Էդուարդ Լիմոնով.Գրականությունը տաղանդավոր չէ և շատ հիմար է

-Էդուարդ Վենիամինովիչ, շատ հեղինակներ, որոնք զրոյական թվականներին հայտնվեցին գրականության մեջ, սկսած Շարգունովից, որը «Դեբյուտ» մրցանակից  հրաժարվեց հօգուտ Ձեզ, խոսում էին Ձեր գրքերի՝ իրենց վրա ունեցած ազդեցությունից: Ըստ Ձեզ, ինչով կարող էիք Դուք ազդել այդ երիտասարդ գրական սերնդի վրա:

-Այո, ինձ ասել են այն մասին, որ իմ գրքերը հիացրել են և ազդել գրողների մի ամբողջ սերնդի, միգուցեև երկու սերնդի վրա: Դե պարզ է, ես ազատ եմ խոսում, կակազում եմ, երբ պետք է, համարձակ տղամարդ եմ, տանել չեմ կարողանում հնարված հերոսներով դասական հաստլիկ վեպերը: Եվ նաև ես խորհում եմ իմ գրքերի մասին: Արևմտյան քննադատները գրում են, որ ես վիկտորիանյան սարդոստայնը մաքրեցի ռուսական գրականության վրայից: Եվ ընդհանրապես, ես քիչ բան չեմ արել, բայց, որպեսզի ինձ նորից մեծամտության մեջ չմեղադրեն, այդ մասին չեմ խոսի:

-Ժամանակակից հեղինակներից ո՞ւմ կնշեիք, և ինչո՞վ են նրանք Ձեզ գրավել:

-Ես ժամանակակիցներին չեմ կարդում: Չեմ ուզում: Ձանձրալի է:

-Վերջին ժամանակներս շատ են քննարկումները գրականության մեջ նոր ռեալիզմի մասին: Ինքներդ ինչպե՞ս եք դա բնորոշում, կարո՞ղ եք Ձեզ նոր ռեալիստ համարել:

- Նոր ռեալիզմի մասին քննարկումները ինձ ծանոթ չեն: Ես ընդհանրապես գրական մարդ չեմ: Ես ավելի շատ շփվում եմ իմ թիկնապահների և ընկերուհու հետ:

-Ձեր ստեղծագործությունների հերոսը համարյա միշտ հեղինակն է: Ձեզ հետաքրքիր չէ՞ աշխատել հնարված հերոսների հետ:

- Ես քիչ չեմ գրել փիլիսոփայական գրքեր, որտեղ ես հերոս չեմ, այլ ուղղակի իմ աչքերն ու մտքերն են: Ես երբեք էլ իմ գրքերի հերոսը չեմ եղել: Եթե խորը մտածենք, այդպիսի մարդ՝ Էդուարդ Լիմոնով, չկա էլ: Կա տարօրինակ ու խորամանկ Սավենկո:

-Ձեր կարծիքով գրականությունը պե՞տք է ակտիվ և սուր արձագանքի հասարակական-քաղաքական կարևոր իրադարձություններին, թե՞ պետք է պայքարից վեր լինի:

-Գրականությունը ես չեմ: Ինչ է այն պարտավոր անել` չգիտեմ: Պայքարի մեջ, պայքարից դուրս...Պայքար ում և ում միջև: Ինձ հետաքրքրում են վիթխարի ճակատամարտերը, աշխարհների միջև անդունդները և ոչ թե Պուտինի և Նեմցովի միջև մղվող գոտեմարտերը:

-Կա՞ն մեր ժամանակների պատմության մեջ անհատներ,իրադարձություններ, որոնք արժանի են գեղարվեստական գրականությանը: Հենց Ձեր այդ մոսկովյան ձմեռ - գարուն բողոքի ակցիան, ակցիա «31»-ը, «Пусси райт»-ը:

-Ստեղծագործություն «ռազմավարություն 31» թեմայո՞վ, մոսկովյան ձմեռ-գարուն բողոքի ակցիա՞ն, «Пусси райт»: Ես հասարակական կյանքի մասին գրքեր չեմ գրում:

-Հիմա Ձեզ ավելի շատ որպես քաղաքական գործիչ են ընդունում, բայց շարունակում եք գրել: Ինչո՞ւ:

-Ես չեմ շարունակում գրել: Ես գոյություն ունեմ, մտածում եմ և իմ այդ մտածմունքները ձևակերպում եմ փոքր աղյուս-տետրերի մեջ, որոնք գրքեր են կոչվում: Ռուսաստանում քաղաքակականությունը շատ է ծամծմված:

-Ձեզ համար տեքստեր գրելը աշխատանք է: Շա՞տ ժամանակ եք դրանց հատկացնում, թե միայն երբ պայծառացումներ են լինում:

-Ես ամսագրերի և սոցկայքերի համար ամսական 7 տեքստ եմ գրում, ինչը ոչ միայն լրացուցիչ աշխատավարձ է, այլ նաև կյանքի տարբեր խնդիրների մասին իմ կարծիք արտահայտելու ձև:

-Հիմա բոլորը բողոքում են ընթերցողի կորստից: Դուք դա զգո՞ւմ եք և ի՞նչ միջոցներով կարելի է ընթերցողներին գրավել դեպի գրականություն:

-Ես ընթերցողի մասին չեմ մտածում, երբեք էլ չեմ մտածել: Երբ ես նրանց հանդիպում եմ նորից ու նորից զարմանում եմ, թե ինչքան անհետաքրքիր են նրանք և նրանց հարցերն էլ են անհետաքրքիր: Երբեմն պատահում է, որ ես քնում եմ ընթերցող կանանց հետ: Բայց դա ուրիշ է. տիեզերական մենակության հաղթահարման համար:

-Գուցե մեր երկրի բոլոր խնդիրները նրանից են, որ իշխանության են եկել շատ վատ ընթերցողնե՞ր:

-Իշխանությունում պարզունակ տղաներ են և այդպիսիներն էլ ձգտում են փոխարինել նրանց: Երկու անգամ երկու հավասար է չորսի:

-Տպավորություն է ստեղծվում, որ գրականությունը հիմա գտնվում է հասարակական հետաքրքրություններից դուրս, որ նույնիսկ իշխանությունը այն չի ճնշում, քանի որ դրա կողմից վտանգ չի տեսնում: Հնարավո՞ր է վերադարձնել կորցրած դիրքերը:

-Գրականությունը ինքն է մեղավոր: Այն տաղանդավոր չի և խելոք էլ չի: Վաղուց ժամանակն է աղբանոց նետել վեպերի որոշ տեսակներ, բայց ոչ, շարունակում են հնարել գորշ ձանձրույթով լի պատմություններ:

-Հաճախ ասում են, որ լիբերալ միջավայրը գրավել է մեր գրականությունը և փչացրել այն: Իսկ Դուք ի՞նչ եք կարծում:

-Լիբերալները թեկուզ մեկ ժամանակակից գրող չունեն: Իմիջիայլոց, հայրենասերներն էլ չունեն: Եվրոպայում էլ չկա: Այդպիսի ժամանակներ են: Բացի ամեն ինչից, մարդիկ ամոթխած են նաև հիմա: Համարձակությունը չի հերիքում:

 -Դուք խոսել եք մայրաքաղաքը, ասենք, դեպի Սիբիր տեղափոխելու մասին: Իսկ գրականությունը պե՞տք է դուրս գա Մոսկվայից: Անհրաժե՞շտ է արդյոք մոսկվացենտրիզմի հաղթահարումը:

-Մայրաքաղաքը անխուսափելիորեն կտեղափոխեն: Բայց մեր երկիրը միշտ կունենա հզոր մայրաքաղաք, ուր կձգտեն բոլորը և կունենա տարածքներ, որտեղ ոչ ոք չի ուզենա ապրել: Գյուղերում շատ ձանձրալի է, այնտեղ միայն ինքնասպանությամբ կարելի է զբաղվել: Բնությունը մեռել է: Այ, լուսինը դեռ կախված է, բայց շուտով նրան էլ կօգտագործեն ու կգցեն:

-Դուք շատ եք շրջում երկրով, չունե՞ք արդյոք զգացում, որ երկիրը իր պառակտվածությամբ, հուզումներով նման է քանդված կարերով, մեծ կարկատաններով ծածկոցի: Եթե այո, ապա գրականությունը ի՞նչ դեր  կարող խաղալ երկրի միասնականության վերականգնման մեջ և ինչպե՞ս պետք է հաղթահարել  իրավիճակը:

-Ես չեմ շրջում երկրով, շատ ծանր է ստացվում ամեն մի այցելությունը. շատ թիկնապահներ պետք է հետս տանեմ: Այ, Պիտեր եմ գնում մեկ-մեկ: Կալինինգրադում եմ եղել: Եվ վերջ: Երկիր իրականում չկա: Կա միայն Մոսկվա: Մնացած ամեն ինչը գոյություն չունի:

-Դուք հիմա բավականին ակտիվ եք ինտերնետում: Ինչպիսի՞ն է Ձեր կարծիքը էլեկտրոնային գրքերի մասին: Դուք էկրանից կարդո՞ւմ եք, թե՞ գերադասում եք գիրք կարդալու  ավանդական  եղանակը և ինչպե՞ս եք վերաբերում նրան, որ Ձեր ստեղծագործությունները ազատ տարածվում են համացանցով:

-Ես հանկարծ հասկացա, որ ինձ չեն հասկանում, դրա համար էլ սկսեցի պատարագների տեքստեր գրել: Ինտերնետում կարդում եմ` ուզեմ, թե չուզեմ: Իմ ստեղծագործությունները չեմ հսկում, իսկ հրատարակիչներին ոնց որ թե միևնույն է:

-Ի՞նչ պետք է կատարվի, որ ռուսական գրողը Նոբելյան մրցանակ ստանա: Դուք նման հավակնություններ ունե՞ք:

-Նոբելյան մրցանակ հիմա տալիս են թույլ զարգացած երկրների միջակ գրողներին, կամ Շվեդիայի ու Շվեյցարիայի քնած բանաստեղծներին: Այդ դեպքում ինչո՞ւ խոսել վաղուց արդեն հեղինակազրկված Նոբելյան մրցանակի մասին: Կարրերայի «Լիմոնով» գիրքը ավելի  մեծ աղմուկ է բարձրացրել, քան Նոբելյան մրցանակը և դեռ կբարձրացնի: Արդեն 20 երկիր այն գնել է: