Ժան Գիզիրյանը ծնվել է 1928 թվականի ապրիլի 2-ին ու ապրել է մինչև 2006 թվականի փետրվարի 26-ը։ Իր կյանքի ընթացքում նա մասնակցել է 3 պատերազմների՝ Երկրորդ համաշխարհայինին, Կորեականին ու Վիետնամականին, սակայն նրա բացառիկությունն ու մեր հպարտությունը կայանում է նրանում, որ նա ԱՄՆ ԶՈւ պատմության մեջ ամենաշատ պարգևատրված ռազմական հետախույզն է:
Գիզիրյանը ծառայության է անցել ԱՄՆ Ռազմական նավատորմում Երկրորդ աշխարհամարտի վերջին՝ ընդհամենը 17 տարեկան հասակում: 1949 թվականին նա տեղափոխվել է ԱՄՆ բանակ, որտեղ ստացել է սերժանտի կոչում, ու այստեղից էլ սկսվել է նրա վերելքը, որն ի վերջո հանգեցրեց նրան, որ մեր հայրենակիցն իսկական լեգենդ դարձավ ռազմական հետախուզության ասպարեզում՝ պարգևատրվելով հետևյալ մեդալներով և շքանշաններով. Անբասիր ծառայության խաչ, Ակնառու պաշտպանական ծառայության մեդալ, Արծաթե աստղ, Պատվոլ լեգիոն (4 հատ), Անբասիր օդային խաչ, Զինվորական մեդալ, Բրոնզե աստղ (6 հատ), Ալ սիրտ (3 հատ) և Օդային մեդալ (14 հատ): Այս ցուցանիշով Գիզիրյանը ոչ միայն Ռազմական հետախուզության ու ԱՄՆ ԶՈւ-ում ծառայած հայերի մեջ, այլև ԱՄՆ պատմության մեջ ամենաշատ պարգևատրված զինվորականներից մեկն է:
Գիզիրյանի հավանաբար ամենամեծ սխրանքը եղել է Վիետնամական պատերազմի ու առհասարակ պատերազմների պատմության ամենախոշոր կոորդինացված «Տետ» հարձակվողական գործողության բացահայտումը 400 հետախուզական զեկույց ուսումնասիրելու արդյունքում: Համարվում է, որ Գիզիրյանի շնորհիվ հնարավոր եղավ փրկել հազարավոր ամերիկացի ու հարավվիետնամական զինվորականների կյանք՝ թույլ չտալով, որպեսզի Հյուսիսային Վիետնամի այս խոշորագույն օպերացիան հաջողությամբ պսակվի։
Ժան Գիզիրյանը ծնվել է Մասաչուսեց նահանգի Ուիթինսվիլ քաղաքում՝ հայկական գաղթականների ընտանիքում: Նրանք Խարբերդից էին: Հայրը գաղթել էր ԱՄՆ 1914 թվականին, իսկ մոր ընտանիքը հաստատվել էր Կուբայում: Գիզիրյանի պապու ջանքերով Ժանի հայրը՝ Սերոբ Գիզիրյանը, 1927 թվականին մեկնեց Կուբա ու կնության առավ Մարիցային:
Ժան Գիզիրյանը չսպասեց մինչև դպրոցն ավարտվելը և 1945 թվականի մայիսի 3-ին կամավոր զինվորագրվեց: Ի սկզբանե նա բուժակի օգնական էր ու 4 տարի ծառայեց Ռազմական նավատորմում, ինչից հետո զորացրվեց, բայց կարճ ժամանակով: 1949 թվականին նա ծառայության անցավ ԱՄՆ բանակում՝ սերժանտի կոչումով ու սկզբում ղեկավարում էր Ֆորտ Բեննինգի լաբորատորիան, բայց սա տևեց մինչև Կորեական պատերազմի սկիզբը:
Գիզիրյանին սկզբում ուղարկեցին Ճապոնիա, որտեղ նա 8-րդ բանակի ռազմաբժշկական թևում էր ծառայում, սակայն քանի որ Գիզիրյանը միշտ ցանկացել էր հետևակում ծառայել, 1951 թվականի մայիսին նրան ընդգրկեցին 32-րդ հետևակային դիվիզիայի 1-ին գումարտակի կազմում, որտեղ նրան վստահեցին 40 հոգանոց դասակի հրամանատարությունը: Ժանի առաջին մարտական առաջադրանքը կայանում էր հարակից բարձունքներից մեկը գրավելու մեջ, ու նա փայլուն կատարեց այս գործողությունն իր ստորաբաժանման հետ՝ ոչնչացնելով ու գերելով այն գրաված հյուսիսկորեական զինվորներին:
1951 թվականի օգոստոսին Գիզիրյանը մասնակցում էր Սեուլի մոտ գտնվող թիվ 440 բարձրունքի գրավմանը: Նրա ստորաբաժանումը գրավեց բարձրունքի գագաթը, սակայն նրանց հարևան ստորաբաժանումները չդիմացան չին-կորեական ուժերի հակահարձակմանն ու նահանջեցին: Գիշերը Գիզիրյանի ստորաբաժանումը գտնվում էր յուրայինների պաշտպանական բնագծից մոտ 5 կիլոմետր առաջ ու ամրացել էր հակառակորդի կողմից լքված դիրքերում:
Օգոստոսի 27-ին չինական զորքերը ցանկացան հետ վերցնել շահեկան այս դիրքերն ու հազարավոր զինվոր հաշվվող ուժեր ուղարկեցին գրավելու այն բարձրունքը, որը մնացել էր Գիզիրյանի ու նրա 150 զինվորների վերահսկողության ներքո: Մարտի արդյունքում Գիզիրյանը վիրավորվեց, իսկ նրա ստորաբաժանումը 5 զոհ տվեց, բայց չինացիների գրոհը հետ էր մղված: Մարտից հետո Գիզիրյանին տեղափոխեցին Պուսան, իսկ այնտեղից՝ Ճապոնիա՝ ապաքինվելու համար:
Ապաքինվելուց հետո Գիզիրյանը վերադարձավ ռազմաճակատ, որտեղ նրան նշանակեցին դասակի հրամանատար: Մարտերից մեկի ժամանակ Գիզիրյանի ստորաբաժանումը հայտնվեց ականանետային հրետակոծության տակ, ու երբ Ժանը փորձում էր բաց տեղանքից դուրս բերել վիրավորված մի զինվորի՝ նա կրկին վիրավորվեց, բայց այս անգամ՝ մեջքից: Նրան տեղափոխեցին դաշտային հոսպիտալ, բայց նա վերադարձավ ռազմաճակատ, հենց իմացավ, որ իր դասակը գրոհի տակ է: Նա հասավ այն պահին, երբ նրա զինվորների կողմից գերված կորեացի զինվորը նռնակ նետեց ու սպանեց երկու ամերիկացու. Գիզիրյանը տեղում գնդակահարեց նրան: Շուտով նա դարձավ վաշտի հրամանատար, երբ նախկին հրամանատարն ինքնասպան եղավ։ Այս պաշտոնում նա ծառայեց ևս մեկ ամիս, մինչև նրա ծառայության ժամկետը կլրանար:
Կորեայից վերադառնալուց հետո նրան ուղարկեցին Հատուկ ուժերի շտաբ, որտեղից էլ նրան ուղարկեցին հետևակային դպրոց, որում ուսումն ավարտելուց հետո նա դարձավ հատուկ նշանակության ջոկատի հրամանատար: 1957 թվականին Գիզիրյանն ավարտեց Հյուսիսային Կալիֆորնիայի համալսարանը:
Երբ սկսվեց Վիետնամական պատերազմը, Գիզիրյանին մինչև 1968 թվական նշանակեցին Վիետնական 3-րդ բանակային կորպուսի գլխավոր հետախուզական խորհրդական, ինչից հետո նա գլխավորեց հետախուզական այդ ստորաբաժանումը մինչև այդ ամառ: Վիետնամական պատերազմի տարիներին իր ծառայության համար նա արժանացավ երկու Ալ սիրտ շքանշանների և մեկ Անբասիր ծառայության խաչ մեդալի:
Հետո նրան գործուղեցին 1-ին օդային հեծելազորային դիվիզիայի ռազմական հետախուզության բաժին, որտեղ նա ծառայում էր որպես օգնական: 1968 թվականին Գիզիրյանը բացահայտեց «Տետ» հարձակվողական գործողության նախապատրաստումը, ինչը համարվում է նրա մեծագույն սխրանքներից մեկը:
Պատերազմից հետո Գիզիրյանը շարունակեց իր ծառայությունն ու ուսումը: Չնայած նրան, որ գնդապետ Գիզիրիյանը չէր ավարտել դպրոցը, նա, այնուամենայնիվ, ստացավ իր դպրոցական դիպլոմը, իսկ 1970 թվականին ավարտեց ԱՄՆ Բանակի ռազմական քոլեջը: 1980 թվականին արդեն թոշակի անցած Գիզիրյանին նշանակեցին Ինդոնեզիայում ԱՄՆ ռազմական կցորդ, որտեղ նա մնաց մինչև 1984 թվական, ապա կրկին թոշակի անցավ:
Գիզիրյանը տարիուկես ծառայել է Մարտին Մարիետտայի Օդա-Տիեզերական ընկերությունում: Նա խորհրդատվական ծառայություններ է իրականացրել Իրանական հեղափոխության վերաբերյալ զեկույցների հետ տարվող աշխատանքներում: Զինվորական ծառայությունն ավարտելուց հետո Գիզիրյանը հրավերք ստացավ Ալեքսանդեր Հեյգից՝ ծառայությունը Պենտագոնում շարունակելու, սակայն Ժանը հրաժարվեց ընտանեկան և առողջական խնդիրների պատճառով:
Ժան Գիզիրյանը մահացավ 2006 թվականի փետրվարի 26-ին: Նրա աճյունը հուղարկավորեցին ամենահայտնի ռազմական գերեզմանոցում՝ Արլինգթոնյանում:
