Եթե մարդը, մարդ սպանելով, ցուըց է տալիս իր կենդանական էությունը, ապա ինքնասպանությամբ ցույց է տալիս թուլությունը, թե՞…
«Ինձ չփնտրեք»: Ավելին ասել չէր կարող. չէ՞ր կարող, թե՞ չէր ուզում: Միգուցե փորձեր բացատրություններ տալ, պարզաբանել, թե ինչն է նրան մղում այդ քայլին, արդյոք չկան այլ լուծումներ, թերևս սա կօգներ թափանցել ինքն իր հոգու մեջ և գտնել ապրելու պատճառներ, որոնց թիվը կտրուկ տարբերբում էր մեկից: Բայց չարեց, միգուցե չգտավ իր մեջ բավարար ուժ ու կամք: Չգիտե՛մ:
Քայլ: Եվս մեկը: Հաջորդը:
Նրա քայլերը տանում էին դեպի վեր` տանիք. բարձրանում էր, բարձրանու՞մ, թե ՞ իջնում էր մարդկային թուլությունների ու մեղքերի անդունդը, իջնու՞մ էր, թե ՞ընկնում: Յուրաքանչյուր քայլ` կատարված դեպի տանիքը, նրան ավելի ու ավելի էր մխրճում ճահճի մեջ:
Գիտակցությունը վաղուց մթագնել էր, սիրտը` դադարել բաբախելուց, զգում էր ոսկորների ողջ ծանրությունը, որ ճնշում էր և հիմք հանդիսանում նրա` կյանքը որպես բեռ ընկալելու համար:
Կյանքը բեռ չէ, այն մեծագույն պարգև է, որ տրվում է մարդուն ապրելու համար, ո՛չ ոչնչացնելու: Կյանքն ու նրա հնարավորությունները ճիշտ օգտագործելը, սխալվելն ու յուրաքանչյուր սխալից դաս քաղելը, ունեցածդ գնահատելը, ավելիին ձգտելու հակումը, ձեռք բերածով չբավարավելը, անընդհատ ժպիտով ու պարզ մտքով ապագային նայելը. այս ամենը ամբողջանում է մեկ բառի մեջ` ապրել, ապրել և ո՛չ գոյատևել, կամ քարշ տալ չնչին գոյությունը:
Ցավոք, նա ընտրեց երրորդ` ամենաանդունելի և դատապարտելի տարբերակը` ամենահեշտը:
Երբևէ լսե՞լ եք` ինչպես է մեխը ճռռում, երբ այն հանում են փայտից, թերևս այս ձայնին կարող էր նմանվել նրա` այս երկրի վրա ապրել ձգտող հոգու ոռնոցը, ճիչ, որ ներառում է հիասթափություն, վախ, ատելություն և այլ` չարիքից ծնված զգացմունքներ, որ սպանում էին կյանքը նրա մեջ:
Իր ապրած կյանքի տրամաբանական շարունակություն որպես, անում էր հերթական անմիտ ու աններելի, աններելի ու անհասկանալի, «ան Աստված» քայլը:
Հասավ տանիք` իր կյանքում հաղթահարած միակ «բարձունքը»: Եթե մի պահ մտածեր, որ հերոսություն է անում. գոնե կյանքի վերջին վարկյաններին իրեն ինչ-որ բան կզգար, լոկ ինքն իրեն համար որևէ արժեք կներկայացներ, ո՞վ իմանա:
Մեկ քայլ և նրա բոլոր խնդիրներին վերջ կդրվեր, մտահոգվելու առիթ այլևս չէր ունենա, ոչ ոք նրան էր անհանգստացնի, նոր էր հասկանում «ազատությունը» ինչ է:
Ազատությու՞ն, ազատվել կյանքի՞ց, ազատվել ազատությունից, որ Աստված է մեզ տվել:
Նայեց վերև, կապույտ, անբիծ լազուրում տեսավ իրեն` ոչինչը: Ներշնչեց իր թոքերի ողջ տարողությամբ և նետվեց առաջ` դեպի մոռացում: Եվ… և վերջ: Աշխարհն ազատվեց հերթական բեռից, որ հազիվ էր պահում իր վրա, եթե մի օր Աշխարհը շուռ գա, ապա համոզված եմ, որ հենց մարդկային բեռի ծանրությունից է շուռ գալու, այլ ոչ բնական աղետներից կամ այլ բաներից:
Իսկ ի՞նչն էր նրան մղում այդ քայլին. դժվար է ասել: Միջավա՞յրը, հարազատնե՞րը, կյանքի անարդարությո՞ւնը, թե՞… հենց ի՛նքը, որ թույլ էր բոլոր նրանցից, ովքեր իրենից հետո շարունակելու էին ապրել:
Շատ լուսավոր ու խաղաղ մանկություն էր ունեցել` ծնողների, հարազատների սիրով շրջապատված: Բարեկեցիկ պայմաններում անցել էր պատանեկությունը: Եերևի մարդը պետք է անմիջականորեն շփվի դժվարությունների հետ, իմանա` ինչպիսին է իրական կյանքը, որ չշեղվի ճիշտ ուղղուց:
Թերևս հենց բարեկեցությունը մղեց նրան կյանքի այլ վայելքներ փնտրելուն. «նորու~յթ» էր ուզում, ստացա՛վ: Ծանոթացավ շա~տ «առաջադեմ» մի խմբի անդամների հետ, ովքեր կարողանում էին կյանքից «լիարժեք» օգտվել. բոլոր վայելքները նրանց համար էին: Դարձավ նրանցից մեկը և մխրճվեց ճահճի մեջ, որ այսօր նրան դեպի բարձրունքն Էր տանում: Դարձավ իր հիմարության և հասարակության «հյուրնկալության» զոհը:
Մեղադրելը հեշտ է, հասկանալն է դժվար: Երբևէ փորձե՞լ եք հասկանալ անհասկանալին, արդարացնել դատապարտելին, պաշպանել թույլին, թո՞ւյլ, թե՞…
Հիվանդասենյակ: Հիվանդանոցային ճնշող մթնոլորտ, հազիվ շնչող մի մարդ:
Դժվար է ասել` նրա մեջ թուլությունն էր խոսում, թե` ուժն ու կամքը, երբ քսան րոպե ապարդյուն փորձելուց հետո, ցավերից տանջալլուկ ու դալկացած ձեռքը, ասես հաղթելով ինքն իր ավարայրը, հասցրեց սնուցող սարքին: Ցավն այնքան սաստիկ էր, իսկ ինքը` անզոր:
Դեղերը վաղուց չէին օգնում նրան, օրգանիզմը դադարել էր պայքարել, բժիշկները բոլոր հնարավոր եղանակներով փորձում էին մահը դանդաղեցնել: Դանդաղեցնել մահը, երկարացնել տանջանքը: Ոչ իր, այլ հարազատների, որ երկու տարի է նրա հետ հավասար տառապում էին, տանջվում, գումարած ամենի անընդհատ հետապնդող մեղքի զգացումը, որ նրանց կյանքը դժոխքի էր վերածել: Նա շատ լավ տեսնում ու գիտակցում էր այս ամենը:
Ընդանրապես, մարդու ծնունդը մահից վերցված արձակուրդ է, իսկ ամեն օրը, լինի ուրախ թե տխուր` քայլ դեպի մահը. այն անխուսափելի է ,և հաղթող է այն մարդը, որ պարզ ճակատով, առանց վախի ու խուճապի կընդունի իր մահը:
Նրա ձեռքը մի վայրկյան չդողաց, ծանր ցավերից մռնչալով` ձեռքը մեկնեց դեպի անջատման կարմիր կոճակին, որ պայծառ փարոսի պես վառվում էր և փրկության, ցավից ազատվելու հույս էր տալիս:
Հավաքեց վերջին ուժերը: Ձգվեց դեպի սարքը:
Վերջին, խորը հանգիստ հոգոցը, որ մի ամբողջ կյանքի արժեք ուներ, դուրս հորդաց` իր հետ տանելով ողջ ցավը, տառապանքն ու կյանքը:
Հռիփսիմե Պապիկյան, Վանաձոր, «էվրիկա» հատուկ դպրոց, 12 դասարան
