Գրասենյակում տիրում է աշխատանքային թեժ իրարանցում: Աղջիկները, աշխույժ խոսք ու զրույց բռնած, քննարկում են գալիք ծրագրերը: Հեռախոսը պայթում է անդադար զանգերից, այս անգամ էլ, երևի, հերթական ամանորյա զբոսաշրջային փաթեթ ցանկացող մեկն է փորձում կապ հաստատել մեզ հետ, այն հազարավոր մեր համաքաղաքացիներից մեկը, ով անպայման ուզում է տոներն անցկացնել Եվրոպայում՝ չնայած որ եվրոպական քաղաքներից միայն «Իտալիան» գիտի: Եվ այս իրարանցումի մեջ ոչ ոք չնկատեց նրան: Ոչ ոք չհասկացավ, թե նա ինչպես իր ծերացած ոտքերին ստիպեց հաղթահարել յոթ աստիճանների արգելքը, ինչպես դողդոջուն ձեռքերով բացեց ծանր, ապակյա դուռը, ինչպես հասավ գրասենյակի ճիշտ կենտրոնը... Եվ ահա, կանգնած է նա՝ դեմքին անորոշություն. կարծես ժամեր առաջ գլխին սև, անթափանց պարկ էին քաշել ու հին «ժիգուլու» բեռնախցիկում խորդուբորդ ճանապարհներով բերել այստեղ: Ու միայն տեղ հասնելուց հետո էին հանել գլխի պարկը՝ թողնելով նրան սրահի կենտրոնում կանգնած, «շվարած»...
- Ի՞նչ ծառայություններ եք այստեղ մատուցում,- թուքը կուլ տալով, անորոշությունից մաշված վերարկուի կոճակների հետ խաղալով՝ հարցրեց ծերունին:
Նրա հարցը պտտվեց օդում, օրորեց պատուհանի մոտ կանգնած, միայնակ արմավենու տերևները, թերթեց գրասեղանին դրված գունավոր ամսագրերի փայլփլուն էջերը, ամսագրերի, որոնց շապիկներից ժպտում էին լողազգեստով գեղեցիկ մոդելներ՝ աշխարհի հայտնի լողափերում, սիրահար զույգեր, ովքեր համբուրվում էին Պիզայի, Էյֆելյան աշտարակի կամ թե գիշերային Նյու-Յորքի ֆոնին, այնուհետև, թևածելով առաստաղի տակ, դուրս եկավ կիսաբաց դռնով, ասես երբեք չէր էլ եղել: Ծերունին կաշկանդված հանեց խոշորացույցի չափ հաստ ապակիներով ակնոցը, սահեցրեց դարն ապրած վերարկուի փեշի վրայով ու էլի դրեց կարմրած ու այտուցված քթին: Ու այս անգամ ավելի վստահ կրկնեց հարցը.
- Ի՞նչ ծառայություններ եք այստեղ մատուցում...
Սենյակում քար լռություն իջավ: Բոլորի հարցական-հետախուզական հայացքներն ուղղվեցին տարեց տղամարդուն: Աղջիկներից ամենաաշխուժը ժպտաց ու պատասխանեց:
- Զբոսաշրջային: Իսկ Ձեզ ի՞նչ է հարկավոր:
Ծերունին լուռ էր: Կարծես խոսքերը եկել ու կանգ էին առել կոկորդին: Ոտքի կանգնեցի ու, քայլ անելով դեպի նա, հարցրեցի.
- Ինչպե՞ս կարող ենք օգտակար լինել, պապի՛ ջան:
Այս կախարդական խոսքերը կարծես կյանք փչեցին ցամաքած, հին ու մաշված շորերի կույտի մեջ փաթաթված ծերունուն: Նա կարծես հենց այդ խոսքերին էր սպասում: Դողացող ձեռքը տարավ գրպանն ու այնտեղից հանեց մի փոքրիկ թղթի կտոր և անվստահ քայլերով մոտեցավ ինձ:
- Կինս ,- արտաբերեց նա հևալով ,- կինս հիվանդ է... Թոշակս չի հերիքում... Ճնշում ունի, էս դեղերն իրեն օդի պես պետք են... Ինչ դուռ ասես թակել եմ: Շատերը բացել են, շատերը՝ չէ... Ես մուրացկան չեմ, բայց ստիպված եմ, կնոջս համար է, բալե՛ս...
Անբացատրելի է հույզերի էն ամբողջ հոսքը, որ զգում ես նման պահերի: Ուղեղդ մթագնում է, սիրտդ կծկվում ու միայն մի բան ես զգում՝ ցա՜վ, ցա՜վ... Վայրկյանների ընթացքում ձեռքս առա դրամապանակս ու, ամուր բռնելով պապիկի ձեռքից, դուրս թռա գրասենյակից՝ դեպի մոտակա դեղատունը: Չեմ էլ հիշում, թե ինչպես հասա դրամարկղին, ոտքերս չէին, որ ինձ տանում էին, այդ հույզերս էին ու ցանկությունս՝ պապիկի դեմքին ժպիտ, աչքերում՝ հավատ տեսնելու, վայրկյան առաջ նրա ցավը մեղմելու, աշխարհը մի գրամ ավելի բարի դարձնելու...
Դրամարկղի մոտ հերթ էր. կարծես ողջ մայրաքաղաքում դա միակ դեղատունն էր, ու գրիպը գրոհել էր մարդկանց, վերջիններս էլ գրոհել էին դեղատանը՝ փրկություն գտնելու: Արյունս եռում էր, ուզում էի բոլորին մի կողմ հրել ու կատարել պապիկի ցանկությունը... Ձեռքիս մեջ ամուր պահած պապիկի փոխանցած թուղթը՝ հայացքով անցնում էի դեղերի անունների վրայով, բայց չէի տեսնում, թե ինչ է գրված: Րոպեներ անց, երբ պապիկը հասցրեց իմանալ անունս ու փոխանցեց, որ ինձ Աստված էր կանգնեցրել իր ճանապարհին, ես նրան սաստեցի՝ ասելով, որ չեմ ուզում, որ հերթի մեջ կանգնած մարդիկ իմանան, ինչն ինչոց է, ասեցի, որ իրեն պահի հարազատ պապիկիս պես ու ուղղակի սպասի, մինչ կառնեմ դեղերը և ևս մեկ անգամ նայեցի ճմրթված թղթին: Այս անգամ կարծես մշուշը հեռացել էր աչքերիս վրայից, ու ավելի հստակ էի կարդում դեղերի անունները: Մոտ տասը անուն դեղեր էին՝ մեկը ուժեղ ցավազրկող, մեկը՝ հակաբիոտիկ, մյուսը՝ նյարդեր հանգստացնող, չորրորդը՝ աղեստամոքսային տրակտի խանգարման դեմ, իսկ հինգերորդն ալերգիայի դեմ... Ու ոչ մի դեղ, որ կօգներ ճնշումը կարգավորել: Դե պապիկը հո չգիտե՞ր, որ գրասենյակում՝ համակարգչի դեմ կքած մեկը կարող էր պրոֆեսիոնալ զբոսավար լինել, ով նաև բժշկական պատրաստվածություն ունի ու կարող է տարբերել դեղամիջոցները:
- Պապի՛ ,- դիմեցի նրան,- իսկ բուժման տևողությունը որքա՞ն է: Ես կգնեմ ամբողջ կուրսի համար:
- Վայ չէ, բալա՛ ջան, ես տենց բան չեմ կարա ասեմ, ինչքան մտքովդ կանցնի, ա՛ռ:
- Հա, պապի՛ ջան, էլի առնեմ, բայց դու գոնե ասա, թե որ դեղից օրը քանի հատ ու քանի օր պիտի տատիկը խմի, որ իմանանք, թե քանիսն ենք առնում:
- Բալե՛ս, տես գլխիս խելք չի մնացել, արտագրել եմ դեղերը, բայց մոռացել եմ կողքը գրել, ինչից քանի հատ, ոչինչ, դու ինչքան կարաս, առ...
Դրամարկղին մոտեցավ վաճառողուհին՝ մի երիտասարդ աղջիկ, ով բացահայտ հակակրանքով չափեց ծերունուն, հետո նայեց ինձ, ժպտաց, ձեռքն առավ դեղերի ցուցակը, որը պարզել էի իրեն, ու կարդալով, սկսեց խոսել՝ հնարավորինս կամաց, որ միայն ինձ լսելի լիներ.
- Ուզում եմ Ձեզ ուղղակի զգուշացնել, որ Դուք այսօր արդեն չորրորդ մարդն եք, որ նույն ցուցակով ու նույն պապիկի հետ մտնում եք մեզ մոտ, ու սա տեղի է ունենում ամեն օր: Մնացածն ինքնե՛րդ որոշեք...
Ես այլևս ունակ չէի ինչ-որ բան որոշելու, ամեն ինչ արդեն պարզ էր ինձ համար: Իրականում ամեն ինչ շատ պարզ էր դեռ ի սկզբանե, ուղղակի ես չէի նկատում կամ միգուցե չէի ցանկանում նկատել: Նայեցի պապիկի դեմքին՝ փորձելով նրա՝ կնճիռների մեջ թաքնված փոքրիկ աչքերում պատասխաններ գտնել տանջող հարցերին: Իսկ այդ աչքերն ընդամենը հայելային անտարբերությամբ ինձ էին նայում՝ ագահաբար կլանելով մանկան միամտությանը հատուկ ամբողջ հավատս, որ ունեմ աշխարհի ու մարդու հանդեպ:
Վաճառողուհու ձեռքից վերցրեցի թուղթն ու սեղմեցի ծերունու սառը ափի մեջ:
- Այս դեղերից այստեղ չկան ,- ռոբոտային առոգանությամբ ասացի ու մղվեցի դեպի դուռը:
- Բալե՛ս, ուզո՞ւմ ես, դու գումարը տուր, ես մի ուրիշ տեղից կառնեմ,- ետևիցս արագ-արագ կրկնելով՝ շտապեց ծեր հոգեորսորդը:
Ես այդ պահին էլ ոչինչ չէի ուզում, ես գնում էի՝ սիգարետի ծուխը խորը ներշնչելով, փախչում էի՝ ամուր գրկած հավատս, որ իմն էր և որը կարող էր գողանալ ավազակ-ծերունին...
Երևան 2014
© Յա Շա
