Բոլորը չէ, որ բարձրագույն կրթություն ստանալու հնարավորություն ունեն, սակայն ցանկության դեպքում յուրաքանչյուր ոք կարող է ձեռք բերել անհրաժեշտ գիտելիքներ ու հմտություններ: Անշուշտ, սեփական խելքով ու ջանքերով վաստակած դիպլոմը մեծ նվաճում է, սակայն պատմության մի շարք ականավոր մտավորականներ ու գյուտարարներ (օրինակ՝ Թոմաս Ալվա Էդիսոն, Չարլի Չապլին) անգամ դպրոցի ատետաստ չեն ունեցել: Նրանք դպրոցական ու բուհական կրթության բացը լրացրել են ինքնակրթության շնորհիվ: Պետք չէ թերագնահատել ֆորմալ կրթությունը, սակայն ինքնակրթությունն էլ իր առավելություններն ունի: Օրինակ՝ դու ինքդ ես ընտրում ուսումնական մեթոդները, կարող ես սովորել քեզ հարմար գրաֆիկով, ոչ թե ինքդ հարմարվել ֆիքսված դասացուցակներին: Այս հոդվածում ներկայացված են որոշ խորհուրդներ, որոնք կարող են օգտակար լինել այն մարդկանց համար, ովքեր ցանկանում են ինքնակրթությամբ զբաղվել:
1. Գիրք կարդացեք
Որքան էլ որ հասարակ թվա այս խորհուրդը, ընթերցանությունը նոր թեմայով տեղեկատվություն ստանալու լավագույն եղանակներից է: Եթե Դուք բոլորովին անտեղյակ եք այս կամ այն թեմայից, ընտրեք համեմատաբար ավելի պարզ ու դյուրընկալելի գիրք, ու ժամանակ տրամադրեք այդ գրքի ընթերցանությանը: Հակասական տեղեկատվություն պարունակող գրքերը կարող են խճճել Ձեզ, սակայն որոշ մարդկանց համար դրանք օգտակար են: Կարդալով հակասական տեղեկատվություն մի գրքում՝ մարդիկ սկսում են այլ աղբյուրներ որոնել՝ ձգտելով ի վերջո ստանալ ստույգ տեղեկատվությունը: Եթե Դուք համամիտ չեք հեղինակի արտահայտած մտքերին, Դուք սկսում եք ավելի շատ մտածել տվյալ թեմայի շուրջ ու հակափաստարկներ բերել: Այս կերպ զարգանում է Ձեր քննադատական մտածողությունը:
2. Փորձեք շփում հաստատել այնպիսի մարդկանց հետ, ովքեր արդեն իսկ տեղեկացված են Ձեզ հետաքրքրող թեմայից
Թեպետ այս հոդվածն ինքնակրթության մասին է, պետք չէ թերագնահատել ուսուցիչների դերը: Անգամ ինքնակրթության գործընթացում Ձեզ կարող են օգնել ուսուցիչները: Բանն այն է, որ տվյալ դեպքում Ձեզ համար իբրև ուսուցիչ կարող է հանդես գալ ցանկացած ոք, ով ունի համապատասխան տեղեկատվություն և իր գիտելիքները փոխանցելու պատրաստակամություն: Երբ Դուք օգտվում եք բանիմաց մարդու օգնությունից, Դուք ավելի քիչ եք խճճվում տեղեկատվության հորձանուտում ու ավելի հաստատակամորեն եք շարունակում ինքնակրթության գործընթացը:
3. Մասնակցեք էքսկուրսիաների
Միշտ էլ հետաքրքիր է ուսումնասիրել պատմությունը, իմանալ, թե ինչ նշանակալի իրադարձություններ են կատարվել անցյալում: Գնացեք պատմության թանգարան, հայտնի գրողների կամ այլ ականավոր մարդկանց տուն-թանգարաններ, այցելեք պատմական հուշարձաններ: Նմանատիպ այցելություններն օգնում են ավելի վառ պատկերացում կազմել այն ամենի մասին, ինչի մասին արդեն հասցրել եք ընթերցել գրքերում, բացի այդ, դրանք հնարավորություն են տալիս ավելի լավ մտապահել ձեռք բերած գիտելիքները:
4. Հանրագիտարաններ կարդացեք և փնտրեք առցանց տեղեկատվություն
Կարելի է ընթերցել ինչպես տպագիր, այնպես էլ էլեկտրոնային հանրագիտարաններ: Կարևոր է օգտվել հավաստի աղբյուրներից: Ինտերնետում հանդիպում է ամեն տեսակի հակասական տեղեկատվություն: Մի՛ վստահեք Ձեր յուրաքանչյուր կարդացածին: Անպայման ստուգեք տեղեկատվության իսկությունը: Ինչպես ժողովրդական իմաստություն է նշվում, նա, ով հավատում է ամեն կարդացածին, վատ է նրանից, ով բնավ չի կարդում:
5. Դիտեք ուսուցողական հաղորդումներ
Ներկայումս հեռուտատեսությունը հեղեղված է զանազան ժամանցային հաղորդումներով ու շոու-ծրագրերով: Ինքնակրթությամբ զբաղվող մարդը ցանկացած բանից էլ կարող է դաս քաղել իր համար, սակայն ժամանցային շոուները չեն կարող նույնքան արդյունավետորեն կրթադաստիարակչական գործառույթ իրականացնել, որքան ուսուցողական հաղորդումները: Եթե հեռուստատեսությամբ չեն ցուցադրվում Ձեզ հետաքրքրող թեմաներով ուսուցողական հաղորդումներ, YouTube-ը կա ու կա: Շատ կարևոր է, որպեսզի Դուք տեղեկատվություն քաղեք ոչ միայն տպագիր գրականությունից, այլև վիդեոաղբյուրներից:
6. Մասնակցեք առցանց դասընթացների
Տեխնոլոգիական հեղափոխությունը իր հետքն է թողնում կյանքի տարբեր բնագավառներում: Կրթական բնագավառը ևս բացառություն չի կազմում: Մի շարք կայքերում տեղադրված են առցանց դասընթացներ, որոնք միանգամայն անվճար են: Դուք կարող եք անգամ առանց Ձեր սենյակը լքելու մասնակցել միջազգային առաջնակարգ կրթօջախների կողմից առաջարկվող առցանց դասընթացներին: Այլևս հարկ չկա անհանգստանալ դասացուցակի կամ դասից ուշանալու մասին: Դուք ինքներդ եք կազմում Ձեր դասացուցակը: Առցանց դասընթացներ կարող եք գտնել http://livemocha.com/ , https://www.coursera.org/ և մի շարք այլ կայքերում:
7. Գրադարաններ
Որքան էլ որ մեծ նշանակություն ունենա ինտերնետը մեր կյանքում, պետք չէ գերագնահատել դրա դերը: Բոլոր գրքերը չէ, որ թվայնացված են և հասանելի են էլեկտրոնային տարբերակով: Գրադարանում Դուք կարող եք օգտվել գրադարանավարի խորհուրդներից: Գրադարանից օգտվելը ևս մեկ առավելություն ունի. գիրքը վերադարձնելու համար սովորաբար սահմանվում է վերջնաժամկետ, ուստի պետք է հասցնել գիրքը կարդալ նախքան վերջնաժամկետը: Սա լրացուցիչ խթան է չծուլանալու և ընթերցանությունը չհետաձգելու համար:
