Kinoashkharh.am-ը գրում է.

6

Գրող, թարգմանիչ, հրապարակախոս,1975- 85 թթ. «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի գլխավոր խմբագիր Ալեքսանդր Թոփչյանի հետ հարցազրույցի  երկրորդ մասը:

-Կինոսցենարների Ձեր սահմանած որակական չափանիշներըհիմնված հայ գրողների 

ստեղծագործական մտքի վրաընդգրկել են համամարդկային արժեքներԴուքհամենայն 

դեպսջանացել եքոր այդպես լինիՆախորդ դարի 70-80-ականներին Հայոց ցեղասպանության փաստը կինոյի լեզվով բարձրաձայնելու 

չիրականացված դեպքեր եղե՞լ են:

- Մի օր Հենրիկ Մալյանին տվեցի Վահան Թոթովենցի ՙԿյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա՚ վեպն ու ասացի` կարդա, հոյակապ նյութ եմ առաջարկում քեզ: Հաջորդ օրը եկավ շատ բարձր տրամադրությամբ, հիացած. ուրախությունից երգում էր:  Զանգեցի Ստեփան Ալաջաջյանին, քանի որ վստահ էի, որ միայն նա կարող էր Թոթովենցի գործը սցենար դարձնել: Մալյանն էլ միացավ նրան, դարձավ նաև համասցենարիստ: Կազմ-պատրաստ սցենարը տարանք Մոսկվա: Մերժվեց, բայց ոչ թե գեղարվեստական, այլ քաղաքական նկատառումներով: «Հայֆիլմում» աշխատածս տարիներին դա միակ սցենարն էր, որ Մոսկվան մերժեց: Բայց որպեսզի չնեղացնեն Մալյանին, առաջարկեցին. «Ստեղծագործական նույն կազմով նոր սցենար գրեք, բերեք»: Ասացի, որ կարող ենք վերցնել նույն հեղինակի մեկ այլ գործ: Վերադարձանք Երևան, ու Թոթովենցի «Բաց կապույտ ծաղիկներ» պատմվածքի հիման վրա կարճ ժամանակում գրվեց նոր սցենար, որը Մոսկվան հաստատեց, ու նկարահանվեց «Կտոր մը երկինքը»: Բայց ես ուզում էի, որ հենց «Կյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա» վեպն էկրան բարձրանար: Թոթովենցը բազմաթիվ լեզուներ գիտեր, զարգացած, լուսավոր մարդ էր, մեծ գրող. նա Անդրանիկ զորավարի գրագիրն է եղել: Թոթովենցի այդ պատմվածքը վսեմ, բարձր երազների կործանման մասին է: Ցեղասպանության խնդիրը հենց այդ տեսանկյունից պետք է բարձրացնել:

Հայոց ցեղասպանության 100- րդ տարելիցը մոտենում էԻ՞նչ ենք դնում աշխարհի 

սեղանինի՞նչ գրական ստեղծագործություն կամ ֆիլմՄենք հրեաների հետ 

համեմատվելու ոչ մի եզր չունենքՆրանք արվեստի միջոցով Հոլոքոստի վրա են հրավիրել 

միջազգային հանրության ուշադրությունըԻսկ ի՞նչ կարող ենք անել մենք:

- Շատ կարևոր է, թե ինչ գաղափարախոսություն ենք մշակել մենք: Ու սա միայն կինոյի խնդիրը չէ, այլ նաև պետության: Ցեղասպանության խնդիրը մշտապես մեր ճանապարհը փակում ու թույլ չի տալիս, որ ավելի լայն նայենք աշխարհին: Հենց ուզում ենք մի քիչ շունչ քաշել, ցեղասպանության խնդիրը տագնապի թելը քաշում է` հիշեցնելով, որ դեռ կարևոր հարց ունենք լուծելու: Բայց ես կտրականապես մերժում եմ այն թշվառ, ընչազուրկ, տգեղ հալածյալի կերպարը, որ տասնամյակներ շարունակ մեր մշակույթը գուրգուրում ու փայփայում է: Թշվառին ոչ ոք չի սիրում: Հռոմեացիներն ասում էին. «Թշվառներն իրենց արժանի ճակատագիրն են ստացել»: Դաժան է, բայց ճշմարտություն է պարունակում: Թշվառին լավագույն դեպքում ժամանակավորապես աղքատախնամի չոր հաց կտան, որ չմեռնի: Թշվառը չի կարող պահանջատեր լինել. միայն մուրալ կարող է: Ու նրան այդպես էլ ընկալում ու ընդունում են: Մենք պետք է լինենք պահանջատեր, իսկ դրա համար պետք է արժանապատվություն ունենալ: Իսկ որպեսզի արժանապատվություն ունենանք, պետք է ցեղասպանության ճանաչման խնդիրը վերլուծենք բարձր արժեքների տեսանկյունից: Գարսիա Լորկայի կորուստը ոչ միայն իսպանացիներինն է, այլև ամբողջ աշխարհինը: Նույնն էլ Ռուբեն Սևակի կորուստը: Բայց արդյոք մենք կարողացա±նք դա ապացուցել ու համոզել աշխարհին: Թե± մինչև հիմա ողբալով ասում ենք.«Գիտե՞ք` թուրքերն ինչ արեցին: Մի գիշերում ազգի ծաղիկը մորթեցին»: Ու դեռ սպասում ենք, որ աշխարհն ասի` վա¯յ-վա¯յ-վա¯յ, խեղճ ժողովուրդ, ի¯նչ մեղք եք: Իսկ եթե մի հզոր գործ գրվեր, որով հարգարժան եվրոպացիներին ապացուցվեր, որ Ռուբեն Սևակն իր արվեստով նույնքան բարձր է, որքան XX դարասկզբի նրանց պոետները, ամեն ինչ այլ կերպ կընկալվեր:

Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ

Կայքում տեղ գտած մտքերն ու տեսակետները հեղինակի սեփականությունն են և կարող են չհամընկնել BlogNews.am-ի խմբագրության տեսակետների հետ:
print Տպել