Newmag.am-ը գրում է.
Տասնչորս տարեկան էի, երբ սովորում էի Ապպենցել գավառի վարժարանում: Գրող Ռոբերտ Վալզերը Հերիսաուի հոգեբուժարանում անցկացրած տարիներին հաճախ էր զբոսնում մեր կողմերում: Նա վախճանվեց ձյան մեջ: Նկարներում պարզ երևում էր ձյան մեջ խրված նրա մարմնի հետքը: Մենք չէինք ճանաչում նրան: Նույնիսկ գրականության մեր ուսուցիչը նրան չէր ճանաչում: Երբեմն միտք եմ անում, որ գրեթե երեսուն տարի Հերիսաուի հոգեբուժարանում անցկացնելուց հետո Ապպենցելի ձյան բնական շիրիմում սեփական մահկանացուն կնքելը հավանաբար երանություն է: Եթե մենք իմանայինք Վալզերի մասին, գոնե ծաղիկներ կքաղեինք նրա համար: Անգամ Կանտն է հուզվել, երբ մահից առաջ մի անծանոթուհի վարդ է նվիրել նրան: Ապպենցելում ամեն ինչ մարդուն կարծես զբոսանքի է տրամադրում: Ալ կարմիր, փարթամ ծաղիկներով զարդարված, ճերմակաերիզ փոքրիկ պատուհաններին նայելիս թվում է, թե դրանց հետևում մի ամբողջ արևադարձային անտառ է փթթում, պարզապես անտեսանելի շղթաները զսպում են, որ դուրս չպրծնի: Տպավորություն է, թե ինչ–որ մթին ու անառողջ իրադարձություններ են կատարվում այնտեղ: Այդ անառողջ միջավայրը երանելի Արկադիայի կերպարանքն էր ընդունել: Թվում էր, թե այնտեղ մահվան խաղաղություն ու անդորր էր տիրում: Ճերմակ ծաղիկների ցնծություն: Իսկ պատուհաններից այն կողմ՝ հրապուրիչ մի բնապատկեր, և դա բնավ պատրանք չէ, այլ Zwang, ինչպես ասում էին վարժարանում՝ կարգադրություն: Վարժարանում մենք գերմաներեն, ֆրանսերեն ու մշակույթի պատմություն էինք ուսանում: Ես չէի սովորում: Ֆրանսիական գրականությունից Բոդլերի անունն եմ հիշում միայն: Ամեն օր արթնանում էի առավոտյան հինգին ու մեկնում զբոսանքի: Բարձրանում էի վեր և լանջի մյուս կողմում՝ ներքևում, նայում էի ջրի ոլոր–մոլոր գծին: Դա Բոդենի լիճն էր: Նայում էի հորիզոնին, լճին, ու մտքովս չէր էլ անցնում, որ մոտ ապագայում լճի շրջակայքում գտնվող վարժարանը դառնալու էր իմ օրրանը: Ես խնձոր ուտելով քայլում էի: Մենակություն էի փնտրում, իսկ ավելի ստույգ՝ գոյության կատարյալ վիճակ, ու միաժամանակ նախանձով էի լցվում աշխարհի անցուդարձի հանդեպ:
Մի օր, երբ բոլորս նստած էինք ճաշի սեղանի շուրջը, մի նոր աղջիկ մտավ վարժարան: Տասնհինգ տարեկան էր նա, մազերը շեղբի պես սուր էին ու փայլուն, հայացքը խիստ էր ու սևեռուն, քիթը՝ սուր, ու երբ ծիծաղում էր, մի բան, որ հազվադեպ էր լինում, կարելի էր տեսնել նրա սուրծայր ատամները: Ճակատը գեղեցիկ էր ու լայն և ասես տեսանելի էր դարձնում նրա մտքերը, նախնիներից ժառանգած տաղանդը, խելքը և հմայքը: Նա ոչ մեկի հետ չէր խոսում. խոր արհամարհանքը պարզորոշ դրոշմված էր նրա սառը դիմագծերին: Գուցե նրա ուշադրությունը նվաճելու ցանկությանս միակ պատճառը դա էր: Նրա կեցվածքի մեջ մարդասիրության նշույլ անգամ չկար, թվում էր՝ այդ աղջիկը մարդկային ցեղի բոլոր ներկայացուցիչների հանդեպ միայն նողկանք է զգում: Ինձ թվում էր, որ իր բանականությամբ նա ինձնից մի քանի քայլ առաջ էր: Երբ սեղանից վեր կացանք, ես մոտեցա ու ասացի. «Bonjour»: «Bonjour»,— կտրուկ պատասխանեց նա: Ես ներկայացա՝ նորակոչիկի պես հայտնելով անուն–ազգանունս, նա էլ՝ իր հերթին, ու այդքանով մեր խոսակցությունն ավարտվեց: Նա հեռացավ՝ ճաշասենյակում աշխույժ խոսակցություններ վարող աղջիկների հետ ինձ մենակ թողնելով: Մի իսպանուհի ոգևորված ինչ–որ բան էր պատմում, բայց ես բնավ չէի լսում նրան: Ականջիս հասնում էին միայն տարբեր լեզուների աղաղակող հնչյունները: Այդ օրը նորեկ աղջկան այլևս չտեսանք, բայց երեկոյան ճիշտ ժամին նա ներկայացավ ընթրիքի ու, ինչպես կարգն է, կանգնեց իր աթոռի հետևում: Անշարժ, քողարկված: Տնօրենը ձեռքով նշան արեց, բոլորս նստեցինք քար լռությամբ, որը շուտով վերածվեց զվարթ խոսակցության և ժխորի: Հաջորդ օրը նա ինձ առաջինը բարևեց:
Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ
