Երջանկության ցավոտ համը

Քաղաքը մի շատ սովորական քաղաք էր, իր սովորական փողոցներվ, տներով ծառերով, բնակիչներով:
Թվում էր, թե չի տարբերվում աշխարհում գոյություն ունեցող մնացած նմանատիպ քաղաքներից, բայց… 
Քաղաքն իրոք տարբերվում էր նրանով, որ այս քաղաքում ապրող մի տղա տեսել էր Երջանկությանը…ու այդ օրվանից միշտ ժպտում էր:
Նրան անարգում էին՝ նա ժպտում էր, ստորացնում էին՝ ժպտում էր, վիրավորում էին՝ ժպտում էր, հարվածում էին՝ ժպտում էր…
Կարելի է արդեն պատկերացում կազմել, թե ինչ հզոր բան է Երջանկությունը, որի չքվելուց հետո մարդը դառնում է այդպիսին…
Ոչ ոք չգիտեր նրա անունը, բայց բոլորը նրան գիժ Նաղաշ էին անվանում:
Սովորական քաղաքի սովորական երեխաները նրան տեսնելիս խմբերով վազում էին նրա ետևից ու անընդհատ «Գի՜ժ Նաղաշ, Գի՜ժ Նաղաշ» բղավելով ուղեկցում, իսկ նա, միևնույնն է, ժպտում էր ու ձեռքում միշտ սեղմած Խուլիո Կորտասարի բանաստեղծությունների փոքրիկ գրքույկով կարծես ողջունում բոլորին:

Նա տեսել էր Երջանկությանը՝ արցունքի այն երկու իրար շատ նման կաթիլներին, որ հայտնվել էին իր սիրած աղջկա՝ Բիայնայի աչքերում, երբ ասել էր.
- Կարծես իրոք սիրում եմ քեզ ու դրա դեմ ես իրոք անզոր եմ:
Փորձ էր արել մատների բարձիկների վրա վերցնել արցունքի կաթիլներին, որ կարողանա ինչ-որ հրաշքով հավերժ պահելու…ու չքացել էին կաթիլները…
ո՞ւր…
չգիտեր, բայց տեսե՜լ էր, զգացե՜լ, ապրե՜լ, մինչ այն պահը, երբ ներս խուժած Բիայնայի հայրն ու եղբայրը փայտերի հարվածներով նրան հասկացրել էին Երջանկության բերկրանքը զգալու նաև ցավոտ համը:
Սկզբից ցավոտ էր, հետո եկավ մի պահ, որ հարվածներից արդեն ոչինչ չէր զգում, սկսեց ժպտալ, ժպտալ ամեն հարվածին ու, կարծես ավելի կատաղեցնելով հարվածողներին, բաց թողեց ձեռքերը գլխի վրայից, երբ ականջներում պայթեց Բիայնայի «Անխիղճներ» ձայնն ու կորցրեց գիտակցությունը…

Այդ օրն էլ քաղաքը մի շատ սովորական քաղաք էր, իր սովորական փողոցներվ, տներով ծառերով, բնակիչներով, որոնք երբեք ոչինչ չէին կորցնում, որոնք երբեք ոչինչ չէին գտնում:
Նախաշը ոտքերի մոտ տեսավ մի փայլուն բան ու կռացավ վերցրեց:
Դրամ էր:
Մի պահ նայեց, ժպտաց, հետո շուռ եկավ իր ետևից եկող դերասան ամուսիններին, որոնք իրենց ամբողջ կյանքում խաղացել էին երկրորդական-երրորդական դերեր ու, մեկնելով նրանց, հարցական նայեց:
- Դրամ է, Նաղաշ, երկուհարյուրդրամանոց - ասաց տղամարդը, - հաց կարող ես գնել:
- Ես հաց չե՛մ սիրում:
- Իսկ սո՞ւրճ,- հեգնանքով հարցրեց կինը:
- Դա՜ռն է, - Նաղաշը, չմոռանալով ժպտալը, վերցրեց փողն ու վազելով հեռացավ:

Սրճարանում առավոտյան սուրճի հերթական բաժակն ըմպելու հերթ էր, հիմնականում երևի զբոսաշրջիկների:
Նախաշն էլ կանգնեց հերթ:
Երբ հերթը հասավ, վաճառող աղջիկը հոգատարությամբ հարցրեց:
- Քեզ ի՞նչ, Նաղաշ, սո՞ւրճ՝ դա՞ռը, թե քաղցր:
- Ես սուրճ չեմ խմում, բայց ուզում եմ գնել:
- Ի՞նչ գնել, սո՞ւրճ:
- Այո՛, քաղցր, սա կբավականացնի՞:
- Կբավականացնի, իհարկե, բայց եթե չես խմելու, ինչո՞ւ ես գնում:
Նաղաշը շուռ եկավ իր ետևում հերթի կանգնած տխուր դեմքով մարդու կողմն ու հարցրեց:
- Դուք աղ վաճառո՞ղ եք:
- Ոչ,- զարմացավ մարդը:
- Նա՞վթ եք վաճառում,- Նաղաշը ժպտաց:
- Ո՛չ, գործի՛դ մնա, - զայրացավ մարդը:
Նաղաշը դիմեց վաճառող աղջկան:
- Սո՛ւրճ, սովորակա՛ն, նրա՛ համար, - ցույց տվեց տխուր դեմքով մարդուն ու ժպտալով դուրս եկավ սրճարանից:
Աղջիկը սուրճի բաժակը դրեց մարդու դիմաց:
- Ձեզ համար վճարված է, խնդրեմ:
- Ինձ հարկավոր չէ, ես կարող եմ…
- Չգիտեմ, վճարված է:
- Այդ դեպքում ես վճարում եմ ինձնից հետո կանգնածի փոխարեն, կլինի արդար:
Հերթում կանգնած հաճախորդները սկսեցին կրկնել նույնը և ստացվում էր, որ բոլորը հյուրասիրվում էին, բայց նաև հյուրասիրում, ու դա դուր եկավ բոլորին:

Քաղաքում, որ մի շատ սովորական քաղաք էր, իր սովորական փողոցներվ, տներով ծառերով, բնակիչներով, լուր տարածվեց ու անվճար սուրճ են ՎԱՃԱՌՈՒՄ, ու քաղաքի բնակիչները, որոնք երբեք ոչինչ չէին կորցնում, որոնք երբեք ոչինչ չէին գտնում, շտապեցին դեպի սրճարան՝ ստանալու իրենց այդ օրվա սուրճի հերթական բաժակը:

Սրճարանի դիմացը գտնվող, լքված հոսանքի տրանսֆորմատորի մի փոքրիկ շինության վրա ծալապատիկ նստած Նաղաշը գլուխը կախ իր ձեռքի բանաստեղծությունների փոքրիկ գրքույկի վրա կարդում էր ու ձեռքով օդում ինչ-որ նշաններ անում:
Նա հանդիպել էր Երջանկության հետ…
Նա զգացել էր Երջանկության ցավոտ համը…