Ես հասկանում եմ,որ մենք մշտապես աչքի ենք ընկել առաջնային խնդիրները աչքաթող անելով, իսկ երկրորդայինները խիստ կարևորելով,սակայն վերջին շրջանանում համացանցում հայտնված կասկածելի տագնապ հարուցող վերնագրերը արդեն նյարդայնացնում են։ Խոսքս որոշ հայկական ազգանունների մասին է,որոնք ունեն թուրքական արմատներ։Այդ հոդվածի հեղինակները օր առաջ խորհուրդ են տալիս ազատվել նման ազգանուններից։
Օրինակ
Ղարիբ (յան) - պանդուխտ,
Փամուկ(չ) (յան) - բամբակ, բամբակագործ
Թերզի (յան) – դերձակ և այսպես շարունակ։
Ամպագոռգոռ հոդվածագիրները կոչ են անում,անհապաղ ազատվել թուրքական ծագում ունեցող արմատներից և դրանք դարձնել հայեցի։ Հայեցի․․․
Մի տեսակ այս Հայեցի բառը՝ համենայն դեպս այս վերջերս, այնքան է շահարկվում,որ կորցնում է իր նշանակությունը։ Հայեցի, անշուշտ շատ վեհ բառ է,բայց երբեմն կիրառվում է այնպիսի հարցերի շուրջ,որ արժեզրկվում է։ Համաձայն եմ,պետք է օտարածին բառերից հեռու մնալ,բայց մի հարց տամ,կարելի՞ է։ Վերջին անգամ ե՞րբ եք եղել Երևանում։ Վերջե՞րս, ապրեք, որքան գեղեցիկ է չէ մեր քաղաքը,որքան լուսավոր է դարձել,որքան խանութներ ու հյուրանոցներ են բացվել,ու... Ինչ կապ ունի ասածս հայերենի հե՞տ..Ասեմ.. Այդ հազարավոր խանութների ու վահանակների մեջ,քանի՞ հայատառ ցուցանակ եք նկատել։ Չէ եթե կա ասեք մենք էլ իմանանք,անգամ կարելի է գնալ կանգնել ֆոնին ու նկարվել։ Լինի խանութ,հյուրանոց,մարզասրահ թե կինոթատրոն,ամենը լատինատառ է,կարծում եմ առաջինը այս ամենի դեմ է պետք պայքարել,հետո նոր կպնել մարդկանց ազգանուններից։ Քանզի ի տարբերություն,այս հաստատությունները նոր են բացվել,իսկ ազգանունները մարդկանց փոխանցվում է սերնդեսերունդ,տասնամյակներով,անգամ դարերով։
Ուստի օտարամոլությունից այդպես սարսափող ու խիստ մտահոգ մարդկանց,ներեղություն անհամեստությանս համար, խորհուրդ կտամ առաջին հերթին մաքրել ամենայն հայոց մայրաքաղաքը օտարալեզու վահանակներից,նոր անդրադառնալ օտարածին ազգանուններին։ Քանզի սիրում ենք համեմատվել, ուրիշների հետ, եկեք մի փոքրիկ համեմատական բերեմ,մանավանդ,որ ասում եք մեզ չի սազում նման <հիմար> արմատներ ունեցող ազգանուններ կրել։ Հարգելիներս,ախր մեզ այնքան բան չի սազում,բայց մենք ոտքով գլխով այդ ամենի մեջ ենք,այն էլ վաղուց։ Եվ երկրորդը, Ազգանվան ծագումնաբանությամբ չի որոշվում մարդու ով կամ ինչ լինելը։ Հասարակ բան, Ֆաշիստական գերմանիայի դեմ հաղթանակ տարած կարմիր բանակի գեներալներից էլ Կոնյեվը, ռուսական Ձի բառից։ Բեռլինը Ազատագրեցին Մարշալ Ժուկովի գլխավորությամբ։Ժուկով- բզզեզ։ 20-րդ դարի նշանավոր գրողներից էին Լեվ Նիկոլայիչ Տոլստոյը,հայեցի ասած հաստլիկը, Գրիբայեդովը,հայեցի ասած սնկակերը, Կռիլով,հայեցի ասած թևավորը...Այս շարքը կարելի է անվերջ թվել Բառանով,Կազլով, Օխոտնիկով վերջը վերջո Մեդվեդև։ Մարդու ոչ ազգանունն է իր մասին բան ասում,ոչ անունը,ոչ էլ արտաքին տեսքը։ Գործը,վերաբերմունքը,խոսելու ոճը,վերվեցողությունը,գաղափարները,ահա իսկական արժեքները,որոնցով կարելի է ու պետք է գնահատել մարդուն։ Ժամանակին,մի ծանոթ ունեի ազգանունն էր Աստվածատրյան։ Շարքային տականք էր,ով հարկ եղած դեպքում կծախեր թե՛, ծնողին,թե՛, հայրենիքը, և թե՛, ինքն իրեն։ Բայց ազգանունը Աստվածատրյան էր։ Միգուցե այդ տականքությունն էլ էր աստվածատուր,չգիտեմ։ Մեկ այլ օրինակ։Համալսարանի ավագ գիտաշխատողներից էր պարոն Ջահիլյանը,ում ազգանունը թուրքական Ջահիլ՝ անգրագետ արմատն ուներ։ Այնքան կուզեի,որ մեր շուրջը նրա պես <անգրագետ> մարդիկ շատ լինեին։ Գիտակ մարդ,քայլող հանրագիտարան,մարդկային բոլոր արժանիքներով հարուստ անհատականություն։Ցավոք,նա այլևս կենդանի չէ,բայց վստահ եմ,որ իր ազգանունը հպարտությամբ է կրում,թե իր որդին և թե իր թոռը։ Ում մտքներով անգամ չի անցնի,փոխել այսպես կոչված թուրքական արմատ ունեցող ազգանունը։
Հասկանում եք, ախր դա այնքան երկրորդական է։ Այն էլ մեր պես պահպանողական,կոնսերվատիվ ժողովրդի համար։ Մեր ազգանունների մեջ պատմություն կա,անցած ուղի,մեր պապերի ճակատագիրը,մեր վաղվա օրը,մեր պայքարը,հավատը վաղվա օրվան։ Չգիտեմ,անկախ ամեն ինչից անգամ,եթե իմ ազգանունը լիներ այդ,այսպես կոչված օտարածիններից որևէ մեկը,ես չէի հրաժարվի այն կրելուց։ Քանզի հրաժարվելով ազգիս անունից,ես ստիպված կլինեմ հրաժարվել պատմությունիցս,ազգիցս,արմատներիցս,ժառանգությունիցս, իսկ դրան ես պատրաստ չեմ։
Գրեթե միշտ Ձեր Ռաֆայել Մնացականյան ©
Հայի ամերիկյան օրագիրը շարքից,մտահոգ ուշ գիշերին 23։ 41
28/ օգոստոս/ 2016 Կիրակի
ԱՄՆ,Հոլլիվուդ,Սանտա Մոնիկա
