Այս փոփոխությունների ողջ «հմայքը» զգացել են նաեւ Հայաստանի արտահանողներն ու ներկրողները, որոնք օգտվում են Վրաստանի տարածքով դեպի Ռուսաստան ճանապարհից, որով նույնպես կտրուկ աճել է ավտոմեքենաների հոսքը։
Վերին Լարսի անցակետում ծանրաբեռնվածությունը լուրջ հարված է հասցրել նաեւ թռչունների կերի ներմուծմանը, հատկապես՝ վերջին 10 օրվա ընթացքում։ Իսկ առանց դրա ներմուծումը դանդաղ էր իրականացվում՝ 10-15 օր բեռնատարները անգործության էին մատնված։
Հիմա, ինչպես հայտնեց Հայաստանի թռչնաբույծների միության նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանը, ռուսական կողմն ասում է, որ ԵՏՄ շրջանակում եգիպտացորենի քվոտան Հայաստանի համար սպառվել է, եւ Հայաստանում արտադրության ծավալները նվազում են, քանի որ ֆերմերները չեն կարողանում անասնակեր գնել, իսկ սեփական արտադրության կեր չկա։
Ստեփանյանի խոսքով՝ 2022 թվականի առաջին եռամսյակում ներկրվել է ավելի քան 15 հազար տոննա եգիպտացորեն, որից 7-8 հազար տոննան՝ թռչնաբուծության կարիքների համար։ 2021 թվականի առաջին եռամսյակում եգիպտացորենի ներմուծումը կազմել է ավելի քան 9 հազար տոննա։ Ներմուծման տարեկան ցուցանիշը միջինը կազմում է մոտ 80 հազար տոննա։
«Եգիպտացորենի պակասը հնարավոր չէ փոխհատուցել այլ բանով, ուստի այս իրավիճակը կբերի թռչնամսի, հավի մսի եւ ձվի կրճատման։ Անցյալ տարի մեծ քանակությամբ անասնագլուխ են բերել, որն այս տարի հանգեցրել է գերարտադրության, իսկ հիմա կերի խնդիր կա։ Ուստի գյուղացին անասունը կամ պետք է մորթի կամ վաճառի, բայց կերի բացակայության պատճառով նորից գնող չկա»,-NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց Ստեփանյանը։
Մինչ ռուս-ուկրաինական հակամարտության սկսվելը Հայաստան եգիպտացորեն էր ներկրվում նաեւ Ուկրաինայից։ Բացի այդ, ներկրվող թռչնամսի սառեցված մսի կեսը նույնպես եկել է Ուկրաինայից։ 2021 թվականին թռչնամսի ներմուծման ծավալը Հայաստան կազմել է ավելի քան 38000 տոննա։
Ցորենի դեպքում քվոտայի հետ կապված խնդիրներ չկան, սակայն դժվարություններ են առաջանում բեռնափոխադրումների շարժի արագության, ապրանքների ներմուծման հետ կապված։ Հատկապես դժվար է ռուսական մեքենաների համար, որոնք երկար են կանգնում Ռուսաստանից դուրս գալու ժամանակ, իսկ ներս մտնելիս՝ ավելի երկար։
Միակ ճանապարհը Վերին Լարսի անցակետով է։ Այստեղ Ռուսաստանի կառավարությունը վերջերս որոշեց բացել մաքսազերծման երկրորդ գոտին, որը, ըստ Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարության, պետք է 30 տոկոսով ավելացնի անցակետի թողունակությունը։ Բայց հիմա քվոտայի խնդիր կա։
«Ամեն ամիս նոր խնդիր է առաջանում։ Ինչ վերաբերում է լաստանավային փոխադրմանը, Աստված գիտի, թե երբ կաշխատի եւ կաշխատի արդյոք ընդհանրապես»,-կասկած հայտնեց Ստեփանյանը։
Հայաստանի իշխանությունները հայտնել են, որ 2022 թվականի հունիսի 15-ին Վրաստանի (Փոթի) տարածքով Հայաստանի եւ Ռուսաստանի միջեւ լաստանավային հաղորդակցության մեկնարկը հետաձգվում է Փոթի նավահանգստի օպերատոր նիդերլանդական «APM Terminals Poti» ընկերության կողմից կիրառվող հակառուսական պատժամիջոցների պատճառով։
Ինչպես հայտնի է, Հայաստանի կառավարությունը որոշել է վեց ամսով սուբսիդավորել լաստանավային բեռնափոխադրումները։ Բայց միայն լաստանավային տրանսպորտի սուբսիդավորումը բավարար չէ, քանի որ ավտոմոբիլային տրանսպորտն ավելի էժան է, անհրաժեշտ են լրացուցիչ օժանդակ միջոցներ։
Առանձին խնդիր է փոխարժեքի կտրուկ տատանումը։
«Ոչ ոք չգիտի, թե ամեն ինչ ինչպես կավարտվի, մենք չգիտենք՝ ինչ անել։ Պատկերացրեք, որ անցյալ ամիս արտադրողը 10 տոննա անասնակեր գնելիս փոխարժեքի տատանումների պատճառով երեք օրվա ընթացքում կորցրել է 100 հազար դրամ (ավելի քան 200 դոլար)։ Չգիտենք՝ աշխատել դոլարով, դրամով, թե՞ ռուբլով։ Շուկայի անկայունությունը մեծապես խանգարում է բնականոն գործունեությանը»,-հավելեց փորձագետը։
Գազի ծախսերը շատ բարձր են եւ նաեւ մեծ ազդեցություն ունեն: Գազի սակագնի հաշվարկման բանաձեւի փոփոխությունը գյուղացիների համար ոչինչ չփոխեց, ավելին՝ ծախսերն էլ ավելի բարձրացան։
