր սրբագրումներն է անում ամուսնական հարաբերություններում և, այնուամենայնիվ, լուրջ ու խորը հարաբերությունների դեպքում ամուսնությունը սիրո վերջը կամ նրա գերեզմանոցը դառնալու փոխարեն կդառնա նրա սկիզբը: Իմաստավորեք ամուսնական միության ողջ ընթացքը, շատ ժամանակ հատկացրեք միմյանց և գնահատեք այդ հարաբերությունները: Աշխատեք դրական հույզերով լցրել ընտանեկան հարաբերությունների «գավաթը»: Մտածեք` ինչպես կարելի է դրսևորել սերը տարբեր եղանակներով: Կարելի է խաղաղ երեկոներին միասին հիանալ աստղերով, շաբաթը մեկ անգամ ժամադրության երեկո նշանակել, պարզապես միայնակ մնալ, միասին տեսաֆիլմ դիտել: Եվ կարևորը` մոռացեք ձեր տարիքը, ապրեք նպատակային և գիտակից, լիարժեք կյանքով:
Հետաքրքիր օրինակներ կան, թե ինչքան էին կարևորում ամուսնական ուխտը անցյալում: Միջնադարում ամուսնության տարեթվերը նշում էին նկարների, նույնիսկ կահույքի վրա: Հաշիվների և գործնական գրքերի մեջ նշում էին ընտանեկան իրադարձությունները` ծնունդները, մահերը: Դրանով փորձ էր արվում անմահացնել ընտանիքի ժամանակագրությունը, անմահ պահել հույզերի լեցունությունը: Իսկ ահա 17-րդ դարում ամուսնության տարեթվերը նշում էին սնդուկների, պահարանների վրա, փորագրում գդալների կամ ապակիների վրա:
Իսկ ձեզ համար դուք մտածեք ձեր սեփականը, ստեղծագործեք, թե ինչպես կարելի է հարուստ և լիարժեք կազմակերպել համատեղ կյանքը: Տղամարդի՛կ,հնարավորություն տվեք կնոջը զգալու, որ հավերժական կանացիությունը դեպի իրեն է ձգում ձեզ՚: Առանձնահատուկ կարևորեք մայրության խորհրդանիշը` կնոջ կյանքի իմաստներից մեկը` հղիության ընթացքը, որը մերօրյա իրականության մեջ հաճախ է մթագնվում աբորտի պարտադրանքով, գռեհիկ վերաբերմունքով և անըմբռնողությամբ: Նշանավոր գրող, Նոբելյան մրցանակակիր Հայնրիխ Բյոլլը իր «Ծաղրածուի աչքերով» գրքում մարգարեական խոսքեր է գրում. «…Այստեղ սովորաբար սենյակ էր մտնում Սաբինան և զոհի տեսքով նայում Կառլին, նա կրկին հղի փորով էր ման գալիս: Իմ կարծիքով, ամենասարսափելին այն է, երբ կինը ամուսնուն զոհի պես է նայում, ինչ է թե ինքը հղի է»:
Ամուսնական ուխտի մեջ ոչինչ անկարևոր չէ: Շատ ու շատ տաղանդավոր, նշանավոր կամ հանճարեղ մարդիկ խաղից դուրս են մնացել այն պատճառով, որ անտեսել են խոր, երկարատև հարաբերությունները` փոխարինելով դրանք երջանկության պատրանքներով, նետվելով մի ընկերոջից մյուսին: Հասնելով փառքի ու հաջողության` նրանք չգիտեն` ինչպես հասնել ներքին խաղաղության և հոգեկան բավարարվածության: Անտեսելով ամուսնական ուխտի և սիրո սկզբունքները, դիմացինի ներքնաշխարհը` նրանցից շատերը հետագայում հարբեցողներ են դարձել, տրվել թմրանյութերին կամ մի ամուսնությունը թեթևորեն փոխարինել մյուսով: Ջանք արեք, որ ձեր կյանքում տեղ չունենան հետևյալ ուշացած խոստովանությունները. «Բայց նա հիանալի մայր էր…», «Նա իմ հաջողության կարևոր բաղկացուցիչն էր», «Ես հանցավոր կերպով անզգա էի նրա հանդեպ»:
Երկար կյանք և արմատներ չունեն նաև ձևական, մակերեսային հարաբերությունները: Նշանավոր գրող Լև Տոլստոյի կինը` Սոֆյա Տոլստայան, գրում է. «Նրա կենսագիրները կպատմեն, թե ինչպես էր օգնում աշխատողներին, դույլերով ջուր կրում, բայց ոչ մեկը երբեք չի իմանա, որ նա ոչ մի ձևով հանգիստ չի տվել կնոջը և այդ ողջ 32 տարիների ընթացքում ոչ մի անգամ մի կաթիլ ջուր անգամ չի տվել իր երեխային և չի նստել նրա մահճակալի մոտ, որպեսզի հնարավորություն տա ինձ գոնե մի քիչ հանգստանալու իմ բոլոր աշխատանքներից»: Եվ իսկապես, տարեգրությունը հիշում է Լև Տոսլտոյին` որպես մեծ բարերար և խոր հավատավոր…
Ուսանելի է նշանավոր գործարար Հենրի Ֆորդի կյանքը: Նա երջանիկ և համերաշխ ընտանիք է ունեցել: Իսկ ո"րն է գաղտնիքը. երբ նա և իր կինը նշում էին իրենց ամուսնության հիսունամյակը, լրագրողների այն հարցին, թե ո՞րն է իրենց ամուսնության հաջողությունը, Ֆորդը պատասխանում է.
-Բանաձևը նույնն է, որը ես օգտագործում եմ մեքենայի ընտրության ժամանակ` նախապատվությունը տվեք մեկ մոդելի:
Իսկ Ֆրանսահայ երգչուհի Էլեն Սեգարան հարցազրույցի ժամանակ ասել է.
-Ես կողմ եմ միամուսնությանը – ընտանեկան արժեքներին, երեխաներին: Սա է երջանկության բաղադրատոմսը:
