Պատմության այս օրը - Տիգրան Պետրոսյան


12:53 , 13 օգոստոս, 2012
Tigran Petrosyan.jpg
Տիգրան Պետրոսյան
Հայ շախմատիստ
Բնագիր ԱԱՀ՝ Տիգրան Վարդանի Պետրոսյան
Ծննդյան օր՝ հունիս 17, 1929
Ծննդավայր՝ Թբիլիսի, Վրաստան
Վախճանի օր՝ օգոստոս 13,1984
Վախճանի վայր՝ Մոսկվա, Ռուսաստան

 

Տիգրան Վարդանի Պետրոսյան (հունիս 17, 1929 – օգոստոս 13, 1984)։ Շախմատի աշխարհի կրկնակի չեմպիոն։ Մականունն էր «Երկաթե Տիգրան»` իր գրեթե անխորտակելի պաշտպանության համար (Վասիլև 1974:27) և (Կասպարով 2004:7, 16, 62, 80)։ Միջազգային կարգի գրոսմայստեր (1952), ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1960), շախմատային տեսաբան և վերլուծաբան, «Շախմատային Մոսկվա» ամսագրի խմբագիր (1963-1966), «64» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր (1968-1977), փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու:
Կենսագրություն
Տիգրան Պետրոսյանը շախմատով սկսել է զբաղվել 1940-ական թվականներից, թբիլիսյան Պիոներների պալատում, որտեղ իր վարպետությունը կատարելագործել է Ա. Էբրալիձեի գլխավորությամբ: Առաջին հաջողություններն արձանագրել է Համամիութենական պատանեկան առաջնություններում: Սպորտի վարպետի նորման լրացրել է 1947թ ԽՍՀՄ առաջնության կիսաեզրափակչում: Երկրի 1949թ առաջնության եզրափակչում գրավել է 16-րդ տեղը: Մոսկվա տեղափոխվելուց հետո հիանալի արդյունքների է հասել:
1950թ ԽՍՀՄ առաջնությունում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը, իսկ 1951 և 1956թթ մրցաշարերում մրցակցությունից դուրս էր: 1951թ առաջնությունում ցուցադրել է խաղի գրոսմայստերական վարպետություն (2-3-րդ տեղեր) և 1952թ միջփնջային մրցաշարին մասնակցելու իրավունք նվաճել: Այդ առաջնությունում նույնպես բաժանել է 2-3-րդ տեղերը: Սկսած այդ ժամանակից` աշխարհի առաջնությունների անփոփոխ մասնակից է: 1953թ հավակնորդների մրցաշարում գրավել է 5-րդ տեղը: 1955թ միջփնջային մրցաշարում 4-րդն էր, 1958 թ` 3-4-րդը, 1962թ` 2-3-րդը: 1959 թ հավակնորդների մրցաշարում գրավել է 3-րդ տեղը:
1962թ հաղթելով հավակնորդների մրցաշարում` Տիգրան Պետրոսյանն իրավունք է ստացել Բոտվիննիկի հետ վիճարկել աշխարհի չեմպիոնի կոչումը: Բոտվիննիկին Պետրոսյանը հաղթեց 1963թ և նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի կոչումը:
1966թ Տ. Պետրոսյանը պահպանեց շախմատի աշխարհի չեմպիոնի կոչումը` հաղթելով Բ. Սպասկիին: 1969թ շախմատի աշխարհի առաջնության ժամանակ պարտվեց նույն Բ. Սպասկիին: 1971 - 1980թթ շարունակել է պայքարը աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար: ԽՍՀՄ հավաքականի կազմի մեջ 9 անգամ հաղթել է շախմատի օլիմպիադաներում:
Խաղաոճը
Տիգրան Պետրոսյանը պահպանողական, զգույշ և վերին աստիճանի պաշտպանողական խաղաոճով շախմատիստ էր: Նրա վրա մեծ ազդեցություն է թողել Նիմցովիչի կանխարգելման գաղափարը: Նա ավելի շատ ջանքեր էր գործադրում հակառակորդի հարձակումները կանխելու համար, քան իր հարձակումները կազմակերպելու համար: Նա շատ հազվադեպ էր հարձակվում. միայն այն դեպքում էր հարձակվում, երբ զգում էր, որ գտնվում է լիովին անվտանգ դիրքում: Սովորաբար նա հաղթում էր` խաղալով հետևողականորեն, մինչև իր հակառակորդը սխալ թույլ տար: Այսպիսով, նա հաղթում էր` օգտվելով հակառակորդի սխալներից և չբացահայտելով իր թույլ կողմերը: Համբերատարությունը և պաշտպանվելու վարպետությունը Տիգրան Պետրոսյանին դարձնում էին դժվար պարտվող շախմատիստ:
Ակումբներ
Փարիզում գործում է Տիգրան Պետրոսյանի անվան ակումբ, որի նախագահն է Ֆրանկ-Վազգեն Բայրամյանը (Ֆրանսիա), պատվավոր նախագահը շախմատի միջազգային կազմակերպիչ՝ Գագիկ Հովհաննիսյանը (Հայաստան), քարտուղարը՝ Հելեն Բայրամյանը (Ֆրանսիա):