.JPG)
Հայկական հանրագիտարանի նախկին
ավագ գիտական խմբագիր
Սեդրակ Կրկյաշարյան
Ես արդեն նշել եմ, որ կովթաթարները, հայերի բացասական կերպարն ստեղծելու համար, ամբողջական աղբյուրից անջատում են իրենց հարկավոր միտքը, դարձվածքը կամ նախադասությունը և մատուցում իրենց պես տկարամիտ ցեղակիցներին (տե՛ս Առնետների հակահայկական խլրտոցը (1)): Այդ «հնարքը» նրանք բանեցնում են հիմնականում հայկական աղբյուրներից կատարվող մեջբերումների դեպքում: Դրանով ուզում են ցույց տալ. տեսեք՝ հայերը քննադատում են իրենք իրենց:
Ես կբերեմ հայ հայտնի պատմաբան Նիկողայոս Ադոնցից մի հատված՝ այնպես, ինչպես կովթաթար կեղծարարներն են մատուցում՝ իրենց իսկ կազմած միտումնավոր նախաբանով և նույն հատվածը՝ հենց Ն.Ադոնցի երկից: Երկու դեպքում էլ թունդ տառերով ընդգծում եմ կովթաթարների վարկածի և Ադոնցի բնագրի տարբերությունները:
Եվ այսպես՝ Ադոնցի հատվածը ըստ կովթաթարական վարկածի.
«На территории Византии на армян смотрели как на носителей фактора нестабильности, как на занимающийся интригами, беспорядками предательский чуждый элемент. Это подтверждал и видный армянский историк Г.Адонц. Он писал " Есть такая ценная информация о том, что один из близких приемников Юстиана отправил письмо правителю Ирана с обвинениями в адрес армянского нахарарства и армянской армии. Между нами, император писал, что армяне слишком ненадёжные и безбожные, они живут среди нас и занимаются интригами. Давайте условимся, я собираю своих армян,( то есть армян, живущих на территории Византии) и высылаю их в Тракию, а вы собираете своих( то есть армян, живущих на территории Сасанидского госудасртва) и высылаете их на Восток. Если они там погибнут, значит, погибнут враги, а если убьют, то убьют наших врагов, и мы будем жить в мире и покое" .
Адонц Н.Армения в эпоху Юстиана.М.1968, с 206-207» (из userdocs.ru/literatura/3770/index.html?page=3)(1)
Մինչ Ն.Ադոնցի իրական բնագիրը մեջբերելը, նշեմ, որ պատմաբանը խոսում է Հուստինիանոս կայսեր վերափոխումների հետևանքով Հայաստանի ծանր իրավիճակի մասին և շարունակում է.
«Есть цЂнное свЂдЂніе о томъ, что одинъ из ближайшихъ преемников Юстиніана послал персидскому царю обвинительное письмо по адресу армянскихъ нахарарствъ и их войскъ; ‘армяне, писалъ, между прочим, императоръ, народ ненадежный и непокорный; живутъ между нами и мутять. Давайте условимся, я соберу своихъ и пошлю во Θракію, а вы соберите своихъ и прикажите увести на востокъ. Если они там погибнутъ, то погибнутъ враги; а если убьютъ, то убьютъ нашихъ же врагов, и мы будемъ жить въ мирЂ. ВЂдь до тЂхъ поръ, пока они будутъ находиться въ своей странЂ, намъ невозможенъ покой’».
(Н. Адонцъ, Арменія въ эпоху Юстиніана, С.-Петербургъ, 1908, стр.206-207).
Եվ այսպես, անզեն աչքով երևում է երկու մեջբերումների տարբերությունը: Նշեմ, որ այդ տարբերությունը կախված չէ այն բանից, որ կովթաթարներն օգտագործել են Ն. Ադոնցի երկի ավելի ուշ հրատարակությունը, իսկ ես՝ հենց առաջին հրատարակությունը: Պարզ երևում է, որ առաջին մեջբերումը կեղծված է գլխից հիվանդ արարածների կողմից: Կովթաթարների անսահման տգիտությունը և հակահայկական չարությունը (ինչը հայերի նկատմամբ ունեցած բնական նախանձի և պարտության ախտանիշի արդյունք է), արտահայտված է Ն. Ադոնցից նրանց բերած «հատվածի» համար գրված նախաբանում:
Կրկնում եմ նրանց նախաբանը. «На территории Византии на армян смотрели как на носителей фактора нестабильности, как на занимающийся интригами, беспорядками предательский чуждый элемент. Это подтверждал и видный армянский историк Г.Адонц»:
Ես հարց եմ տալիս այդ ստորներին՝ որ՞տեղ են նրանք Ադոնցի իսկական բնագրում տեսնում «фактор нестабильности», «интригы», «беспорядки», «предательства» արտահայտությունները: Դրանք գոյություն չունեն: Պարզապես ցանկալին ներկայացված է որպես իրականություն: Իսկ իրականությունը ներկայացված է Ն. Ադոնցից մեջբերված հատվածի վերջում («ВЂдь до тЂхъ поръ, пока они будутъ находиться въ своей странЂ, намъ невозможенъ покой»), որը կովթաթարները հանել են՝ թողնելով միայն իրենց հարկավոր «покой» բառը: Ես դեռ դրան կանդրադառնամ, իսկ հիմա մի քանի խոսք ուզում եմ ասել Ն. Ադոնցի կովթաթարական վարկածի մյուս նյութերի մասին: Կարդալով փոքրոգի առնետների խզբզոցը, համոզվում ես նրանց անսահման տգիտության մեջ: Ինչ ասես արժե, օրինակ, նրանց գործածած «приемников Юстиана» արտահայտությունը. կովթաթարներն անում են միանգամից գիտական երկու խոշոր հայտնագործություն՝ 1. պարզվում է, որ բյուզանդացիներն ունեին ընդունիչներ («приемников»)(երևի նրանք լսում էին կովթաթարների քուրդ նախագահի հերթական ցնդաբանությունները) և 2. պարզվում է, որ եղել է նաև Հուստիան («Юстиан») կայսր, որի մասին մինչ այդ չգիտեին գիտնականները: Իրականում Ն. Ադոնցը խոսում է հաջորդների («преемников»), այսինքն՝ ժառանգների, ընդ որում՝ Հուստինիանոսի («Юстинiана») մասին: Հնարավո՞ր է, արդյոք պատկերացնել ավելի մեծ տգիտություն:
Այո, պարզվում է, հնարավոր է: Կովթաթարների ավելի մեծ տգիտությունը նրանում է, որ Ն. Ադոնցից մեջբերված հատվածում նշվող նամակը ոչ թե Ադոնցինն է, ինչպես ներկայացնում են նրանք, այլ հատված է VII դ. հայ պատմագիր Սեբեոսի «Պատմության» 13-րդ գլխից, որտեղ պատմագիրը բերում է բյուզանդական կայսր Մավրիկիոսի (Մորիկ, 582-602) նամակը պարսից Խոսրով II ( 591-628) արքային: Եվ նամակում հայերի մասին բոլոր խոսքերը ոչ թե Ադոնցինն են, այլ՝ կայսեր: Կայսեր խոսքերը անհնազանդ հայ ժողովրդի մասին: (2)
Այժմ տեղին է խոսել Ադոնցից արված մեջբերման (այլ կերպ՝ Մավրիկիոսի նամակի) վերջին նախադասության մասին, որը կովթաթարները դիտավորյալ հանել են մեջբերման իրենց վարկածից:
Մավրիկիոսը գրում է. «ВЂдь до тЂхъ поръ, пока они будутъ находиться въ своей странЂ, намъ невозможенъ покой»: Հատուկ բթամիտ կովթաթարներին բացատրում եմ Մավրիկիոսի այդ տողերի իմաստը: Այն բանից հետո, երբ Մեծ Հայքը 387թ. բաժանվեց Բյուզանդական կայսրության և Սասանյան Պարսկաստանի միջև, հայերը չհպատակվեցին նրանց և տասնամյակներ շարունակ պայքարում էին Բյուզանդիայի և Պարսկաստանի դեմ: Անհնազանդ հայերին հպատակեցնելու համար Մավրիկիոսը իր նամակում առաջարկում է բաժանել հայ զինական ուժերը, որովհետև իրենց երկրում հայերն անընկճելի են:
Այսպիսով, Մավրիկիոսի նամակը (իսկ կովթաթարների մոտ՝ Ադոնցի կարծիքը) այն չէ, ինչ ուզում են ներկայացնել հայատյացներն իրենց հիվանդոտ երևակայությամբ, այլ ապացույցն այն բանի, որ հայերը անհնազանդ և ազատասեր ժողովուրդ են և մինչև վերջ պայքարում են ազատագրության համար: Դրա ապացույցը պետականության վերականգնումն է 885 թ., դրա ապացույցն է Կիլիկյան Հայաստանի ստեղծումը, դրա նախավերջին ապացույցն է Արցախի անկախության հռչակումը:
----------------------
1. Այդ կայքում տեղադրված էին հակահայկական տարբեր հիմարություններ, որոնք վերացրեցին՝ հասկանալով դրանց անհեթեթ լինելը : Մեջբերված հատվածի տառասխալները կայքինն են: Ի դեպ, հնարավոր է այդ հատվածը լինի կովթաթարական որևէ կայքում:
2. Սեբեոսի այդ հատվածը տե՛ս «Պատմություն», Երևան, 1979, էջ 86:
Շարունակելի
