Azatutyun.am-ը գրում է.
Ազատություն» - Պարոն դեսպան, բարի գալուստ մեր ստուդիա, շնորհակալություն հարցազրույցի համար: Եվրամիության և Հայաստանի միջև բանակցությունների, երկխոսության նոր փուլ է սկսվել, որը կարող է ի վերջո ավարտվել ինչ-որ համաձայնագրի կնքմամբ: Բացի այդ խոսակցություններ կան Հայաստանի և Եվրամիության միջև անցկացվող այսպես կոչված` «ոլորտների ճշգրտման վարժության» մասին, և ես փորձում եմ հասկանալ, թե դա իրենից ինչ է ներկայացնում: Այսինքն` խոսք է գնում համագործակցության ուղղությունների ճշգրտման մասին, այնպես չէ՞: Կարո՞ղ եք մի փոքր մեկնաբանել սա:
Հրիսթեա – Իրականում «ոլորտների ճշգրտման վարժությունն» ավարտված է, մեզ հաջողվեց այն վերջնական տեսքի բերել բոլորովին վերջերս: Ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում. դա վերաքննության պես մի բան է: Մենք մեր հայաստանցի գործընկերների հետ քննարկում ենք, թե ո՞ր ոլորտներում է հնարավոր համագործակցել, որոնց մասին կողմերը մտադիր են պայմանավորվածություններ ձեռք բերել և դրանք ամրագրել առաջիկայում բանակցվելիք և կնքվելիք համաձայնագրում: Պարզ ասած` սա լինելու է «ճաշացանկի» նման մի բան, կամ այն ամենի ցուցակ, ինչ մենք ներառելու ենք համաձայնագրում: Այսինքն` ի՞նչ ոլորտներում Հայաստանը կցանկանար տեսնել Եվրամիության ներգրավվածությունը երկկողմ հարաբերությունների հետագա զարգացման ճանապարհին:
«Ազատություն»․ - Այդ հարցը շարունակելով` դուք, օրինակ, տեսե՞լ եք ինչ-ինչ սահմանափակումներ, երբ փորձել եք Հայաստանի հետ քննարկել մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և նմանօրինակ զգայուն հարցերը, արդյո՞ք դժկամություն կամ դիմադրություն չեք զգացել Հայաստանի իշխանությունների կողմից, թե՞ նրանք ամբողջությամբ համաձայնել են համագործակցել այս ոլորտում:
Հրիսթեա. – Թույլ տվեք անկեղծ լինել և վերհիշել, թե ինչ տեղի ունեցավ Վիլնյուսում` Արևելյան գործընկերության գագաթաժողովում անցած տարի: Իրականում հենց հայկական կողմն է խնդրել, որպեսզի Եվրամիությունը շարունակի ներգրավվածությունը այն ոլորտներում, որոնք վերաբերում են օրենքի գերակայությանը, կոռուպցիայի դեմ պայքարին, ժողովրդավարական հաստատություններին, մարդու իրավունքներին և հիմնարար ազատություններին և քաղաքացիների ազատ տեղաշարժին: Այդ մասին համաձայնությունը արդեն իսկ ձեռք է բերվել անցած տարի` Վիլնյուսում:
Ինչ վերաբերում է սահմանափակումներին` հարցն այն է, թե ի՞նչ նոր պարտավորություններ է ստանձնել Հայաստանը Եվրասիական տնտեսական միությանը ինտեգրվելու գործընթացի շրջանակում: Եվ այդ տեսանկյունից` առևտրի, մասնավորապես` մաքսային ոլորտի և տեխնիկական չափանիշների հարցում, իհարկե, սահմանափակումներ լինելու են, որովհետև դրանք արդեն կարգավորվում են Եվրասիական տնտեսական միության կողմից: Սա չի կարող Հայաստան – ԵՄ համաձայնագրի մաս կազմել, մնացած ոլորտները` այո, ոչ մի սահմանափակում: Իհարկե, մեր Արևելյան գործընկերության հիմնական առանձնահատկություններից մեկը «քաջալերման քաղաքականության» իրականացումն էր, կամ այսպես կոչված` «ավելին ավելիի դիմաց» սկզբունքը…
«Ազատություն»․ - Բայց այժմ դուք ունեք ոչ թե «ավելի ավելիի դիմաց», այլ «ավելին` ոչ մի բանի դիմաց», այնպես չէ՞…
Հրիսթեա․ – Ես չէի ցանկանա, հանդիսանալով դեսպան, մեկնաբանել դա: Կգերադասեմ գործածել ընդունված եզրույթները: Եվ այսպես` «քաջալերման քաղաքականությունը», որը նույնն է, թե` «ավելին ավելիի դիմաց», փորձում է քաջալերել այն երկրներին, որոնք ավելի շատ քայլեր են իրականացնում բարեփոխումների ուղղությամբ: Եվ քանի որ մենք Վիլնյուսում համաձայնություն ձեռք բերեցինք Հայաստանի իշխանությունների հետ, որ նրանք կշարունակեն բարեփոխումները, իսկ մեր ամեն տեսակի աջակցությունը և ֆինանսական միջոցները կուղղենք, որպեսզի աջակցենք այդ գործընթացին, կարելի է ասել, որ շատ բան չի փոխել, մեկ բացառությամբ` մենք վերանայելու ենք այն աջակցությունը, որը հարկ կլիներ տրամադրել, եթե ստորագրվեր Խորը և համապարփակ առևտրի համաձայնագիրը և անհրաժեշտ լիներ դրանից բխող բարեփոխումներ իրականացնել:
Իսկ քանի որ դա տեղի չունեցավ և այդ ոլորտը երկու կողմերի վերահսկողությունից դուրս է մնացել, դա, փաստորեն, չեղյալ է համարվում: Մյուս բոլոր պայմանավորվածությունները, որոնց շուրջ արդեն իսկ բանակցություններ ենք վարել, ուժի մեջ են մնում: Ավելին` անցած տարվա նոյեմբերին մենք հայկական կողմի հետ կնքեցինք այսպես կոչված` «աջակցության շրջանակ» կոչվող փաստաթուղթը, որը հնարավորություն է ստեղծում երկկողմ հարաբերությունների շրջանակում Հայաստանին աջակցություն ցուցաբերել` հենց բարեփոխումներն առաջ մղելու համար:
«Ազատություն»․ - Դա բավական զգալի գումար էր կազմում, այնպես չէ՞:
Հրիսթեա․ – Այո: Ավելին` բնակչության մեկ շնչին հասնող աջակցության չափով այն երկրորդն է` Մոլդովայից հետո:
«Ազատություն»․ - Մեկ այլ հարցի անդրադառնանք: Եվրամիության հարևանության քաղաքականության վերաբերյալ զեկույցում դուք քննադատում եք Հայաստանի առաջընթացը կայուն ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների ոլորտներում: Մասնավորապես, դուք նշել եք հավաքների ազատության սահմանափակման 17 դեպք, որոնց արդյունքում 72 ակտիվիստ է բերման ենթարկվել: Կարո՞ղ եք մանրամասնել ինչի մասին է խոսքը:
Հրիսթեա․ – Ես կցանկանայի նախևառաջ հստակեցնել, որ այս զեկույցը չի ներկայացնում հայաստանյան հասարակության ամբողջական պատկերը: Ոչ, սա միայն ներկայացնում է մեր կողմից միասնաբար համաձայնեցված պայմանավորվածությունների կատարման արձանագրումը Եվրամիության հետ հարաբերությունների գործողությունների ծրագրի շրջանակում: Ինչ վերաբերում է «սահմանափակ առաջընթաց» ձևակերպմանը` պետք է արձանագրենք, որ շատ ոլորտներում առաջընթաց կա` օրենսդրական նախաձեռնությունների, բարեփոխումների հայեցակարգերի նախապատրաստման գործում, սակայն համապատասխան փաստաթղթերը դեռ օրենքի ուժ չեն ստացել, կամ դրանց իրագործման հարցում խնդիրներ կան: Այլ կերպ ասած` քայլեր կատարվել են, սակայն դրանք, ասես, մնացել են կես ճանապարհին: Անհրաժեշտ է, որպեսզի դրանք հաստատվեն, ստանան օրենքի ուժ և կյանքի կոչվեն: Այնպես որ, առաջընթաց կա, բայց այն դեռ ավարտին չի հասցվել:
«Ազատություն»․ - Դուք զեկույցում նաև մտահոգիչ զարգացումներ եք արձանագրել` օրինակ, որ ոչ բոլոր երթերը, ցույցերն են թույլատրվել, և կամ` ինչպես զեկույցում նշվում է` 72 ակտիվիստներ են ձերբակալվել: Բացի այդ զեկույցում նշվում է նաև իրավապաշտպան ակտիվիստների նկատմամբ հարձակումների մասին: Ձեր կարծիքով, Հայաստանի իշխանությունները որևէ բան անո՞ւմ են այս մտահոգությունները փարատելու առումով:
Հրիսթեա․ – Իհարկե, մենք հասկանում ենք, որ այն բանից հետո, երբ նման հարձակում է արձանագրվում, դրան հետևում է որոշակի գործողությունների հաջորդականություն` նկատի ունեմ հանցագործների անձի բացահայտումը, հետաքննությունը, քրեական հետապնդումը և դատական գործընթացը: Մենք կցանկանայինք տեսնել, որ այս քայլերը հստակ կերպով իրագործվում են: Սակայն, ինչպես զեկույցում է նշվում, չափազանց շատ են դեպքերը, երբ այդ քայլերը դեռ ավարտին չեն հասցվել, և որոշ դեպքերում դա ձգձգվում է տարիներ շարունակ:
«Ազատություն»․ - Նկատի ունեք 2008-ի մարտյան իրադարձություննե՞րը:
Հրիսթեա․ – Այո, 2008-ին տեղի ունեցածը դրա օրինակներից է: Այնպես որ, մեր զեկույցում այդ առումով արված արձանագրումները կրկնվում են նաև նախորդ տարիների զեկույցներում․ 2008-ից մինչ օրս մենք խոսում ենք այս մասին և կցանկանայինք հստակ քայլեր տեսնել այդ ուղղությամբ:
Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այստեղ
