Տարվա այս եղանակի երեկոյան ժամերին բացօթյա սրճարաններում համարյա մարդ չի լինում:
Նա գիտի, բայց սովը բնազդորեն բերել է այստեղ:
Ամբողջ գիշեր հալածեցին մի փողոցից մյուսը, հետո` այդպես շարունակ մինչև լուսաբաց;
Վերջին երկու ժամը մի կերպ քնեց նոր կառուցված եկեղեցու հարևանությամբ գտնվող բարձրահարկ շենքի աղբատարում:
Իրո´ք, որ շա´ն կյանք է:
Մարդիկ էլ չարացած` աղբի մեջ ուտելու բան չեն գցում: Այնքան են չարացել, որ կարծում են, թե շներն օդով են ապրում ու միայն ծառայելու համար են:
Նա չունի Իր փողոցը, Իր շների շրջապատը: Երեք տարեկան հասուն շուն է ու չունի Իր անկյունը:
Չունի, չի ստեղծել, քանի որ միշտ ապրել է իր տիրուհու` Մագդայի մոտ: Հիմա դուրս է շպրտված:
Ցեղական շուն է:
Դուրս է շպրտվել այն պատճառով, որ երբ Մագդայի գրկում տեսավ սպիտակ արու պուդելին, չդիմացավ: Խա՞նդն էր, թե՞ նախանձը: Ինքն ի՞նչ իմանա: Հարձակվեց, կծեց պուդելի ոտքը, Մագդայի ամուսնու` նախկին գեներալի մեծ հողաթափով մի լավ ծեծ կերավ ու դուրս արվեց;
Երկու ամիս է` տեղը չի գտնում:
Կեղտոտ, սոված, մազերի փայլը կորցրած, առաջվա գեղեցիկ շունը չէ:
Իսկ Մագդան գեղեցիկ էր:
Շները մարդկանց գեղեցկությունը չափում են նրանց տված համեղ պատառների չափով:
Մագդան նրան արքայավայել էր կերակրում` առավոտյան` գոլորշի արձակող հաստ նրբերշիկի կտորով, ցերեկը` կաթի մեջ բրդած թխվածքաբլիթի կտորներով, դե իսկ երեկոյան` ապխտած մսով կամ տապակած ձկով:
Ա´յ , թե ինչպիսի~ գեղեցկուհին էր Մագդան;
Հարբեցող ամուսինը չէր նկատում Մագդայի գեղեցկությունը; Գալիս էր տուն միշտ հարբած, ընկնում բազմոցին, մինչև առավոտ խռմփացնում:
Շունը շատ էր տեսել Մագդայի լացակումած աչքերը: Իր` շան ուղեղով մտածում էր, որ Մագդան երևի հիմար է: Է, թող քնի, խռամփացնի ինչքան ուզում է, տանը` ուտելիքը լիքը, տունը` տաք, լավ կահավորված, էլ ի՞նչ է պետք...
...Մի օր էլ սովորականի նման մտավ ննջարան` մահճակալի տակ քնելու, տեսավ Մագդային` մերկ կանգնած, թաց աչքերով, շփում էր կրծքերն ու ազդրերը: Նա շատ էր տեսել մերկ Մագդային, բայց որ այդպես ջանասիրաբար շփեր կրծքերը ու հոգոցներ հաներ երբեք չէր պատահել;
- Եկա՞ր, դու իմ միակ մխիթարանքն ես, բայց ոչնչով չես կարող օգնել, իմ լա´վ շնիկ:
Մագդան գրկեց շան գլուխը, սեղմեց կրծքին ու նստեց մահճակալին;
Շունը բնազդով հասկացավ, որ Մագդան ինչ- որ ցավեր ունի, ինչո՞վ օգնի, երբ ինքը հաչալուց ու լիզելուց բացի ոչինչ չի կարող անել: Սկսեց լիզել Մագդայի կրծքերը:
Մագդայի միշտ գունատ դեմքը կամաց-կամաց կարմրեց, հետո Մագդան շան գլուխը վերցրեց իջեցրեց, իջեցրեց ավելի ներքև` երևի ավելի ցավոտ տեղերը: Շան գլուխը մտցրեց ոտքերի արանքը ու պառկեց մահճակալի լայնությամբ:
Շունը շատ էր ուզում մեղմացնել տիրուհու ցավերը ու շարունակում էր ավելի եռանդով:
Մի պահ շանը թվաց, թե ընկել է ինչ -որ ճահճի մեջ ու հիմա կխեղդվի ճահճաջրից: Հետ քաշեց գլուխը;
Մագդան մի երկար, հաճելի տնքոց արձակեց ու ժպտաց;
- Ախ, դո´ւ, չարաճճի´;
Առավոտյան շունը ստացավ իր ամենասիրած ուտելիքը` շոգեխաշած երեք մեծ կողոսկր:
Ամբողջ ցերեկը ման եկավ Մագդայի հետ զբոսայգում, իսկ երեկոյան Մագդան նրան նորից տարավ ննջարան....
Մագդան քանի գնում գեղեցկանում էր: Շունն էլ բժշկի պարտաճանաչությամ <բուժում>էր իր տիրուհուն:
Շանն առաջին անգամ զգացած ճահճահոտն արդեն դուրեկան էր և հիմա բուրում էր, ինչպես թարմ արյունը կամ ավելի ճիշտ` կիսաեփ արյունոտ բիֆշտեքսը:
Գարնան մի պայծառ օր էր, երբ առավոտյան գեներալը քնից չարթնացավ:
Շանը փակեցին պատշգամբում: Երկու օր Մագդան մոռացավ շանը: Շունը սոված էր ու
Տխուր: Տանից թարմ ծաղիկների հոտ էր գալիս ու ավելի գրգռում շան ախորժակը:
Տանն անընդհատ երևում էին մարդիկ` անմազ գլուխներով, կարմիր այտերով, հաստ վզերով, զինվորական հագուստներով:
Այդ օրը ինչ- որ մեկը բացեց պատշգամբի ապակեպատ դուռը:
Շունը մարդկանց ոտքերի արանքով սլացավ դեպի հյուրասենյակ:
- Այս շա´նը նայեք, տեսեք, ինչպես է զգում տիրոջ մահը, աչքերի´ն նայեք:
- Գեներալի´ շունը, թողե´ք, թո´ղ մոտենա:
- Տեսեք, ինչ տխուր աչքեր ունի, հետո էլ ասում են, թե շները չեն հասկանում:
Շունն արդեն սենյակում էր:
Սեղանին փայլուն, սև փայտյա դագաղի մեջ գեներալն էր, չէր խռմփացնում:
- Տեսնես, կմոտենա՞ տիրոջը:
- Տեսնես, հիմա ի՞նչ է զգում:
Շունն աչքերով գտավ Մագդային: Դագաղի գլխավերևում նստած լալիս էր, ձեռքերը` կրծքերին ծալած:
Ծանոթ տեսարան էր:
Արագ սլացավ դեպի տիրուհին ու փորձեց գլուխը մտցնել սև շրջազգեստի տակ: Չէ՞ որ Մագդան լալիս էր, իսկ ձեռքերը կրծքերին էին, շունն էլ` սոված:
- Էս կատաղածին փակե´ք մի տեղ, հեռացրե´ք:
Շունը ևս երկու օր մնաց փակված ու սոված: Չհասկացավ, թե ինչու:
Երրորդ օրը գլուխը հազիվ բարձրացրեց թաթերի վրայից, երբ լսեց մուտքի դռան բացվելու ձայնը:
Պատշգամբի ապակե դռնից տեսավ Մագդայի ժպտացող դեմքը: Գրկին մի սպիտակ պուդել էր` իր նման արու: Երբ տիրուհին բացեց դուռը, նա մի վերջին ճիգ արեց, թռավ ու կծեց պուդելի հետևի ոտքը, ինչու՞, չհասկացավ:
Մինչև հիմա էլ ականջների մեջ է պուդելի աղիողորմ կաղկանձը:
Ա´յ , թե ինչպես հայտնվեց փողոցում: Ցեղական շունը երկու ամսվա ընթացքում այդպես էլ չսովորեց փողոցային կյանքին, չգտավ իրեն ու հալածվում է օտար շներից:
* * *
Տարվա այս եղանակի երեկոյան ժամերին բացօթյա սրճարաններում համարյա մարդ չի լինում:
Նա գիտի, բայց սովը բնազդորեն բերել է այստեղ:
Սրճարանի սեղաններից մեկին մոտեցավ մի կին:
Ձեռքի պայուսակից եփած հավի հոտ է գալիս:
Շունը հետևի թաթեր վրա նստած նայում է:
Ակնոցներով այդ կինը սուրճ ու բուլկի պատվիրեց:
Շունը չգիտի կինը գեղեցի՞կ է, թե՞ ոչ; Շունը նրանից դեռ ոչինչ չի ստացել;
Կինը չի նայում շանը, բայց ձեռքը մի փոքր բուլկու կտորով իջավ սեղանի տակ:
Ձեռքը սպասում է:
Շունն էլ է սպասում: Եվ քանի որ գեներալի´ շուն է, այլ ոչ թե հասարակ, չի շտապում: Շունը գիտի արժանապատիվ մոտենալու բոլոր ձևերը;
Հեռվից շունը զգաց մոտեցող օտար շների հոտն ու ձգվեց դեպի ձեռքը: Վերցրեց բուլկու կտորը, դանդաղ ծամեց, հետո հետևի թաթերի վրա կանգնեց, իսկ առջևի թաթերը դրեց կնոջ ծնկներին ու բացեց երախը:
- Ի~նչ մռութն ես, ինչու՞ ես այսքան կեղտոտ,- կինը սկսեց շոյել շանը:
- Դե, արի´, կգա՞ս:
Շունն իր չորս թաթերով հազիվ էր հասցնում քայլել եփած հավի մսի հոտ ունեցող պայուսակի հետևից: Մոտեցան մի բարձրահարկ շենքի: Վերելակով բարձրանալիս աղբատարից հին ճաշի հոտ եկավ: Լարվեց: Ինչքան է փնտրել: Շան հոտառությունը չի խաբում ու համոզված է, որ այսօր հավի միս է ուտելու: Հանգստացավ:
Նոր տիրուհին շորերը փոխեց: Լողասենյակում միացրեց տաք ջուրը;
Շունն ուսումնասիրում էր բնակարանը: Մեծ չէ` ընդամենը երկու սենյակ, մի խոհանոց ու մի շքապատշգամբ:
Որտե՞ղ պետք է քնի, առաջվա պես իր տիրուհու մահճակալի տա՞կ, թե՞ ազատ բազմոցին;
- Արի´, ու՞ր կորար:
Վազելով մոտեցավ:
- Տե~ս, է~, ինչ էլ հասկացողն է:
Կինը շանը օճառանուշով սկսեց լողացնել` շոյելով գլուխը, մեջքը, փորը, թաթերը ու երբ ձեռքը կպավ շան ձգված... , շունը հաճույքից կլանչեց:
Ջուրը գոլ էր, փրփրոտ ու շատ հաճելի:
Վարդագույն փափուկ սրբիչով շանը չորացրեց ու դուրս թողեց լողասենյակից:
Լսվեց ցնցուղի ձայն: Կինն էլ էր լողանում ու մինչ դուրս կգար, շունը հասցրեց քրքրել ու ուտել գետնին դրված պայուսակի պարունակությունը:
Կինը մերկ դուրս եկավ լողասենյակից ու ուղղվեց դեպի ննջարան, շունն էլ` ետևից: Կինը նստեց մահճակալին, սկսեց չորացնել մազերը, իսկ շունը տատանվում էր` մոտենա՞, թե՞ ոչ: Դանդաղ սկսեց մետենալ` պոչը շարժելով:
Եվ երբ կինը մի կողմ դրեց սրբիչը, ձգվեց վերցնելու գիշերանոցը, շան աչքերը դարձան տագնապալի: Տագնապի երկու կարմիր կոճակների նման երևացին կնոջ կրծքերն ու ոտքերի միացման տեղում ծվարած բիֆշտեքսի հոտ ունեցող խոզանակը:
Ծանոթ տեսարան էր: Ու շունը, լինելով գեներալի շուն, գիտեր իր անելիքը: Նա գիտեր, որ չպետք է լինի հարբած ու խռմփացնող գեներալի նման:
Գիտեր, թե ինչ պետք է անի, որ վաղը, վաղվան հաջորդող մյուս բոլոր օրերը նորից չհայտնվի փողոցում` սոված, կեղտոտ ու լքված:
Շունն իր հացը վաստակելու միայն այդ ձևը գիտեր ու <մարդավարի> կատարեց իր շան գործը:
