Ինչպե՞ս սկսեմ, ես և դու չունենք սկիզբ, ես և դու անսկիզբ ենք, հասկացի՛ր, սիրելի՛ս, մենք նաև անվերջ ենք կամ գուցե և չկանք կամ գուցե և մի թերթված էջ ենք: Ա՜խ, ես էլ չգիտեմ: Սիրում եմ քեզ, այնքան մեղմ, բայց և այնքան կարոտով լի, որ չգիտեմ, ես չգիտեմ ոչինչ կամ էլ գուցե գիտենալուց եմ ես շատ չգիտակցել:
Հեքիաթ է կյանքը, այն էլ ինչ շատ երկար: Մի դեր են տվել, սակայն խաղալ չգիտեմ, մի տող են տվել, սակայն կարդալ չգիտեմ, անվերջ կմկմում եմ բառերս անծիր, անվերջ խաղում եմ դերս հերթի մեջ, ա՜խ ո՞ւր էր թե ինքս իմ դերը տայի, այլ ոչ թե հատուկ որոշված լիներ:
Ատում եմ կյանքի այս թանձրությունը, ա՜խ մի պահ թվում է մաքուր ու անբիծ մի կյանք, բայց ոչ, կա, այո՛, կա մի պատմություն կամ գուցե ցաված մի հոգի, որը հանուն մի սիրո լցվել է դատարկ մի լիությամբ: Ա՜խ սիրելիս, կա մի պատմություն: Դե ասա՛ ում պատմեմ, դե ասա՛ ում ասեմ: Ա՜խ ների՛ր, չեմ կարող այլևս, գուցե դա բեռ է կամ գուցե, չգիտեմ, մի ինչ-որ ցավոտ վերք: Չէ՛, ես էլ չեմ կարող միայնակ ու գուցե մենության տակ պահել ուսերիս այդ դառնությունը, էլ ինչպե՞ս ապրեմ, երբ խեղդվում եմ ցավից ու սպանում ինքս ինձ:
Ուզում եմ մխրճվել, ախ ուզում եմ մարմնիդ ու հոգուդ հետ մեղմ պարեմ, ասես մի կարոտած մի շունչ լինեմ, որ անվերջ, ա՜խ, մեղմ շնչում եմ գուցե և սառած հոգուդ կամ գուցե և սառած մարմնիդ, իսկ ի՞նչ անեմ ես, երբ այդ մարմինդ ու հոգիդ հեռու են, հեռու մի ինչ-որ տեղ:
Ի՜նչ սառն է ամեն ինչ: Դե շշնջա մի մեղմ ձայնով, ասա, սիրելիս, ասա, որ այստեղ ես, իմ կողքին... Ախ, բայց դու լռում ես, չես խոսում ոչինչ, ախ, Անանուն, ատում եմ քո լռությունը...
Ինչ մեղմ է նայվում քարդ, իմ սառած երազ, էլ ինչու չասեմ ախ երանի սառած քարդ ես լինեի, սառած շիրիմդ ու ամեն առավոտվա մեղմ ցոլանքի հետ արևի շողեր փռեի, իսկ ամեն մայրամուտի հետ մի ջերմ շունչ շնչեի, բայց քար եմ, բայց ախ սիրելիս, բայց հանուն քեզ, եթե անգամ քար եմ, ես կշչեմ:
Նորից եկել եմ, նստել ու մեղմ նայում եմ քեզ, ես եկել եմ՝ քայլերս մեղմ դնելով քո ամպամած լռութան մեջ, ես անվերջ մի խորտակված լռություն եմ թվում: Չէ՛, չեմ քայլի ես հանդարտ, քանզի գծված է հոգիս:
Մեղմ շոյում եմ հողդ, որ այնպես ուռել ու լցվել է ցավով, ախ ի՞նչ անեմ ես: Շոյելուց բացի նաև համբուրում եմ, լուռ ես, ինչպես մի խխացող աշուն, ախ ինչպե՞ս զգամ քեզ, ախ ինչպե՞ս կարոտած մարմինս հպեմ քեզ, որ նորից ապրեմ: Ե՞ս էլ մահանամ: Ախ, չեմ էլ կարող, քանզի ո՞ւր մնա սերը մեր: Լռում ես այնպես, ինչպես մի մեղմ փոշոտված քամի: Երանի, երանի շիրմիդ քարը ես լինեի, գոնե այդպես մի պահ կհպվեի սառը քո հողին ու անվերջ կքարանայի... Սիրում եմ քեզ, ախ, ախ իմ լռություն:
Եկել եմ, ես մի կենդաի տեսաֆիլմ եմ, տես այս պատկերում, այս թանձր պատկերում ես ու դու մի լույս ենք, արի, սիրելիս, արի մենք սիրենք իրար, իսկ մի քար, իսկ դու ցավից մի բուռ դարացած հող:
Հեքիաթ է կյանքը, այն էլ ինչ շատ երկար: Մի դեր են տվել, սակայն խաղալ չգիտեմ, մի տող են տվել, սակայն կարդալ չգիտեմ, անվերջ կմկմում եմ բառերս անծիր, անվերջ խաղում եմ դերս հերթի մեջ, ա՜խ ո՞ւր էր թե ինքս իմ դերը տայի, այլ ոչ թե հատուկ որոշված լիներ:
Ատում եմ կյանքի այս թանձրությունը, ա՜խ մի պահ թվում է մաքուր ու անբիծ մի կյանք, բայց ոչ, կա, այո՛, կա մի պատմություն կամ գուցե ցաված մի հոգի, որը հանուն մի սիրո լցվել է դատարկ մի լիությամբ: Ա՜խ սիրելիս, կա մի պատմություն: Դե ասա՛ ում պատմեմ, դե ասա՛ ում ասեմ: Ա՜խ ների՛ր, չեմ կարող այլևս, գուցե դա բեռ է կամ գուցե, չգիտեմ, մի ինչ-որ ցավոտ վերք: Չէ՛, ես էլ չեմ կարող միայնակ ու գուցե մենության տակ պահել ուսերիս այդ դառնությունը, էլ ինչպե՞ս ապրեմ, երբ խեղդվում եմ ցավից ու սպանում ինքս ինձ:
Ուզում եմ մխրճվել, ախ ուզում եմ մարմնիդ ու հոգուդ հետ մեղմ պարեմ, ասես մի կարոտած մի շունչ լինեմ, որ անվերջ, ա՜խ, մեղմ շնչում եմ գուցե և սառած հոգուդ կամ գուցե և սառած մարմնիդ, իսկ ի՞նչ անեմ ես, երբ այդ մարմինդ ու հոգիդ հեռու են, հեռու մի ինչ-որ տեղ:
Ի՜նչ սառն է ամեն ինչ: Դե շշնջա մի մեղմ ձայնով, ասա, սիրելիս, ասա, որ այստեղ ես, իմ կողքին... Ախ, բայց դու լռում ես, չես խոսում ոչինչ, ախ, Անանուն, ատում եմ քո լռությունը...
Ինչ մեղմ է նայվում քարդ, իմ սառած երազ, էլ ինչու չասեմ ախ երանի սառած քարդ ես լինեի, սառած շիրիմդ ու ամեն առավոտվա մեղմ ցոլանքի հետ արևի շողեր փռեի, իսկ ամեն մայրամուտի հետ մի ջերմ շունչ շնչեի, բայց քար եմ, բայց ախ սիրելիս, բայց հանուն քեզ, եթե անգամ քար եմ, ես կշչեմ:
Նորից եկել եմ, նստել ու մեղմ նայում եմ քեզ, ես եկել եմ՝ քայլերս մեղմ դնելով քո ամպամած լռութան մեջ, ես անվերջ մի խորտակված լռություն եմ թվում: Չէ՛, չեմ քայլի ես հանդարտ, քանզի գծված է հոգիս:
Մեղմ շոյում եմ հողդ, որ այնպես ուռել ու լցվել է ցավով, ախ ի՞նչ անեմ ես: Շոյելուց բացի նաև համբուրում եմ, լուռ ես, ինչպես մի խխացող աշուն, ախ ինչպե՞ս զգամ քեզ, ախ ինչպե՞ս կարոտած մարմինս հպեմ քեզ, որ նորից ապրեմ: Ե՞ս էլ մահանամ: Ախ, չեմ էլ կարող, քանզի ո՞ւր մնա սերը մեր: Լռում ես այնպես, ինչպես մի մեղմ փոշոտված քամի: Երանի, երանի շիրմիդ քարը ես լինեի, գոնե այդպես մի պահ կհպվեի սառը քո հողին ու անվերջ կքարանայի... Սիրում եմ քեզ, ախ, ախ իմ լռություն:
Եկել եմ, ես մի կենդաի տեսաֆիլմ եմ, տես այս պատկերում, այս թանձր պատկերում ես ու դու մի լույս ենք, արի, սիրելիս, արի մենք սիրենք իրար, իսկ մի քար, իսկ դու ցավից մի բուռ դարացած հող:
Ներս մտար, հագիդ, մեղմ ասած, կար ամեն ինչ, սակայն մաշված, մաշված կոշիկներ, հնամաշ վերնաշապիկ ու դողացող ձեռքեր: Այդ պահին մրսում էիր, մեղմ դողացնում այս աշնան գրկում, ախ դու Անանուն: Այնքան կուզեի այդ պահին մի ջերմություն լինեի, որ այդ քո մեղմ ձեռքերը երբեք չմրսեին:
-Նե՛րս արի, նստի՛ր, - սառն անտարբերությամբ ներս հրավիրեց ուսուչուհին: Նրա աչքերն անվերջ կարծես քեզ մեղադրում էին, ատում եմ, ատում ամեն ինչ ունեցող, սակայն դատարկ մարդկանց... Դատարկ, խղճից դատարկ, ախ չգիտեմ:
Քո տեղը վերջում էր, սակայն մի գեղեցիկ առավելություն ուներ այդ տեղը. պատուհան կար՝ մաշված վարագույրով, այդտեղից դու պարզ տեսնում էիր անձրևի ուշացած կաթիլները, որոնք մեղմ իջնում էին ցած, ու դու անվերջ այդ մեղմ կաթիլներն էիր հաշվում: Մի անգամ հարցրի. «Ինչո՞ւ ես այդքան նայում այդ պատուհանին»: Դու մեղմ պատասխանեցիր.
-Հաշվում եմ, թե քանի կաթիլ ունի անսահման անձրև,- ու մեղմ նորից աչքերդ հառեցիր այդ պատուհանին:
-Անունդ ի՞նչ է,-հարցրեց ուսուցչուհին դարձյալ իր սառը դեմքով:
-Գայանե:
-Իսկ որտեղի՞ց ես, Գայանե:
-Ես չգիտեմ:
-Մոռացե՞լ ես:
Ու սկսեցին բոլորը ծիծաղել:
-Տեղդ չգիտե՞ս:
-Ես մանկատնից եմ:
-Նե՛րս արի, նստի՛ր, - սառն անտարբերությամբ ներս հրավիրեց ուսուչուհին: Նրա աչքերն անվերջ կարծես քեզ մեղադրում էին, ատում եմ, ատում ամեն ինչ ունեցող, սակայն դատարկ մարդկանց... Դատարկ, խղճից դատարկ, ախ չգիտեմ:
Քո տեղը վերջում էր, սակայն մի գեղեցիկ առավելություն ուներ այդ տեղը. պատուհան կար՝ մաշված վարագույրով, այդտեղից դու պարզ տեսնում էիր անձրևի ուշացած կաթիլները, որոնք մեղմ իջնում էին ցած, ու դու անվերջ այդ մեղմ կաթիլներն էիր հաշվում: Մի անգամ հարցրի. «Ինչո՞ւ ես այդքան նայում այդ պատուհանին»: Դու մեղմ պատասխանեցիր.
-Հաշվում եմ, թե քանի կաթիլ ունի անսահման անձրև,- ու մեղմ նորից աչքերդ հառեցիր այդ պատուհանին:
-Անունդ ի՞նչ է,-հարցրեց ուսուցչուհին դարձյալ իր սառը դեմքով:
-Գայանե:
-Իսկ որտեղի՞ց ես, Գայանե:
-Ես չգիտեմ:
-Մոռացե՞լ ես:
Ու սկսեցին բոլորը ծիծաղել:
-Տեղդ չգիտե՞ս:
-Ես մանկատնից եմ:
Սակայն այդ պահին մի պահ բոլորի ծիծաղը դադարեց, մի պահ բոլորը ուշադիր նայեցին քեզ.
-Սա քո տեղը չէ:
-Ինչո՞ւ, մի՞թե ես մարդ չեմ:
-Մարդ ես, բայց ոչ սովորական, սա առողջ տեղ է:
-Ես առողջ եմ,-ու միամտաբար սկսեցիր ժպտալ, սակայն քո այդ հայացքի տակ կար մի տխրություն: Ախ դու, դու, իմ Գայանե:
-Ես հասկանում եմ, որ առողջ ես Գայանե ջան, ուղղակի...
Ու դու սկեցիր այդ ծպտյալ ժպիտը թողնել ու լաց եղար, դողում էիր, անվերջ հոգիդ տատանվում էր: Դե ասա՛, Գայանե՛, մի՞թե կյանքում ես կարող եմ ներել, ներել այս մարկանց: Կներեմ, բայց չեմ կարող ես նորից սիրել, իմ մեջ սպանել են նրանք սերը, կյանքը, երջանկությունը: Իմ անունը Գայանե չէ, ես չեմ կարող այլևս սիրել, ինձ ցավ տվող ու չմեղադրված այս մարդկանց:
Հիշում եմ քո վախեցած աչքերը, կարմրած այտերդ ու լացով լցված սիրտդ: Այդ պահին կարծես դու կանգնած էիր միայնակ, ինչպես մի դատապարտյալ, բայց դու անմեղ էիր: Անիծում եմ բոլորին, ովքեր այդ պահին, ախ, այդ պահին քեզ էին մեղադրում լոկ նրա համար, որ տեղ ու տուն չունես:
-Լավ, նստի՛ր,-ասաց ուսուցչուհին:
Ու դու մեղմ աչքերդ լցված դառը լացով՝ նստեցիր ու գլուխդ կախ՝ գցեցիր:
_________________________________________________________________________________
-Սա քո տեղը չէ:
-Ինչո՞ւ, մի՞թե ես մարդ չեմ:
-Մարդ ես, բայց ոչ սովորական, սա առողջ տեղ է:
-Ես առողջ եմ,-ու միամտաբար սկսեցիր ժպտալ, սակայն քո այդ հայացքի տակ կար մի տխրություն: Ախ դու, դու, իմ Գայանե:
-Ես հասկանում եմ, որ առողջ ես Գայանե ջան, ուղղակի...
Ու դու սկեցիր այդ ծպտյալ ժպիտը թողնել ու լաց եղար, դողում էիր, անվերջ հոգիդ տատանվում էր: Դե ասա՛, Գայանե՛, մի՞թե կյանքում ես կարող եմ ներել, ներել այս մարկանց: Կներեմ, բայց չեմ կարող ես նորից սիրել, իմ մեջ սպանել են նրանք սերը, կյանքը, երջանկությունը: Իմ անունը Գայանե չէ, ես չեմ կարող այլևս սիրել, ինձ ցավ տվող ու չմեղադրված այս մարդկանց:
Հիշում եմ քո վախեցած աչքերը, կարմրած այտերդ ու լացով լցված սիրտդ: Այդ պահին կարծես դու կանգնած էիր միայնակ, ինչպես մի դատապարտյալ, բայց դու անմեղ էիր: Անիծում եմ բոլորին, ովքեր այդ պահին, ախ, այդ պահին քեզ էին մեղադրում լոկ նրա համար, որ տեղ ու տուն չունես:
-Լավ, նստի՛ր,-ասաց ուսուցչուհին:
Ու դու մեղմ աչքերդ լցված դառը լացով՝ նստեցիր ու գլուխդ կախ՝ գցեցիր:
_________________________________________________________________________________
-Գայանե՞:
-Այ՛ո,-պատասխանեցիր դու:
-Գեղեցիկ անուն ունես:
-Շնորհակալ եմ:
Մեղմ նայում էիր հատակին, իսկ ես սպասում էի այն գեղեցիկ պահին, երբ գլուխդ վեր կհառնի, ու ես կտեսնեմ քո աչքերը, քո աչքերը, որոնց մեջ ես կմխրճվեի կամ գուցե կարտացոլվեի:
-Այ՛ո,-պատասխանեցիր դու:
-Գեղեցիկ անուն ունես:
-Շնորհակալ եմ:
Մեղմ նայում էիր հատակին, իսկ ես սպասում էի այն գեղեցիկ պահին, երբ գլուխդ վեր կհառնի, ու ես կտեսնեմ քո աչքերը, քո աչքերը, որոնց մեջ ես կմխրճվեի կամ գուցե կարտացոլվեի:
Հեռվից տեսա քո ծակծկված կոշիկները, մաշված վերնաշապիկդ, որը աչք էր ծակում գեղեցիկ հագուստով բազմության մեջ: Բոլորն ուշադիր ու անվերջ զննում էի քեզ, բացահայտում, սակայն քո քայլերը այնքան գեղեցիկ էին, այնքան նուրբ, որ հազար անգամ ավելին էր, քան թե հազար ու մի գեղեցկություն: Քո գեղեցկությունը խորքում էր, խորք, որտեղ մի գեղեցիկ ցավ կար: Այո՛, Գայանե, ցավն էլ անգամ ունի գեղեցկություն: Այն երբ մեղմ ցավում է, գեղեցիկ մայրամուտի պես փայլում է, իսկ երբ լռում է սառցե քամու պես, նորից փայլում է:
Երեկո էր, կյանքը եռում էր, քաղաք, ուր շնչում էր գեղեցիկ մի երեկո, մարդիկ, ովքեր զբոսնում էին, թռչուններ, որոնք արդեն քուն էին մտնում, սիրահարներ, ովքեր գրկել էին միմյանց, երեխաներ, ովքեր խաղում էին, զվարճանում: Մի խոսքով, ամեն ինչ այնքան լավ էր... Մոտեցա ձեր շենքին: Այն բավականին հին ու մեծ շենք էր, կարծես մի ամբողջ հավերժական կյանք լիներ, ներս մտա: Միանգամից աչքերիս առաջ հառնեց ձեր տան անկյունում գտնվող այդ գրադարակը: Հնամաշ գրքերի բուրմունքը ինձ տարավ հեռուն, կարծես մի աշխարհում լինեի, որտեղ կար հազար ու մի ճանապարհ: Տեսա մի տետր, վրան ոչինչ չկար գրված, կար միայն գեղեցիկ մի ձեռագիր, սակայն այդ ձեռագրի մեջ կար անսահման մի լռություն...
-Դա իմ օրագիրն է,-հեռվից մոտեցար ինձ, մեղմ հայացքիդ տակ կար մի գեղեցիկ ժպիտ, մի գեղեցիկ ունայնություն:
-Դա իմ օրագիրն է,-հեռվից մոտեցար ինձ, մեղմ հայացքիդ տակ կար մի գեղեցիկ ժպիտ, մի գեղեցիկ ունայնություն:
Գայանե, դա քո կյանքն էր, լուռ մի կյանք, որի ամեն մի էջ քո մատների բուրմունքը ուներ, ամեն ինչ լուռ խոսում էր քո մասին… Մի լուռ տետր, որտեղ կյանքը կանգ էր առած, ու լսվում էր քո մեղմ հոգու անվերջ թվացող հեքիաթը:
Գնացի հին կայարան. մի գեղեցիկ վայր, այնտեղ ամեն ինչ լուռ է, միայն լսվում էր տապալված երկաթների հառաչանքը: Իսկ իմ նստարանը հեռվից հեռու կարծես ինձ էր կանչում, ա՜խ իմ նստարան, քո միակ թերությունը այն է, որ նայում ես դեպի հեռացող գնացքը, այդ հեռացող գնացքը նման է անծիր մի կարոտի, կարոտ, որը գնացքից դուրս եկող ծխի է նման. քանի գնում այնքան ստվերանում է ու չքանում: Սիրում եմ, մեղմ մի հայացք կա այս կայարանում, որտեղ անգամ առավոտվա բույրը մի գեղեցիկ պատմություն է թվում:
Ա՜խ քո տետրը, այնքան մեծ ցավ կա դրա մեջ, որ ձեռքերս լացում են անգամ այն բռնելիս, ողբում քո ցավը, քո մեղմ աչքերից կաթացած արցունքները, մեղմ կարծես հետքեր էին դարձել կամ սպի այս խեղճ ու կրակ թերթերի վրա… Բացեցի այն առաջին անգամ, կար մի սառը լռություն, ուրիշ ոչինչ, ապա թերթեցի դեպի վերջին էջը, աչքերս այդ պահին հոգնեցին, սառեցին տողերի վրա, չկարդացին այն …
Ա՜խ քո տետրը, այնքան մեծ ցավ կա դրա մեջ, որ ձեռքերս լացում են անգամ այն բռնելիս, ողբում քո ցավը, քո մեղմ աչքերից կաթացած արցունքները, մեղմ կարծես հետքեր էին դարձել կամ սպի այս խեղճ ու կրակ թերթերի վրա… Բացեցի այն առաջին անգամ, կար մի սառը լռություն, ուրիշ ոչինչ, ապա թերթեցի դեպի վերջին էջը, աչքերս այդ պահին հոգնեցին, սառեցին տողերի վրա, չկարդացին այն …
Շարունակությունն՝ այստեղ
Նյութի աղբյուր՝ http://rockvan.blogspot.com/p/blog-page_3.html#.UJoCUm_MjTw
Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել BlogNews.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ:
print
Տպել