Ամբողջ հարցը նրանում է, որ այդպես էլ հստակ գաղափարական տարանջատումներ չեն մտնում հայության քաղաքական կյանքում. ծայրահեղ կոսմոպոլիտը որակվում է հայրենանվեր, ազգանվեր գործիչ, ինչ է թե ընդգծված հակաիշխանական է, մինչդեռ տվյալ մարդու էությանը զզվելի են «ազգ», «հայրենիք», «պատմություն» տերմիններն անգամ: Ու հետո զարմանում են, թե ինչու այդ «ազգանվեր» գործիչն ապազգային կոչով կամ գործով հանդես եկավ: Մինչդեռ էն գլխից ամեն ինչ պարզ էր.
Խզմալյանի համար չեն կարող լինել «ազգ», «հայրենիք», «պատմություն» հասկացություններ, ինչպես որ է, ուստի և չկան Հայաստան և Ադրբեջան թշնամություն, կան միայն Հայաստանում և Ադրբեջանում բնակվող բնակիչներ` քաղաքացիներ, ովքեր տառապում են «գանգստեր» իշխանությունների քաղաքականության հետևանքով: Ըստ կոսմոպոլիտների` պետք է լայն բացել գիրկը և սպասել ադրբեջանցիների հետ գրկախառնվելուն, սակայն իրականում սպասել խաչվելուն:
