Կրթություն` առանց ներքին սահմանների

Տարին գոնե երկու անգամ, ծննդյան օրը՝ հունիսի 14-ին և դեկտեմբերի 20-ին` մահվան օրը, իմ քույր Էմման մեզ՝ իր ընտանիքին, մեր ընտանիքներին ու էլի հարազատների, շարունակում է հավաքել ֆիզիկական միջավայրում, ու մենք, մեր երեխաները, թոռները, միասին ենք նորից… խնկարկում ենք: Էմմայի շիրմին խնկարկելուց հետո մենք Նազենի աստղ Հովհաննիսյանի բնակարանում, խելացի-խնամված հյուրընկալությամբ, մարդկային շփման վայելքի մեջ էինք: Նազենին շնորհքով է և խելացի խոհանոցում ևս. առանց ջանքի երկու աման հարիսա կերանք: Նազենին, տեսե´ք` ինչ տնտեսող է. նկարահանում ունի. Ես աշխատանքի եմ, Լիլիթն ու Շուշոն՝ ձայնագրման… 2-3 ժամը սեղանի շուրջ, լիարժեք բավարար էր հաղորդակցվելու, իրար ուժ տալու, Հովհաննիսյան-Բլեյան մեկ դառնալու… Քրոջս հավատարմությամբ ու երախտագիտությամբ հատուցելու… Նազենին լավ ընկեր է. Սոֆի Մխեյանը, Դավիթը` մեր տան անդամների նման հարազատ, կարևոր…

Այսպես իմ քույրը շարունակում է իր կյանքի գործը՝ հսկում-խնամում է մեզ, միավորում, նորոգում հարազատական կապերը, մարդկային ջերմություն փոխանցում: Իմ քույրը այսպես, իր լավագույն մարդկային որակներով փոխանցում է՝ Նազենի կրտսերին, Գոռին-Սերժին, Դավիթ Բլեյանին, ով Էմմա հորաքրոջ օրհնությունն ունի, ով կազդի «Էհե՜յ, Դավի՜թ, որտեղ ես դու…» կանչով, նեղության մեջ յուրաքանչյուրին հասնելու, ով ազդում է այսպիսի հավաքներին իր անխտիր մասնակցությամբ, իր աստղը զորավոր դարձնելով…

«Գնա մեռիր՝ արի սիրեմ»-ը, որ հայոց մեջ շատ է գործածվում, Էմմայի համար չէ, հաստատ. Իմ անուշիկ քույրիկը նշանակալից-գնահատված-պահանջված եղել է միշտ… Ափսոս, որ որպես ճամփորդ` իմ ու Էմմայի ընկերությունն ընդհատվեց… ու սկիզբ առան, կենդանի են մեր հուշերը… Որքա՜ն իմաստավոր կդառնար մեր` Արցախից հետո նախատեսած ճամփորդությունը դեպի հին Բայազետ ու Վան, մեր ապուպապերի երկիր…

Մարդը՝ իր բոլոր արժանիքներով, իր ողջ հասակով, իր իրավունքներով ներկայանում է մահից հետո… երբ կարող է մոռացվել, չազդել… չլինել… և կարող է լինել… Էմման, տեսե՛ք, երեք սերնդիս էլ ներկայանում է չմարող, բարձրացող իր լույսով… Իմ պայծառ, անուշիկ քույր Էմմա, միշտ շնորհակալ եմ, որ կաս իմ ու իմ երեխաների՝ իմ ընտանիքի կյանքում…

Շարունակությունն՝ այստեղ