Ժան Պոլ Սարտրը Հայաստանում կամ Դժոխքի նոր բանաձևը
22:18 , 29 ապրիլ, 2017
Newmag-ը գրում է.Խորհրդային գրողների մի մասը դեռևս հիսունականներին, «Նովի միր» ամսագրի էջերում, հավանաբար կարդացել էր «Նեկրասով» պիեսը, իսկ մի չնչին մասն էլ Մոսսովետի թատրոնում պետք է որ դիտած լիներ Սարտրի «Հարգարժան պոռնիկը» պիեսի ներկայացումը՝ նոմենկլատուրային աստղ Լյուբով Օռլովայի դերակատարմամբ: Այդ պիեսն էլ բեմադրվել էր մի պարզ պատճառով. ներկայացվում էր սևամորթ տղամարդու և սպիտակամորթ կնոջ ակամա հարաբերության մի տեսարան, անշուշտ, ռասիզմի անողոք քննադատության դիրքերից: Խորհրդային քարոզչության համար դա հերթական առիթ էր Միացյալ Նահանգների վրա հարձակվելու: Մի խոսքով, ստացվեց այնպես, որ ամբողջ հիսունականներին Սարտրը շարունակ մատուցվեց գաղափարախոսական-պրոպագանդիստական համատեքստում: Դա էլ ստիպեց, որ խորհրդային մտավորականության քիչ թե շատ առաջամիտ հատվածն անբարյացակամությամբ կամ զգուշավորությամբ նայի Սարտրի անձին և գրականությանը: Իսկ ոմանց համար Սարտրը խորհրդային գաղափարախոսությանը ծառայող գործիչ էր:
Այս անորոշությունն ավելի խորացավ, երբ 1960 թ. մոսկովյան մի քանի թերթեր, հավատարիմ իրենց «սկզբունքներին», բավական տարտամ, նույնիսկ աղավաղված ներկայացրին Սարտրի և Ռոժե Գարոդի (էքզիստենցիալիզմ և մարքսիզմ) բանավեճը: Այլ խոսքով, այդ տարիների խորհրդային մտավորականի պատկերացումներում չկար Ժան Պոլ Սարտր փիլիսոփան, գրողը, թատերագիրը, լրագրողը, քննադատը և քաղաքագետը, այլ գոյություն ուներ լոկ խորհրդային պրոպագանդի խոհանոցում ճարպկորեն աղավաղված մի պերսոնաժ, որը՝ դժվար էր որոշել, թե ով է և ինչով է զբաղված: Այս անորոշության մեջ էր, որ Ժան Պոլ Սարտրը 1963թ. Խորհրդային միություն էր եկել Սիմոն դը Բովուարի հետ: Չգիտեմ՝ ի՞նքն էր ցանկացել, թե Մոսկվայում էին որոշել, սակայն նրա ուղևորության կետերից մեկը Հայաստանն էր, որտեղ պետք է գար Մոսկվա, Լիտվա և Վրաստան այցելելուց հետո: Իսկ Հայաստանից, կարծեմ, պետք է մեկներ Տաշքենդ:
Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ: