Հեղափոխության օրերին տրված արմատական խոստումների մեծ մասը, որոնք օգտագործվեցին իշխանությունը գրավելու համար, ի սկզբանե սին էին
15:57 , 12 փետրվար, 2019Ենթադրում եմ, որ այսօր շատերն են լսել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից կառավարության ծրագրի ներկայացումը, լրիվ կամ մասամբ, և փորձում են հիմա մարսել, թե, այնուամենայնիվ, ինչ ասաց մեր հարգարժան վարչապետը, և ինչ սպասել նրանից առաջիկայում։ Քանի որ նա լեզվի ճարտարության անսպառ պաշար ունի, հաճախ ասած հետաքրքիր մտքերի և շրջադարձների հետևում մութ է մնում չասածն ու վարպետորեն շրջանցածը, ուստի նրան լսելը լուրջ զգոնություն է պահանջում։ Ինչպես միշտ, սկսեմ ինձ համար դրականից, ինչին ես համաձայն կլինեի՝ անկախ ասողից։
ա) Միարժեք դրական է ինձ համար շեշտադրումը մարդկանց գիտակցության փոփոխության վրա՝ օրինապահության, հարկային կարգապահության և սեփական աշխատանքով բարեկեցության հասնելու վրա։ Մեր ժողովուրդը շատ երկար է ապրել օտարի լծի տակ, նրա մի մասն արդյունքում համապատասխան վատ հատկություններ է ձեռք բերել և պետք է դրանցից հետևողական հրաժարվի, եթե մենք ուզում ենք անկախ, կենսունակ ու հզոր պետություն կառուցել․ դրանում կասկած չկա։
բ) Կարևոր է նաև շեշտադրումը ռազմարդյունաբերության և բարձր տեխնոլոգիաների վրա։ Մենք արդեն մի քանի տարի հետևողական զբաղվում ենք այդ ոլորտների զարգացմամբ և միայն ուրախ կլինենք տեսնել մի կառավարություն, որը դա դարձնում է իրական գերակայություն։ Մեր երկիրն զարգացման այլընտրանք չունի։
գ) Դրական էր նաև տնտեսական աճի տեսանկյունից շեշտադրումը ենթակառուցվածքների հետագա զարգացման, մասնավորապես՝ ջրամբարների շինարարության վրա։ Դա մեր ցավոտ տեղն է, երկրի ջուրն անիմաստ հոսում է Ադրբեջան, և եթե մենք այն կարողանանք գոնե մասամբ պահպանել և ուղղել ոռոգման նպատակներին, կարող ենք հսկայական տնտեսական արդյունք ստանալ։
դ) Նշեմ նաև, որ թեև «Իմ քայլի» մի շարք պատգամավորներ փորձեցին նորից վերակենդանացնել այդ թեման, վարչապետը խուսափողական պատասխաններ տվեց անցումային արդարադատությանա մարմինների ստեղծման վերաբերյալ՝ թերևս արդեն ինքն էլ գիտակցելով, որ դա անկանխատեսելի վտանգների և երկրում քաղաքացիական պատերազմի դուռ բացող գաղափար է, որից պետք է սահուն հրաժարվել, եթե ցանկանում ես երկրում որևէ տնտեսական զարգացում և բարեկեցության աճ ունենալ։
Անցնեմ այն խնդիրներին, որոնք գրավեցին իմ ուշադրությունը։ Ենթադրում եմ, որ շատերդ նաև այլ խնդիրներ եք նկատել․
ա) Խոսելով պաշտոնյաների վարքագծից՝ վարչապետը բավական վիրավորական արտահայտվեց նախկին համակարգից մնացած պաշտոնյաների մասին, որոնք, իր իսկ խոսքերով, համակարգում 90% են կազմում։ Իրականում հանրության զգալի մասը և կոնկրետ ես դժգոհ ենք առաջին հերթին «նոր» պաշտոնյաներից, նրանց դիլետանտությունից և մեծամտությունից, և առնվազն տարօրինակ էր սլաքներն ուղղել այն մարդկանց վրա, որոնց շնորհիվ պետական կառավարման համակարգն այս ընթացքում քիչ թե շատ կայունություն է ապահովել, և որոնք ազնվաբար իրենց պարտքն են կատարում երկրի առաջ։ Զարմանալի չէ, որ նրանցից շատերն այսօր ինքնակամ հեռանում են պետական ծառայությունից՝ տեսնելով այս անշնորհակալ վերաբերմունքը։
բ) Արցախի հարցում վարչապետը նորից խույս տվեց պատասխանելուց, թե ինչպիսին է իր դիրքորոշումը կարգավորման հարցում՝ նորից վերադառնալով իր մանիպուլյատիվ հնարքին, որ դա Արցախի ժողովրդի որոշելիքն է։ Արցախի համար կռվել է ողջ հայ ժողովուրդը, պատերազմից հետո էլ Արցախի սահմանները տարբեր ձևերով պաշտպանում է ևս ողջ հայ ժողովուրդը, և նրա գլխավոր, հայաստանյան հատվածի ընտրված ղեկավարն առնվազն պետք է դիրքորոշում ունենա կարգավորման նպատակների և մոտեցումների վերաբերյալ և չվախենա դա ի լուր աշխարհի հայտնելուց, այլապես մեզ չեն հարգի մյուս կողմերն ու կշարունակեն մեր նկատմամբ պարտադրանք բանեցնելը։
գ) Խոսելով Սփյուռքի և Մշակույթի նախարարությունների լուծարման մասին՝ Նիկոլ Փաշինյանը շարունակեց բանեցնել նույն մանիպուլյատիվ հնարքները։ Ինձ համար առնվազն ակնհայտ է, որ այս նախարարությունների լուծարումը ոչ մի խելամիտ հիմնավորում չունի, և դրա նպատակը համազգային մասշտաբի ցանկացած խնդրի ստորադասումն է Հայաստանի ներքաղաքական օրակարգին։ Դրանով փորձ է արվում քաղաքացիների մոտ ստեղծել այն գիտակցությունը, որ միասնական հայ ազգ կամ մշակույթ գոյություն չունի, և Հայաստանի Հանրապետության բնակիչները պետք է ապրեն միայն իրենց հոգսերով և հատուկ չմտածեն Սփյուռքում ապրող, առնվազն կրկնակի մեծ հայկական համայնքների հետ իրենց մշակութային, պատմական և քաղաքական շահերի ընդհանրության մասին։ Պատահական չէ, որ որևէ անդրադարձ չեղավ նաև պետության կողմից հայրենադարձության աջակցությանը։ Նիկոլ Փաշինյանը շրջանցեց այս թեման՝ փաստացի վերադառնալով այս հարցում նախորդ իշխանությունների խուսափողական մոտեցմանը։
դ) Խոսելով տնտեսական զարգացումից՝ Նիկոլ Փաշինյանը, բացի ենթակառուցվածքներից, փաստացի ուրիշ որևէ լծակ չնշեց, և իր կողմից շրջանառության մեջ դրված «տնտեսական հեղափոխություն» կասկածելի եզրույթը փորձեց հիմնավորել քաղաքացիների վարքագծի փոփոխությամբ՝ մոռանալով թռիչքաձև աճի, վիթխարի ներդրումների մասին տված իր բարձրագոչ խոստումները և շրջանցելով այն, որ սեփական իսկ ծրագրում տնտեսական աճի թիրախը դրված է ընդամենը 5% այն դեպքում, երբ մինչև հեղափոխությունն այն կազմում էր 7-8%: Հիշեցնեմ, որ 7% տնտեսական աճն այն նվազագույն մակարդակն է, որի դեպքում Հայաստանում տեղի է ունենում աշխատատեղերի աճ, այլապես երկրում առկա հսկայական գործազրկությունը և արտագաղթը հնարավոր չէ հաղթահարել։
ե) Նիկոլ Փաշինյանը նաև իր ողջ ճարտասանությունն օգտագործեց՝ ևս մեկ անգամ հիմնավորելու իր սուպերվարչապետական լիազորությունները։ Ակնհայտ է արդեն, որ կառավարության նոր կառուցվածքում ոստիկանությունը և ԱԱԾ-ն առանձին նախարարություններ չեն դառնում, իսկ Սահմանադրական փոփոխությունների մասին կառավարության ծրագրում նույնիսկ խոսք չկա։ Նիկոլ Փաշինյանը շատ արագ տրվեց իր նախորդի գայթակղությանը՝ անմնացորդ վերցնել ամբողջ իշխանությունը և իրեն ենթարկել բոլոր ուժային կառույցները։ Այսօր իրեն դեռ ծափ տվողները (զգալիորեն պակասած) պետք է գիտակցեն, որ բացարձակ իշխանությունը բացարձակ էլ այլասերում է, և դա վերջի սկիզբն է դառնալու, ինչպես արդեն եղել է նախկինում, երբ Սերժ Սարգսյանի կողմից բոլոր ուժային կառույցների անմիջական վերահսկողությունը բերեց դրանց իսկ դեգրադացիայի և, ի վերջո, դրանց դեմ ժողովրդական համատարած ընդվզման։
Ամփոփելով ցանկանում եմ նշել, որ Նիկոլ Փաշինյանը բազմադեմ և ճկուն մտքի տեր գործիչ է և արագ է ադապտացվում փոխվող իրավիճակին՝ ընկալելով նաև բազմաթիվ հեռանկարային գաղափարներ, որոնցից շատերը վաղուց շրջանառվում էին մասնագիտական շրջանակներում։ Սակայն նույնիսկ ամենաճարտար լեզուն չի կարող քողարկել այն, ինչ ակնհայտ է դառնում աստիճանաբար բոլորի համար՝ հեղափոխության օրերին տրված արմատական խոստումների մեծ մասը, որոնք օգտագործվեցին իշխանությունը գրավելու համար, ի սկզբանե սին էին և հիմա նրբորեն դուրս են բերվում շրջանառությունից, իսկ փոխարենն այսօր օրակարգ են բերվում նաև այնպիսի հարցեր, որոնք բոլորովին չեն բխում մեր ազգային շահերից և վտանգի տակ են դնում նույնիսկ հեղափոխության ժողովրդավարական նվաճումները։
Լսելով նաև ելույթին հաջորդած հարցուպատասխանի մի մասը՝ չեմ կարող թաքցնել իմ հիասթափությունը բազմաթիվ հարցերի տառացիորեն կենցաղային մակարդակից։ Ես, իհարկե, կասկած չունեմ, որ «Իմ քայլ» դաշինքն անվերապահ կքվեարկի այս կառավարության ծրագրին, սակայն շատ կուզեի գոնե մյուս երկու խմբակցություններից տեսնել ավելի սկզբունքային մոտեցումներ և բարձրացված, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ խնդիրների վերաբերյալ իրական ընդդիմադիր դիրքորոշում, այլապես այս իշխանությունը մեծ գայթակղություն կունենա շարունակելու բազմապատկել այն սխալները, որոնք այն անում է՝ օգտվելով հեղափոխական ոգևորության հիման վրա իր ստացած անվերապահ մանդատից։