Հայոց լեզուն չի հարստանում օտար ծագման բառերով. այն դառնում է մարգինալ առօրյա շփման մեջ
Մարդը որպես սոցիալական էակ ամեն օր տեսողական զգայարանի միջոցով ընկալում է շրջապատում առկա մեծ-մեծ կամ ձևավոր տառերով գրված օտար ծագում ու հնչողություն ունեցող տարատեսակ անվանումներ, որոնք վխտում են խանութների ցուցափեղկերին կամ ճակատային հատվածում, տաքսիների վրա սննդի և այլ տիպի սպասարկման կենտրոններում, ու շատ ու շատ տարբեր վայրերում: Հարց է առաջանում, մե՞նք ենք օտարամոլ, թե՞ հայոց լեզուն է ակամայից հարստացել հարմարացնելով տարբեր օտար ծագում ունեցող բառեր: Հա, ի դեպ, օտարամոլ ասեցի, հիշեցի, այդ առևտրի կոնտրոնների անվանումներին մոլ ածանցի շարունակության առկայության մասին: Օրինակ Դալմա Գարդեն Մոլլ, կամ Երևան Մոլլ: Ինչ է մոլլը, տարածք որտեղ մարդիկ զբոսնում են, առևտուր են անում, կարող են նաև ժամանց կազմակերպել, իրավիճակային հոգնածությունը թոթափել և այլն: Արդյոք մենք հայերենում չունե՞նք այդ Մոլլ-ին համարժեք բառ, օրինակ առևտրի համալիր, առևտրի կենտրոն: Միգուցե մոլլը ավելի՞ է հզորացնում այդ կառույցը` նախատրամադրվածության տեսանկյունից, թե՞ օտարամոլ բառից գայթակղությունն ու հետաքրքրությունը ստիպում է մարդկանց այցելել տվյալ կենտրոններ: Ինչևէ: Շատ չխորանանք Մոլերի մեջ, մեկ է այլընտրանքը փնտրելիս հանդիպելու ենք «սիթիներին»: Արդյո՞ք մեր հայերենը գեղեցիկ չէ ու գեղեցիկ չի հնչում: Սրա մասին մտածել է պետք:
Մենք պարզապես Մեսրոպ մաշտոցի գրերի գյուտից հետո միշտ աշխահում հպարտանում ենք մեր ունեցած գրերով ու լեզվով, այն հիմնական նախապայմանն է հային հայ պահպանելու համար: Հիմա մեր մոտ ցավալին ոչ միայն այն է, որ մենք ամենուր առնչվում ենք նման օտար երևույթներին, այլ այն, որ խոսակցական ու առօրյա շփման լեզվի մեջ օտարահունչ ու օտար ծագման բառերի տեսակարար կշիռը շատ ավելի մեծ է: Կարող ենք հազարավոր օրինակներ բերել, մեկը մեկից տիպիկ ու ընդհանուր, սակայն բավարարվենք մի քանիսով.
«մեր պայմանավորվածությունը «քենսլ» արա, ուրիշ «ագավորկա» ունեմ: «Լայք» եմ տվել նկարդ տեսե՞լ ես, համ էլ «քոմմենթել» եմ»: «Այսօր Գուգուշի ծնունդն ա մեծ «փարթի» ա անում, գալո՞ւ ես»: «Ավտո եմ առել ռաստամոշկեն ու գազավիկի փողն էլ հետը 6 մանեթ նստեց վրես»: Իհարկե շատ են օրինակները, շատ կարող ենք մեջբերել, բոլորն են առնչվում այս երևույթին: Ցավալի հետևանքներ ունեն այսպիսի շփման կիրառությունները հետագա բոլոր իրավիճակների վրա: ԽՆԴԻՐ Է:
Նման առօրյա խոսակցական լսող անհատը, որն առնչվում է օտարահունչ անվանումների ու ժարգոնախառը տեքստերի հետ, չի կարող ունենալ գրագետ բանավոր խոսք, առավելևս երեխան, որը տարբեր տարիքային ժամանակահավտածում ընդօրինակման ու փորձ ձեռք բերման փուլերում իր բառապաշարը հարստացնում է այս աղբանման բառակույտերով:
Որտեղի՞ց է գալիս այս երևույթը: Շատ տեսակետներ կարող ենք հնչեցնել, սակայն հստակ կարող ենք ասել, որ տարբեր ագենտներ նպաստում են նման երևույթի պահպանմանը, որոնք իհարկե փոխլրացնում են մեկը մյուսին ու առանց իրար գոյություն չունեն, այնպես ինչպես, առանց ԶԼՄ-ների չի տարածվում այս կամ այն բանավոր խոսքից զուրկ անհատի հայտարարություն, առանց հեռուստատեսության տարբեր նախագծերի ու սերիալների չի տարածվում սերիալային ժարգոնախառը շեղվող վարք պարունակող օրինակները, որոնք կայծակնային արագությամբ դառնում են կիրառելի ու թևավոր խոսքեր, ոչ բարով, առանց գովազդային գույնզգույն ու օտարակերպ բառերի չի տարածվի այդ անունները, և այլն:
Շատ գեղեցիկ ու հարուստ է մեր ոսկեղենիք Հայոց լեզուն, այն պահպանել ու կիրառել է պետք, այլ ոչ անտեսել ու մոռացության մատնել:
