Երեկ «Կանանց ռեսուրսային կենտրոնում» հրապարակվեցին «Կնոջ կերպարը գովազդում» հետազոտության արդյունքները: Միջոցառումը տեղի ունեցավ «Ակտիվության 16-օրյակ ընդդեմ գենդերային բռնության» քարոզարշավի շրջանակներում: Հետազոտությունը իրականացրել էին «Բաց հասարակության հիմնադրամներ- Հայաստան» կազմակերպության Քաղաքականության կրթաթոշակների ծրագրի մասնակիցներ Լիլիթ Գրիգորյանը, Արևիկ Ղալումյանը և Մանե Ադամյանը: Երիտասարդ նիհարակազմ կանայք, մեծամասամբ կարճ և բաց հագուստով, մերթընդմերթ ժտացող կամ սեքսուալ հայացքով նայում են էկրանից, ամսագրերի շապիկներից, պաստառներից, ու ամենակարևորը նրանք գրեթե միշտ լուռ են: Ահա սա է այն «իդեալական» կնոջ կերպարը, ում նախընտրում են տեսնել գովազդատուներն ու գովազդ պատրաստողները… Այս կերպարն է պարտադրվում երիտասարդ աղջիկներին՝ առաջարկելով ընդօրինակել ոչ միայն հագուկապը, այլև կազմվածքը, վարքն ու ապրելաձևը…
-Մենք արդեն մեկ հետազոտություն կատարել էինք` դիտարկելով, թե որքանով են գենդերապես զգայուն մեր սերիալները և հասկացել՝ որքան կարևոր է ԶԼՄ-ների դերը կնոջ մասին պատկերացումներ ստեղծելու հարցում: Գովազդի ազդեցությունը, կարծում ենք, շատ ավելին է և նաև անկառավարելի. եթե դու կարող ես ալիքը փոխել և չնայել այս կամ այն սերիալը, ապա գովազդից դու չես կարող հեռու մնալ` փողոցում քայլելիս, լրագիրը թերթելիս… Այն ամենուրեք քեզ հետապնդում է,- նշում է Լիլիթ Գրիգորյանը: Ինչպիսի՞ կերպարով է հանդես գալիս կինը գովազդում, ի՞նչ գենդերային դերեր են նրան հատկացված … – այս ու մի շարք խնդիրներ էին իրենց առջև դրել հետազոտողները՝ դիտարկելով 11 ամսագիր և 3 հեռուստաընկերություն`«Արմենիա», «Շանթ » և «Հ1» երկու ամսվա կտրվածքով:
Ուսումնասիրվել է 680 ամսագրային գովազդ, որոնցից 245-ում կանայք են պատկերված` ընդհանուր առմամբ 311 կին էր հանդես գալիս, որպես գլխավոր կերպար: Հեռուստատեսությամբ դիտարկվել է 652 գովազդ, որից 273-ում կար կնոջ կերպար` 363-ը գլխավոր դերում: Ըստ հետազոտության արդյունքների՝ գովազդում պատկերված են մեծամասամբ երիտասարդ կանայք` 78%, միջին տարիք` 14%, տարեց կանայք` 3%: Նրանց 58%-ը նիհարակազմ է…
Գովազդի հերոսուհիների 34%-ը սովորական հագուստով է հանդես գալիս, 33%` կարճ և բաց հագուստով, 14%` ներքնազգեստով: Լիլիթ Գրիգորյանի դիտարկմամբ, կերպարները հիմնականում թույլ են, պասիվ, գեղեցիկ, նրանց հազվադեպ կարող ենք տեսնել որևէ գործողության մեջ. պատկերված կանանցից 42% ընկալվում է որպես գեղեցկության, 22%-ը` հրապուանքի, սեքս օբյեկտ: Մանե Ադամյանի խոսքով, կինը գովազդում հաճախ է որպես սեքս օբյեկտ հանդես գալիս: Կնոջ մարմինը օգտագործվում է գնորդին գրավելու համար: Կինը ներկայանում է իրերի, կենդանիների կամ կահույքի անբաժանելի մասի, ատրիբուտի տեսքով: - Ես իհարկե գիտեի, որ Ֆեմինիստական տեսության մեջ վաղուց ապացուցված փաստ է համարվում, որ կանանց կերպարները չեն խոսում, նրանք միշտ երևում են: Լսել էի այդ մասին, սակայն չէի պատկերացնում, որ դա այդքան ցայտուն կերպով կերևա մեր հետազոտությունում, – նկատում է Լիլիթ Գրիգորյանը:
Հեռուստատեսային գովազդների 80%-ի դեպքում լսվում է տղամարդու ձայն, 12%` կնոջ, 8%` կադրից դուրս ձայն չկա… Այսպիսի հարաբերակցությունը լիովին տեղավորվում է ռեկլամային արվեստի դասական սկզբունքների մեջ՝ համարվում է, որ տղամարդու ձայնը ավելի մեծ վստահություն է ներշնչում գնորդին, քան կնոջ…
Հետազոտողները նաև նշեցին, որ դրական կողմեր էլ են բացահայտել հայկական ռեկլամում.
- Դրականն այն էր, որ բռնություն չենք տեսել մեր դիտարկած գովազդներում, ինչը, ի դեպ, նկատվող միտում է միջազգային գովազդաշուկայում: Ունենք նաև գենդերային զգայուն գովազդներ, որոնք հիմնականում բջջային կապի օպերատորներինն են, որտեղ կինը ակտիվ դերակատար է, հավասար դիրքում է տղամարդու հետ…
Բայց սրանք միայն հեռուստատեսությունում, ամսագրերը գրեթե նման գովազդներ չունեն, – եզրափակեց Լիլիթ Գրիգորյանը:
Լիլիթ Քոչինյան աղբյուրի հղում
