Հայոց աշխարհի Հերովդէսներ, կըլսե՞ք

   Վաղ պատանեկութեանս,  չեմ գիտեր ինչպէս կրցայ ապահով անցնիլ   Հերովդէսներու մօտէն: Աւելի ճիշդը՝ ապրեցայ անոնց հետ, ապրեցայ անոնց մօտ, լսեցի անոնց խօսքերն ու ճառերը,  յետոյ միայն իմացայ որ փսխունք էր ամէնը: Ամէնը սուտ էր:

Ու այդ սուտը այսօր ալ կը շարունակուի:

Իմ ծնած գիշերը Հերովդէսները   լուր չունեցան եւ կամ պատահածը զարմանքով ընդունեցին թերեւս: Սակայն  իմ նման շատ- շատերու տուներուն լոյսը մնաց ուժեղ եւ բոցավառ:

Աճեցանք ցեխին մէջ, մայթին վրայ, առնէտները մեր շուրջ:

Գարշելի սողուններ բուսան ամէն քայլի հետ:

Ոխ, քէն եւ ատելավառ աչքեր   կամար  կապեցին մեր գլխավերեւին:

Ու յետոյ զարմացան շատեր, որ բանաստեղծութիւնը մեզի համար դարձաւ տուն ու պատսպարան:

Շատ անգամ ձաղկեցին այդ ամէն ինչը եւ ձեւացուցին  որ կը պարեն  օղիի ազդեցութեան տակ:

Բոլոր մանուկները գլխատուեցան ու ձայները բոլոր խեղդամահ եղան:

Հերովդէսները գիտէին իրենց  գործը ճիշդ կատարել:

Սեւազգեստ էին յաճախ:

Ըսին, որ հաւատքին մէջ պիտի մխրճուիս  ու նկար  քաշուիս մեր հետ, որպէսզի լսելի դառնայ ձանյդ:

Այլապէս ձայնդ  կը դառնար աղմուկ:

Հերովդէսները մեծ բառերով     կը  խօսէին, չգտնուած ու անպիտան բառեր   կ’օգտագործէին միայն:  Անմիաբան էին, վարժապետ կամ արապայի վրայ քէպապ վաճառող հաւատարիմ շախսօներ էին: Կային այս բոլորը:  Բայց   ամենէն   զարմանալին, այն էր որ    բառը   պիտի աճէր  այդ ստերջ, անպտուղ անապատին մէջ,  կակտուսներու  պէս:

Շատեր կը զարմանային, թէ ինչպէս կրնար գրուածը թուղթին վրայ միայն թունաւոր ըլլալ, կարծես գամուած պիտ ըլլար իժերու  դեղին – թարախոտ լեզուէն    միայն:

Չէին ուզեր հասկնալ, ու ցարդ պիտի չուզեն հասկնալ եղածին ահաւորութիւնը:

Իրենց   համար կարեւոր ալ չէր վերափոխումը:

Լեզուն ոչ թէ կը պայթէր, այլ կը վերափոխուէր:

Փարիզ կամ Նոր Եորք նստող ընկերները խրատներ կուտային – ու ինչ հեշտ էր խրատի  լեզուով խօսիլը:  Սապատդ տնկէ,   ու յամառօրէն քալէ անապատներէն ու գրէ. այդ էր ուզուածը: Կը մորթուէր ամբողջ սերունդ մը:

Առաւելագոյն պարագային փոքր ու լեզուանի գիրամիտճիները կը դառնային հետեւակներ ու կը նստէին օդափոխիչներուն տակ:

Կը փոխէին իրենց անունները ու կը քալէին մեծ ճանապարհէն . լոյսերուն տակ կամ բեմերէն:

Կը խաղային հին խաղը:

Ոտաբոպիկ ու  հռետորական:

Հերովդէսները կը մորթէին մանուկները ոչ թէ փնտռելու ու գտնելու Նազովրեցին կամ անոր իրական ժառանգորդները,  այլ կուզէին  մեծ  արգանդին մէջ սատկեցնել մեր լեզուն:

Լեզուի մասին

Անցնինք: Ի՞նչ է լեզուն: Կամ ո՞ւր կ’ապրի անոր իրական սերմը,  այսօր այս նահանջներուն, այս աքսորականի տիղմերուն մէջ:Ի՞նչ հանգրուան կը բոլորէ մեր լեզուն այսօր, կամ ի՞նչ է անոր իրական էութիւնը: Եթէ ունի ան հաւաքական ու միացեալ էութիւն մը. համապարփակ բան մը:Ասոնք հարցադրումներ են, որոնք ի պաշտօնէ չեն դրուիր սեղանին, կամ դասախօսութեան մը պէս չեն կարդացուիր մեր ականջներուն:

Մեր սերունդը ձանձրացած է փուճ քարոզներէն, երկար-բարակ ժողովներէն ու զով սրահներու տակ արտասանուող ու հաճոյ թուալու համար կարդացուած կամ ըսուած խօսքերէն:

Մենք սփիւռքով մէկ, Հայաստանն ալ տարած ենք այս խաղին: Վերջերս էր միայն, որ սփիւռքի գրողներէն քանի մը անուններ անդրադարձան որ Հայաստանն ալ նոյն ապիկար խաղը կը խաղայ:

Ժողովներ, լուսանկարներ, ալպոմներ, մետալներ եւ ծաղկեպսակներ:

Այս բոլորը կը յուշեն, որ լեզուն կը մեռնի:

Այս բոլորը կը սգան արեւմտահայերէնի անկողնային վիճակ ունենալը, անոր մահաքուն մտնելը եւ  կամ սպաննուիլը:

Իրօք ո՞վ  կը սպաննէ մեր լեզուն: Եթէ կայ սպաննութեան վարկած:

Շարունակությունն՝ այստեղ