Վրաստանի և Արևմուտքի փոխհարաբերությունները մտնում են փակուղի: Ինչպես գիտեք, այս օրերին վերաբացվել է Վրաստանի նախկին վարչապետ Զուրաբ Ժվանիայի մահվան վերաբերյալ դատական գործը: Այս կապակցությամբ Վրաստանի դատախազությունը պահանջել է, որ մարտի 27-ին Սաակաշվիլին ներկայանա հարցաքննության: Սաակաշվիլին, սակայն, արդեն իսկ հրաժարվել է անել դա՝ ասելով, որ Պուտինի պահանջով Վրաստան չի գնալու: Վերջինիս մեղադրում է Վրաստանի նոր իշխանություններին Մոսկվայի ցուցումով գործելու մեջ: Սաակաշվիլիին հասցրել են պաշտպանել իր «երկրորդ հայրենիքից»:
Ի պաշտպանություն Վրաստանի նախկին նախագահի՝ ԱՄՆ-ի պետքարտուղարությունը հայտարարություն է տարածել, որով Վրաստանի իշխանություններին կոչ է անում զերծ մնալ նախկին նախագահ Սաակաշվիլիին հարցաքննելու մտադրությունից: Ասեմ, որ նմանատիպ հայտարարություններով են հանդես եկել նաև եվրոպացի մի շարք քաղաքական գործիչներ: Իսկ մեզ քաջ հայտնի բարձրաստիճան ամերիկացի դիվանագետ Մեթյու Բրայզան ավելի հեռուն է գնացել և վերջնագիր ներկայացրել Թբիլիսիին: Նա ասել է՝ Սաակաշվիլիին անհրաժեշտ է հանգիստ թողնել, այլապես Վրաստանն այս տարի չի ստանա ՆԱՏՕ-ի անդամակցության գործողությունների պլանը: Այսպիսի մոտեցումը, ի դեպ, աջակցություն է ստացել Շվեդիայի արտգործնախարարի և Էստոնիայի նախագահը կողմից:
Իմիջիայլոց նշեմ, որ այժմ նախատեսվում է Վրաստանին տրամադրել ՆԱՏՕ-ի անդամակցության գործողությունների պլան՝ սեպտեմբերին Ուելսում կայանալիք դաշինքի անդամ երկրների ղեկավարների գագաթաժողովին: Սրան ի հավելումն հիշեցնեմ նաև, որ վերջին տվյալներով Բրյուսելը նախատեսում է Թբիլիսիի հետ Ասոցացման պայմանագիր կնքել մինչ այս տարվա մայիս:
Անկախ ստեղծված հանգամանքներից՝ Վրաստանի կառավարությունը մնում է հաստատակամ և պնդում է, որ Սաակաշվիլին ներկայանա հարցաքննման, իսկ չներկայանալու դեպքում իշխանությունները սպառնացել են դիմել Ինտերպոլին: Ինչ վերաբերում է Պետքարտուղարության հայտարարությանը, Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին ասել է հիմնականում հետևյալը. «Դա մեր գործընկերների կարծիքն է, որը չի կարող անդրադառնալ մեր որոշման վրա»: Այլ կերպ ասած՝ Վրաստանի վարչապետը նրբանկատորեն մերժել է ԱՄՆ-ի խնդրանքը (կամ էլ սպառնալիքը):
Հիմա այսպիսի մի հարց է առաջանում. Վրաստանի նոր իշխանությունները գործում են Ռուսաստանի թելադրանքո՞վ, թե պարզապես շատ ժողովրդավար և արդար են, և ցանկություն ունեն պարզապես նախկին վիճելի գործերի շուրջ անցկացնել կրկնակի և անաչառ հետաքննություն:
Ես մի քիչ ավելի հակված եմ մտածել, որ մենք գործ ունենք առաջին տարբերակի հետ: Չեմ ուզում ժամանակից շատ առաջ անցնել, բայց սա ինձ մի քիչ հիշեցնում է Ուկրաինան: Հիմա ասեմ, թե ինչ առումով: Եթե հիշում եք, երբ Յանուկովիչը (այսպես ասած, Պուտինի մարդը) եկավ իշխանության, միանգամից ճանապարհից հանեց իր գլխավոր քաղաքական հակառակորդ, նախկին վարչապետ Յուլիա Տիմոշենկոյին. Տիմոշենկոյին դատապարտեցին մի քանի տարվա ազատազրկման և օրենքով արգելեցին զբաղեցնել պետական պաշտոններ: Հետո, երբ եկավ ժամանակը ստորագրել Ասոցացման պայմանագիրը Բրյուսելի հետ, Կիևի առաջ դրվեց նախապայման. Կիևը պետք է ազատ արձակեր Տիմոշենկոյին: Ճիշտ հասկացեք, ես բնավ նկատի չունեմ, որ Տիմոշենկոյի ազատազրկումը դարձավ պատճառ, որ Կիևի հետ ի վերջո չստորագրվեց այդ պայմանագիրը: Մենք լավ հիշում ենք, թե ինչ եղավ դրանից հետո, ինչ զարգացումներ տեղի ունեցան, և ինչ գնով, բայց փաստ է, որ պաշտոնապես դա Բրյուսելի գլխավոր նախապայմանն էր:
Այժմ այնպիսի տպավորություն է, որ կարծես մեկ այլ պոստսովետական երկրում ևս եկել են ռուսամետ ուժեր (սա դեռ մեծ հարց է) և ուզում են հաշվեհարդար տեսնել արևմտամետ նախկին նախագահի հետ և արմատախիլ անել իրենց հիմնական քաղաքական հակառակորդներին՝ ի դեմ Սաակաշվիլիի (ի վերջո, ինչքան էլ Սաակաշվիլիին քննադատեն այդ մարդն այսօր բավական մեծ քաղաքական կապիտալ ունի Վրաստանում): Դատելով իշխանությունների տրամադրվածությունից` նրանք հաստատ չեն պատրաստվում զիջել, իսկ չզիջել նշանակում է հարաբերությունների լարվածություն Արևմուտքի և առաջին հերթին ԱՄՆ-ի հետ:
Շատ հետաքրքիր է հետևել զարգացումներին: Արդյո՞ք Արևմուտքը վրացիների հետ կխոսի վերջնագրերի լեզվով (համենայն դեպս, պաշտոնապես դեռ չի խոսում), թե կզոհաբերի Սաակաշվիլիին` հույս ունենալով, որ Վրաստանը կշարունակի իր Եվրաինտգրման ուղին: Ինձ ինչ-որ բան հուշում է, որ անկախ Արևմուտքի քայլերից, Վրաստանում արտաքին քաղաքական կուրսի կտրուկ փոփոխություններ են սպասվում: Այլ կերպ ասած՝ Ասոցացման պայմանագրի ստորագրումը, էլ չեմ ասում ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հեռանկարը քանի գնում, դառնում են ավելի աղոտ:
Հ.Գ. Անկախ Վրաստանի իշխանությունների հայացքներից՝ Վրաստանը երբեք չի դառնա ՆԱՏՕ-ի անդամ:
