«Լևոն Սեդրակի Տոնապետյանը ծնված է 1918թ.:
Գվարդիայի լետենանտ, 53-րդ գվարդիական տանկային բրիգադի մոտոհրաձգային գնդացրային գումարտակի հետախուզական դասակի հրամանատար, Հայրենական պատերազմի երկրորդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրվում է վեցերորդ գվարդիական տանկային կորպուսի հրամանատարի 1943թ. հոկտեմբերի 23-ի հրամանով: Շքանշանը համարվում է չհանձնված: Հաշվառման քարտի վրա գրված է զոհված»:
Սա քաղվածք է ՍՍՀՄ պաշտպանության միասնության կադրերի գլխավոր վարչության այն պատասխանից, որ ուղարկվել է հանրապետության զինվորական կոմիսարիատի հարցման առթիվ: Եվ ահա օրերս՝ ավելի քան 30 տարի անց, Լևոն Սեդրակովիչին հանձնեցին պարգևը:
1943թ. հոկտեմբերն էր: Խորհրդային զորքերը գետանցում էին Դնեպրը: Այստեղ Ուկրանիայի հենց սրտում լուծվում էր հետագա հարձակման բախտը: Այդ մարտական բարդ գործողությանը մասնակցում էր նաև 53-րդ գվարդիական տանկային բրիգադը, որի կազմում կռվում էր լետենանտ Լևոն Տոնապետյանը:
Հետախուզելով հակառակորդի ուժերը և նրա դասավորությունը Կիևի մարզի Թամանի շրջանի Պոլոգի և Յաչենկի գյուղերում՝ Տոնապետյանն իր դասակով կտրում է ֆաշիստների նահանջի ճանապարհը՝ այդ մասին հաղորդելով շտաբին: Հետախուզների համարձակության և օպերատիվության շնորհիվ գումարտակը երկու գյուղերը գրավում է ընդամենը 40 րոպեում: Ինքը՝ լեյտենանտը, մարտում ոչնչացնում է հակառակորդի մի քանի զինվոր ու ապա գրավում ռադիոմեքենան:
Նրա այդ սխրանքն էլ նշվել է բարձր պարգևով, որը, սակայն, իր տեղը գտավ ավելի քան 30 տարի հետո:
Մի քանի օր անց Տոնապետյանին առաջարկվեց հետախուզության ջոկի հետ անցնել Դնեպրը և գետի աջ ափին դիրք գրավել Կանև քաղաքի շրջանում: Մարտում նա ծանր վիրավորվեց և չվերադարձավ զորամաս, որտեղ մյուս հետախույզ հերոսների հետ միասին նրան զոհված էին համարել:
Ճակատային հոսպիտալներից մեկում ապաքինվելուց հետո Տոնապետյանը վերադառնում է շարք: Պատերազմի տագնապալի ճանապարհները նրան տանում են հյուսիս՝ մերձբալթյան երրորդ ռազմաճակատ:
Այնտեղ նա գրանցվում է 56-րդ հրաձգային դիվիզիայի 184-րդ հրաձգային գնդի կազմում և կրկին գլխավորում հետախուզության դասակը:
1944թ. հոկտեմբերին Ռիգայի մոտակայքում մարտական առաջադրանքը կատարելուց լետենանտ Տոնապետյանը լուրջ վերք է ստանում: Բժիշկները ստիպված են լինում անդամահատել ոտքը: Ցուցաբերած արիության համար 1944թ. հոկտեմբերի 31-ին նա հրամանատարության հրամանով պարգևատրվում է կարմիր դրոշի շքանշանով:
Այդ սխրանքով եզրափակվում է հերոսի ռազմաճակատային կենսագրությունը, որն սկսվել էր 1939թ. ֆիննական ճակատից: Լևոն Տոնապետյանը վերադառնում է տուն՝ Թալինի շրջանի Վերին Սասնաշեն գյուղ: Այժմ նա կենսաթոշակառու է։
Պատմում է Շուշիկ Տոնապետյանը
Զրուցեց Դիանա Մանուկյանը
