Կենսաթոշակային երրորդ տարեկան միջազգային համաժողովից հետո, լրագրողների հետ զրույցում անդրադառնալով Հայաստանում պարտադիր կենսաթոշակային համակարգի բարեփոխումների թեմային, Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Ջոն Հեֆերնը կարծիք էր հայտնել, որ կենսաթոշակային բարեփոխումներն անհրաժեշտ են Հայաստանին, և ԱՄՆ-ը աջակցելու է կառավարությանն այդ հարցում:
Դիվանագետի մոտեցումները կենսաթոշակային համակարգի բարեփոխումների առնչությամբ հասարակության շրջանում տարաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք տվեցին, ավելին` որոշ շրջանակներ դեսպանին ուղղակի ու անուղղակի ձևով մեղադրեցին Հայաստանի ներքին խնդիրներին միջամտելու մեջ: Հասկանալի է, որ Ջ. Հեֆերնի հայտարարությունը չէր գոհացնում հատկապես համակարգի դեմ ակտիվ պայքարողներին:
Ինչ վերաբերում է դեսպանի` Հայաստանի ներքին խնդիրներին խառնվելու թեզին, ապա ակնհայտ է, որ դա ոչ մի կապ չունի այն երևույթի հետ, ինչում մեղադրում են դեսպանին: Նույն տրամաբանությամբ կարելի է մեղադրանքներ հնչեցնել Եվրոպական խորհրդի հասցեին, քանզի այդ կառույցին Հայաստանի անդամակցումը ենթադրում է բարեփոխումներ գրեթե բոլոր ոլորտներում:
Նույն տրամաբանությամբ, ԵՄ ասոցացման և Խորը ու համապարփակ ազատ առևտրի գոտու մասին համաձայնագրի հնարավոր ստորագրումը ևս կարելի էր դիտարկել այդ հարթությունում, քանզի դրա ստորագրումը ենթադրում էր ԵՄ օժանդակությամբ քաղաքական բարեփոխումների հսկայական գործընթաց:
Միգուցե իշխանությունն օգտագործի՞ այս թեզը` որպես այն հիմքերի օրինակ, որոնք նրան ստիպել է չստորագրել Ասոցացման համաձայնագիրը` «կանխելու» այլ երկրների (այս դեպքում 27) միջամտությունը մեր երկրի ներքին գործերին:
Փորձենք տեղի ունեցածին մոտենալ մեկ այլ ռակուրսից. այն քաղաքական շրջանակները, որոնք մեղադրում են դեսպանին Հայաստանի ներքին գործերին միջամտելու մեջ, տարիներ ի վեր Արևմուտքին, այդ թվում` ԱՄՆ-ին, փաստացի մեղադրում էին իշխանության «հակասահմանադրական քայլերն» ու «կեղծված ընտրությունները» անտեսելու ու անհամարժեք գնահատականներ հնչեցնելու մեջ:
Ավելին, վերջին շրջանում համեմատականներ տանելով Ուկրաինայում տեղի ունեցող գործընթացների ու 2008 թվականի Մարտի 1-ի իրադարձությունների հետ, որոշ շրջանակներից տեսակետներ են հնչում, որ եթե Արևմուտքը նույնպիսի օժանդակություն ցուցաբերեր հայաստանյան ընդդիմությանը, ապա հնարավոր կլիներ երկրում իշխանափոխություն իրականացնել:
Ստացվում է, որ Արևմուտքի ակտիվ դերակատարությունը` երկրում իշխանափոխություն իրականացնելու հարցում, ներքին գործերին միջամտելու փորձ չէ (կամ արդարացված է), իսկ երկրում բարեփոխումներ իրականացնելու հարցում աջակցությունը` անթույլատրելի ու երկրի ներքին գործերին միջամտելու կոպիտ փորձ:
Միտք չունենալով վերլուծել արտաքին միջամտության դերի կամ դրա անհրաժեշտության վերաբերյալ տարբեր դիտարկումները, այնուամենայնիվ, պետք է ֆիքսել, որ հակասությունն ակնհայտ է:
Յուրաքանչյուր քաղաքական կուսակցություն կամ քաղաքացիական ակտիվ խումբ իր համար պետք է հստակ սահմանի, թե ինչ է նշանակում արտաքին միջամտություն և արդյոք դրանց ազդեցությունը պե՞տք է օգտագործել այս կամ այն հարցին հասնելու համար:
