Մահապատժից ժամեր առաջ (Սարկազմախառը պատմվածք)

Գիտեմ` չնայած մեր երկիրը միացել է բոլոր տեսակի միջազգային կոնվենցիաներին ու խոստացել է անգամ սերիական մարդասպանի պարագայում չկիրառել մահապատիժ, բայց ես միակ բացառությունն եմ, ու առավոտյան ինձ կբարձրացնեն կախաղան: Մի զարմացեք, էդ բոլոր կոնվենցիաներն ինձ վրա չեն տարածվում, քանզի ես սատկացրել եմ պատկառելի, հարգանք վայելող ու շրջապատի տեր մի հայտնի անասունի: Ես դեռ մի քանի ժամ ժամանակ ունեմ: Իսկ հետո մահապարտի իմ խուց կբերեն իբր մի պատահական բանտարկյալի: Դե, կասեն՝ խցերում ազատ տեղեր չկան, միասին պիտի վայելեք անազատությունը, ու երբ ես քնած կձևանամ, էդ իմ բախտակիցը կկատարի հանձնարարությունը: Առավոտյան թերթերը կգրեն, որ ես, իբր, սրտի նոպա եմ ունեցել կամ տառապել եմ անբուժելի հիվանդությամբ դեռևս մեկ և կես տարեկան հասակից: Շատերն անգամ կզարմանան, որ այդ հիվանդությամբ կարողացել եմ ապրել մինչև երեսունհինգ տարեկան ու հասցրել եմ կատարել իմ կեղտոտ գործը: Մյուսները` մի փոքր ավելի խելոքները, ամեն ինչ կհասկանան, կմտահոգվեն, անգամ խոհանոցում կփսփսան իրենց «հաստաոռ» կնոջ ականջին, որ հարյուր տոկոս՝ տղու գլուխը կերել են: Հետո հանգիստ կպառկեն քնելու: Ախր, առավոտյան պիտի վազեն գործի: Մենք քիչ ենք, բայց մեզ ՀԱՅ են ասում:

Ժամանակին Սևակի խոսքերը ոգեշնչում էին, հուզում ու պարտադրում: Հիմա` բանտի այս մենախցում նստած, կարծես գիտակցում եմ, որ գլոբալիզացիայի ու մոլորակի գլոբալ տաքացման դարաշրջանում խոսքերն այս դարձել են անիմաստ, ավելորդ, անգամ ծիծաղելի: Հիմա դասականը «Հայերը Հայ լոտո են խաղում» արտահայտությունն է: Չեմ հասկանում՝ լոտոյի Հայը ո՞րն է: Կամ եթե հայերը հայ լոտո պիտի խաղան, բա ուզբեկներն ի՞նչ խաղան: «Ուզբեկ լոտո՞»: Չէ, չի ստացվում: Կա՛մ Սևակը ճիշտ չէր, կա՛մ լոտոն չպիտի հայ լինի: Նարեկացին հայ էր, Ազնավուրը՝ նույնպես, էդ հասկանում եմ, գիտեմ, կարդացել եմ վերջապես:

Ժամանակս դեռ չի եկել: Ու ակամայից մտաբերում եմ ինչ-որ էպիզոդներ իմ մեղսավոր անցյալից: Ի վերջո, այսպես ժամանակն ավելի արագ կանցնի: Ու չկարծեք, թե էնքան քաջ եմ, որ չեմ վախենում: Չէ՛: Բայց նաև հաստատ չեմ զղջում արարքիս համար:

ՁԵԶ ՄՈՏ ԾԽԵԼ ԿԱՐԵԼԻ՞ Է 

Տարբեր երկրներում եմ եղել: Երկրներ կան, որտեղ նույնիսկ արժեր մի քանի ամիս բնակություն հաստատել: Բայց ամեն անգամ ինչ-որ բան ինձ հետ է բերել, ու էդ ինչ-որ բանը միայն ինքնաթիռը չէր: Երկար եմ մտածել այս մասին: Կարծես վերջերս սկսեցի գիտակցել, որ էդ ինչ-որ բանը ծնողներս էին, հարազատներս, երեխաներս, ընկերներս, լավ ու վատ հարևաններս ու էլի այսպիսի բազմաթիվ մեծ ու փոքր արժեքներ, որոնք միասնության մեջ արժեքային համակարգ են ձևավորում: Հետ էի գալիս` ինչ- որ բան իմ երկրում փոխված տեսնելու ակնկալիքով: Արևելյան Եվրոպայի նախկին սոցիալիստական քոսոտ երկրներից մեկում գործուղումս ավարտելով` տուն վերադարձա: Ընկերներիս էի ցանկանում տեսնել: Պայմանավորվեցինք հանդիպել մայրաքաղաքի թեյարաններից մեկում: Չգիտեմ` ի՞նչ մտքովս անցավ, ո՞վ իմ հավին քշա ասեց, բայց մեր մատուցողուհուն մի շատ անմեղ հարց տվեցի. «Ձեզ մոտ ծխել կարելի՞ է»: Չեք էլ պատկերացնի` ինչ կատարվեց աշխարհ տեսած մատուցողուհու հետ: Կասկած չուներ, որ այդ օրերի համար տարօրինակ թվացող հարցով, հերթական աներես հաճախորդը նպատակն ունի այսպես ասած, «կապել» իրեն՝ հետագայում ամենանվիրականի՝ յուր դարավոր կուսության նկատմամբ ոտնձգություն իրականացնելու անթաքույց ակնկալիքով: Հարցս թողնելով անպատասխան` նա անխնա հեռացավ, ու մեզ սպասարկեց մեկ այլ աշխատակցուհի: Իսկ որքան պիտի ցանկանայի, որ իմ հարցին տրվեր կոնկրետ պատասխան. «Մեզ մոտ ծխելը, թքելը և թրքելը խստիվ արգելվում է»: Ու հենց այդ պահին ես ակամայից կարոտեցի էն քոսոտ նախկին սոցիալիստական երկիրը:

ԴԱՎԻԹԻԿԸ

Իսկ ամեն ինչ սկսվում էր շատ բարի ու սովորական:

Ծնվել եմ մտավորականի ընտանիքում. սովետական տարիներին նրանց ծառայող էին ասում: Էն ժամանակ բոլորն էին ծառա ու ծառայող:

Դպրոցում լավ էի սովորում,հեծանիվ էլ ունեի ու հեծանիվն այդ, ինչպես բոլոր երեխաները, քշում էի բակում: Իսկ մեր շենքի` չեմ էլ հիշում որերորդ հարկում բնակվող Դավիթիկը բակ չէր իջնում: Հեծանիվը քշում էր խոհանոցից հյուրասենյակ ընկած երեք մետրանոց հատվածում: Քշում էր ու պլաններ գծում: Քշում էր ու մտածում, թե ինչպես է մի օր մեծանալու, ինչպես է այնպիսի մի տեր գտնելու, ով օգնելու է իրեն մեծ մարդ դառնալ: Ու այ էդ ժամանակ նա բոլորի քթից կբերի: Սիրելի մայրիկի նվիրած օրագրում գրում էր բակի բոլոր երեխաների անունները: Նաև` չսիրած ուսուցիչների, ազգականների, դասարանցիների, իրեն մերժած մեն մի աղջկա անունը նույնպես:

«Սև օրագիրն» ամեն օր թարմացվում էր:

Դավիթիկի երազանքները գնալով դառնում էին գունեղ ու դաժան:

ՊԱՆԱՄԱ 

Տասներեք տարեկան էի:

Տարիք` իր բոլոր ուրախություններով ու տխրություններով, դպրոցական գնահատականներով ու առաջին սիրահարությամբ: Նաև մի տարիք, երբ ենթագիտակցաբար քո առջև ծառանում է մասնագիտություն ընտրելու խնդիրը: Համոզված եմ, որ այդ տարիքում է նաև առաջին անգամ ցանկություն առաջանում ընտրել մի այնպիսի մասնագիտություն, որը հետագայում պիտի ապահովի անհրաժեշտ ֆինանսական հոսքեր` հնարավորինս նվազագույն մտավոր ու ֆիզիկական ջանքեր ներդնելով:

Բացառություն չէի նաև ես:

Չգիտեմ` ինչու, բայց ծնողներս, «թքած ունենալով» թախանձագին խնդրանքներիս վրա, 1983-ի ամռանը որոշեցին խուզել իմ արևաշող վարսերը, և ես դարձա խուզած գլխով, նիհարակազմ, մեծ աչքերով մի պատանյակ: Հենց այդ ժամանակ էր, որ ինձ ձեռք մեկնեց ընկերներիցս մեկը` ժամանակավորապես` մինչև մազերիս երկարելը, տրամադրելով չգիտես` որտեղից ու ինչ ճանապարհով հայթայթած սովետական զինվորի «Պանամա» պետհամարանիշի մի հնամաշ գլխարկ: Ինձ մինչև հիմա էլ թվում է, թե որևէ գլխարկ ինձ երբևէ այդքան չի սազել: Ինչ իմանայի, որ հենց այդ գլխարկն իր անմիջական դերակատարությունն է ունենալու մասնագիտություն ընտրելու իմ հետագա փնտրտուքների ճանապարհին:

Առավոտից բակում անցկացված ամառային օրերից մեկն էր, երբ որսորդի հոտառությամբ զգացինք տարածքում անծանոթ երիտասարդի ներկայությունը: Հարևան բակ հյուր էր եկել մեր տարիքի մի պատանի, որը (հանուն արդարության պիտք է խոստովանել) մի անդուր, մեծամիտ գյադա էր: Վստահ եմ` նա այդպիսին է մինչ օրս, չնայած նրանից որևէ տեղեկություն չունեմ: Սկզբի համար անմեղ զրույցի բռնվեցինք նրա հետ: Խոսեցինք դեսից-դենից, ու, չգիտես ինչու, այդ լոպազը ի ցույց դրեց իր հրաշալի խաղալիք ատրճանակը, որը երկաթից էր, շատ գեղեցիկ ու ըստ տիրոջ խոսքերի` արժեր 10 ռուբլի: 10 ռուբլի. դուք պատկերացնո՞ւմ եք, թե դա ինչ կապիտալ էր մեզ համար: Ահա այդ պահին էր, որ կյանքումս առաջին ու, բարեբախտաբար, վերջին անգամ մտքումս ծնվեց ուրիշի ունեցվածքին անազնիվ ճանապարհով տիրանալու հիմար գաղափարը: Ատրճանակն իրոք լավն էր: Համարձակությանս նպաստեց նաև «Պանամա» գլխարկս: Ինձ համարելով Աֆղանստանում հակաժողովրդավարական ու հակակոմունիստական մոջահեդների դեմ պայքարող սովետական պանծալի զինվոր` ես անմեղ հայացքով խնդրեցի թույլ տալ մոտիկից դիտել 10-ռուբլիանոց հրաշքը: Մարդկային մեծամտությունը բթացրել էր նրա զգոնությունը: Երկաթե թանկարժեք ատրճանակ ունենալու գայթակղությունը մեծ էր, ու ես որոշեցի անել այդ քայլը: Я сделал это!!!!!!!!!!Ի՞նչ արեցի: Բացառիկ հերոսություն: Ես վերցրի ատրճանակն ու ուղղակի փախա: Այդ պահին իմ ետևից ոչ ոք հասնել չէր կարող:

Առաջին ու ամենակարևոր քայլն արված էր: Հիմա պետք էր թաքցնել ավարը: Ու հենց այդտեղ ես հասկացա, որ ինձնից գող դուրս չի գա, ու ես չէի սխալվում: Մտածում եք, որ ես վաճառեցի ատրճանակը մեր բակի հարևանությամբ գտնվող գրավատա՞նը: Դուք իմ մասին չափից ավելի լավ կարծիքի եք: Ես ուղղակի գնացի տուն. հորս` երբևէ իմ ճանաչած ամենաազնիվ մարդկանցից մեկին, ասացի, որ ատրճանակն այդ, որը միաժամանակ նաև բանալիների կախիչ էր, գտել եմ բակից ու նվիրում եմ իրեն: Պատկերացնո՞ւմ եք: Էշությունն էլ չափ ու սահման ունի: Պարզվեց՝ իմ էշությունն անսահման է:

Գող, սիրտը դող: Իմ սիրտը նույնպես դողում էր վախից, ու ես բակ իջա: Թաքնվելով բակի մութ անկյուններից մեկում, որտեղ մարդիկ պարբերաբար ու ստորաբար թողնում էին իրենց զանազան արտաթորանքները,ես սպասում էի` մերկացված լինելու ահից չզգալով անգամ թաքստոցումս առկա գարշահոտությունը: Պարզվեց, որ զուր չէր անհանգստությունս: Բակ ներխուժեցին 2-3 հասուն տղամարդ` այդ մեծամիտ, բայց թանկարժեք իրը գտնելու հույսը կորցրած տղայի հետ: Ճակատագիրս կանխորոշված էր: Ինձ մատնեց երկու հանգամանք.

1. անկրկնելի «Պանամա»գլխարկս

2. հարևան բակի տղաներիցմեկը՝ Վոլդեմարը:

Երբ այդ մարդիկ, չգիտես ինչու, մեր բակում հայտնված այդ Վոլդեմարին  հարցրին, թե որտեղ է ապրում Պանամայով գողը,վերջինս անմիջապես ու կարծես թե հաճույքով ցույց տվեց մեր տունը:

Մինչ օրս ես չգիտեմ, թե նրանք ինչ են  խոսել Հորս հետ:

Ժամեր անց` սատկացված լինելու պարտաստակամությամբ, գնացի տուն: Սպասելիքներս չարդարացան: Հայրս անգամ չապտակեց ինձ, նայեց աչքերիս մեջ ու... վերջ:

Ինչպե՞ս չմեռա ամոթից՝ անհասկանալի ու անբացատրելի է:

Անցան տարիներ: Ժամանակըցույց տվեց, որ գրպանահատ կամ ուղղակի ուրիշի ունեցվածքին տիրացող ինձնից դուրս չեկավ, որի համար շնորհակալ եմ Աստծուն ու Հորս: Ու ես ստիպված էի փնտրել նոր մասնագիտություն: Ճիշտ ընտրեցի մասնագիտությունս թե ոչ՝ դժվարանում եմ պատասխանել: Ու դա երևի թե կարևոր էլ չէ: Կարևո՛րը Հորս հայացքն էր, որն ամեն անգամ ինձ հեռու էր պահում կամա թե ակամա սխալներից: Հորս խիստ, մաքուր, խրատող ու ներողամիտ Հայացքը:

Իսկ սիրելի դարձած «Պանամա» գլխարկը ես վերադարձրի տիրոջը, երբ մազերս մի փոքր արդեն երկարել էին…

Դավիթիկը շարունակում էր լրացնել իր «Սև օրագիրը»:

ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

Խցումս նստած, հետևելով ժամացույցիս հետ հաշվարկին, վերջին օրերի ընթացքում առաջին անգամ ժպիտանման ինչ-որ բան ողողեց դեմքս:

1988-ին եղբայրս 14 տարեկան էր: Մեր բակի Ռուս մականունով մեկի հետ նա փախավ տնից ու միացավ Կոմիտասի շուկայի հարևանությամբ տեղակայված ֆիդայական ջոկատին: 2 օր անց բակ հասավ եղբորս վիրավորվելու մասին լուրը: Հենց Կոմիտասի շուկայի մոտ էլ նրա միջնամատը մնացել էր կարկտահար հրանոթի «զատվոռի» տակ: Վիրակապված մատով նա հերոսաբար վերադարձավ բակ: Շենքը հուզված դիմավորեց կոմիտասյան ռազմաճակատից վերադարձած եղբորս:

Դավիթիկի օրագրում գրվեց նաև եղբորս անունը:

Համոզված եմ` եղբայրս լուծելու է իմ վրեժը:

Ո՞ՒՐ ԵՔ, ՏՂԱՆԵՐ

Հարևան խցի «լավերը»հեռուստացույց ունեն: Ու մինչ ես սպասում եմ դատավճռիս իրականացմանը, ականջովս ընկավ հայրենի օսկարակիր սերիալներից մեկի 35-40 տարեկան տղամարդկանց երկխոսությունը: Ու անգամ էս իմ նեղ մաջալին, անկեղծ խղճացի մեր կանանց: Սրանց տեսնելով՝ խեղճ հայ կինն ինչպե՞ս պիտի գտնի իր տղամարդուն: Բայց դե, մեր կանայք էլ պակասը չեն:

ԷԱԿԸ

Տարիներ առաջ մի նախկին ընկերուհու բանաստեղծություն նվիրեցի: Ինքն էլ տարավ-բերեց ու ամեն տեղ սկսեց գլուխ գովել. «Ինձ էնքան շատ ա սիրում, որ իմ համար ՈՏԱՆԱՎՈՐՆԵՐ ա գրում»: Էս էշությանը մի կերպ դիմացա, բայց երբ մի օր դեմքի հեզ արտահայտությամբ հարցրեց. «Կթողե՞ս մորքուրիս աղջկա հետ գնամ վարսավիրանոց», էլ դիմանալու չէր: «Արա՛, գնա՛ ա՛յ, ա՛յ ես քո մորքուրի աղջկա ցավը տանեմ, դրա համար էլ ա պետք թույլտվություն հարցնե՞լ»: Նա գնաց վարսավիրանոց, ես՝ուրիշի մոտ: Իսկ այդ ուրիշը Էակն էր:

Սովորական մի օր էր, ու աշխատանքի բերումով հանդիպեցի նրան: Հանդիպումն իրոք զուտ աշխատանքային էր ու հարաբերությունների հետագա խորացում բնավ էլ չէր նախատեսում: Անհրաժեշտ էր թարգմանել մի փաստաթուղթ, ու ես այդ խնդրանքով ստիպված էի նրան դիմել:

Ուրեմն նա թարգմանում էր, իսկ ես նայում էի նրան ու մտածում, որ արարվել է մի արարած, որին կարող ես այնպես կլանված նայել, որ չհասկանաս նրա քնքուշ շուրթերից արտաբերած նախադասությունները: Էդ հետո էր, որ հասկացա, որ Էակին նայել ու լսել միաժամանակ ուղղակի անհնար էր: Հիմա մտածում եմ, թե ինչն էր այդպես գերել ինձ. գուցե թավշյա ձայնը, կամ թե սև սաթի աչքերը, որ այնքան խորն էին ու արտահայտիչ, որ դրանց երկար նայելու պարագայում քեզ սպառնում էր նրանցում անվերադարձ խորտակվելու անխուսափելի ճակատագիրը: Չգիտեմ: Ես նայում էի նրան, իսկ նա՝ Էակը, բարյացակամորեն իմ խնդրանքնէր կատարում` թարգմանում էր:

Էակն ավարտեց թարգմանությունը, ես՝ սթափվեցի: Բնականաբար, ինչպես ցանկացած կիրթ մարդ, ես իմ խորին երախտագիտությունը հայտնեցի, Էակն էլ, ինչպես բարեպաշտ կորսիկուհի (դա հետոհասկացա, որ Էակն ազգությամբ կորսիկուհի էր, գրեթե Նապոլեոնի ազգականներից), իր պատրաստակամությունը հայտնեց անհրաժեշտության դեպքում կրկին օգտակար լինելու: Ու գնաց, չէ՝ ճախրեց, չէ՝ անէացավ: Էդ կորսիկուհիներն այդպիսին են, գալիս են,թարգմանում ու անէանում:

Կարծում եմ` հասկանում եք, որ հենց այդ պահին էլ ինձ այցելեց անկրկնելի Ամուրն ու իր անխնա նետերն արձակեց իմ բզկտված մարմնի ամենանվիրական ու ամենաանպաշտպան օրգանի ուղղությամբ: Էակն իր գործն արեց, Ամուրն էլ՝ իր գործը: Արձակած նետերից առաջացած վերքերս վիրակապելու պահին էլ հենց հասկացա, որ թերևս ողջ գիտակցական կյանքումս փնտրել եմ Էակին, բայց գտել էի նրան թե ոչ, դա դեռ ճշգրտման կարիք ունեցող հարց էր:

Ու մի օր ես նրան թատրոն հրավիրեցի, թատրոն: Էակը հաճույքով կամ քաղաքավարությամբ ընդունեց իմ հրավերը: Ներկայացումն առանձնապես հետաքրքիր չէր, տխուր բեմադրություն էր, բայց եթե համաշխարհային գլուխգործոց էլ լիներ, իմ ուշադրությունը սևեռված էր միանգամայն այլ ուղղությամբ: Նա նստած էր իմ կողքին, ու ես վայելում էի նրա ներկայությունն ու շնչառությունը: Ցավոք, ներկայացումը ոչ միայն ախմախություն էր, այլ նաև շուտ ավարտվեց, ու ինձ այլելք չէր մնում, քան լքել դահլիճը` Էակին տուն ուղեկցելու մտադրությամբ: Եղանակը տրամադրող էր, ու հավաքելով իմ ողջ արիությունը` ես մի անհույս առաջարկություն արեցի նրան՝ «Գուցե մի գավաթ սո՞ւրճ խմենք», և, ո՜վ հրաշք, ստացա անսպասելի դրական պատասխան:

Ասում են` երջանկությունը սահմաններ չունի, դա ինչ-որ առաձգական ու անեզր հասկացություն է: Ավաղ, դա այդպես չէ, երջանկությունն ունի սկիզբ և ցավոք՝ նաև ավարտ:

Ինչևէ, երջանկությանս սկիզբը դրված էր, իսկ ավարտի մասին մտածել անգամ չէի ցանկանում: Երբեք սուրճն այդքան հաճույքով չէի խմել: Ու սուրճն էր պատճառը, եղանակը թե ավելորդ շտապողականությունը, բայց ես որոշեցի Էակին տեղեկացնել իմ զգացմունքների մասին: Հիմա կմտածեք` այսքան արա՞գ, ուղղակի երկրորդ հանդիպման ժամանա՞կ:

Դե, հանդիպումներ մինչ այդ էլ եղել էին, ճիշտ է, մարդաշատ, չնախատեսված ու կարճատև, բայց դե, ասացի՝ չէ, հնարավոր է՝ սուրճն էր պատճառը: Ես համբերել չէի կարող, րոպե առաջ ցանկանում էի խոստովանել, պարզաբանել, բացատրել,պատասխան ստանալ: Գիտեք, ի վերջո, կարևոր էլ չէ, թե երբ ես անում խոստովանությունդ: Ու սկսեցի, բնականաբար, սկզբում դեսից-դենից, ամբախ-զամբախ բաներ խոսեցի ու … : Վստահ եմ` անհաջող ստացվեց:

Պատկերացնո՞ւմ եք, նա ինձ չմերժեց կամ գուցե մերժե՞ց, ես չհասկացա, նա ինչ-որ պատասխան տվեց, բայց թե ինչ էր նշանակում այն՝ ես չհասկացա: Կարծես թե, այնուամենայնիվ, մերժեց, այլապես եթե չմերժեր, գոնե կհասկանայի, որ մերժված չեմ: Կարճ ասած, լավ չհասկացա ասածը: Ես ճանապարհեցի նրան ու ներս տվեցի գարեջրի մի ծանրակշիռ քանակություն: Դրանից հետո էր, որ ինձ սկսեցին այցելել գարեջրի շշերը, բանաստեղծություններ գրել ստիպող Մուսան ու ախմախություններ անել ստիպող համառությունը: Միակ մխիթարանքս այն էր, որ այս երեք գործողություններից Էակին գոնե բանաստեղծություններս դուր էին գալիս: Ժամանակ առ ժամանակ քաղաքավարի, շատ քաղաքավարի կորսիկուհին իր հիացմունքն էր արտահայտում դրանց նկատմամբ. նա նույնիսկ ասում էր, որ ես ուղղակի տաղանդ եմ:

Վերջն ի՞նչ եղավ:

Իսկ ի՞նչ էիք ուզում, որ լիներ: Ախր սկզբում ես արդեն ասել էի, որ կորսիկուհիները ինչպես հայտնվում են աննկատ, այնպես էլ աննկատ անէանում են: Էակն իմ երազանքների անէացավ, անէացավ և վերջ: Նա իմ բանաստեղծությունների փոխարեն նախընտրեց այլ բան:

Դրանից որոշ ժամանակ անց ինձ լքեց Մուսան, իսկ գարեջրի շշերին ես ինքս հրաժեշտ տվեցի:

Իսկ բանաստեղծություններս մնացին: Նրանք հիմա էլ ինձ հետ են, իմ կողքին:

Դավիթիկն իր «Սև օրագրում» ավելացրեց ևս մեկ անուն:

ԼՈՒՍԱՖՈՐԸ

Անմեղության կանխավարկածը դեմքին, մի անբեկանելի Օրիորդ երթուղայինի վարորդին կարգադրեց՝ «Վարպե՛տ, խաչմերուկում մի հատ կանգնացրու»: Էս վարպետն աչքիս փոքր ժամանակ հումորի խմբակ էր գնացել, հարցրեց. «Քուր ջան, ի՞նչը»: Դե պարզ է, որ վարորդն էլ մի բարի պտուղը չէր, բայց մարդն ախր շատ հումորով էր… Արթնացա կա՛մ Օրիորդի հարցից, կա՛մ Վարպետի պատասխանից: Սառը քրտինքը պատել էր ողջ մարմինս: Շունչ առնելու ու սրտխփոցս հանգստացնելու համար գլուխս հանեցի երթուղայինի կողապակուց: Մեր կողքին՝ լուսաֆորի կարմիր ազդանշանի տակ, կանգնած էր մի շքեղ ու անիմաստ մեծ մեքենա: Ղեկին Դավիթիկն էր: Կողքին նստած էր Էակը:

Տարիներ առաջ Դավիթիկը իր համար հարուստ տեր էր գտել, կատարել տիրոջ բոլոր կեղտոտ հրամանները: Հետո գտել էր ճիշտ պահը, անցել տիրոջ վրայով ու ինքն էր դարձել Տեր: … Եվ մի օր էլ խլել էր հայրական տունս և Էակիս: Այդ մասին նա երազել էր մանկուց ու իր մանկական երազանքի մասին ժամանակին գրել էր իր «Սև օրագրում»: Տունս խլել էր քառակուսի գլխով իր դատավոր քավորի թեթև ձեռքով, իսկ Էակը կամովին էր սեփականաշնորհվել, կամովին դարձել էր նախկին կորսիկուհի: Եվ չնայած դեռ բանաստեղծություններ էր սիրում, բայց վարսավիրանոց գնում էր միայն Դավիթիկի թույլտվությամբ ու միայն մորաքրոջ աղջկա ուղեկցությամբ:

Անասելի զղջում էի արթնանալուս համար: Զղջում էի, որ երազ էր ամենը, և որ հայտնի գործարար Դավիթ Վոլդեմարիչին սեփական տան մուտքի մոտ ինքնաձիգի երեսուն կրակոցով սատկացնելու համար ինձ չէին բարձրացնելու կախաղան:

Լուսաֆորը կանաչեց: Շքեղ ու անիմաստ մեծ մեքենան արագությամբ պոկվեց տեղից: Երթուղայինի ամենավերջին նստատեղից մի տհաճ, աննորմալ բարակ ձայն կարգադրեց. «Հոպա՛ր, աստանովկեն պահի, իշնենք»: Ետ նայեցի:

Ապագա Դավիթիկ էր:

Երթուղայինը շարժվեց տեղից:

Վարորդը միացրեց ռադիոընդունիչը: Որքան էլ զարմանալի էր, նրա միջից հնչեց գրածս վերջին բանաստեղծությունը.

Հոգնել եմ, հոգնել,

Ինձ հանգիստ թողեք,

Գլուխս առած փախչեմ աշխարհից,

Ինքս ինձանից:

Հոգսերից օրվա փախչեմ շատ հեռու

Ու բամբասանքից,

Թող ինձ չփնտրի,

Թող ինձ չգտնի:

Չար լեզուներից փախչել եմ ուզում,

Փախչել եմ ուզում վախից կորստի:

Վերջինից կուզեմ փախչել առհավետ:

Ու թե գիտենամ, որ թաքնվելով

Կորստի միտքն ինձ հանգիստ կթողնի`

Ապաստան կառնեմ

Խուլ անտառներում,

Օվկիանոսներում,

Ամեն-ամեն տեղ:

Անկեղծ եմ ուզում լինել մինչև վերջ

Եվ խոստովանել, որ չեմ հասկանում,

Թե ինչ եմ փորձում համոզել և ձեզ,

Համոզել և ինձ:

Գիտեմ լոկ մի բան.

Ինձ հանգիստ թողեք,

Գլուխս առած փախչեմ աշխարհից,

Նախանձ սրտերից,

Բութ գլուխներից,

Բութ գլուխներից,

Ցեխոտ ոտքերից,

Որ տրորում են ու չեն նկատում,

Չեն էլ նկատում:

Չգործած տասը մեղքերիս դիմաց

Պատրաստ եմ հազար ու էլի հազար

Մեղա գոչելու, մեղա ոռնալու,

Միայն թե անդորր, անդորր եմ ուզում

Թեկուզ մե՛կ ամիս,

Թեկուզև մե՛կ օր,

Թեկուզ մե՛կ րոպե:

Վայրկենաչափի վաթսուն զարկի հետ

Ես կվայելեմ րոպեն այդ երկար.

Ամեն մի զա՛րկը մեկ տարվա ժպիտ,

Մեկ տարվա ծիծաղ ինձ կնվիրի,

Ամեն մի զա՛րկը

Մանկանս կողքին անքուն անցկացրած

Տարի կարժենա,

Ամեն մի զա՛րկը

Սիրելի կնոջ գրկում վայելած

Գիշեր կդառնա:

Ամեն մի զա՛րկը

Ծնողիս տված քնքշանքի դիմաց

Պարտքի հատուցում,

Ամեն մի զա՛րկը...

Ինձ հանգիստ թողեք թեկուզ մե՛կ րոպե.

Հոգնել եմ, հոգնել...

2011թ.