Մի անգամ, երբ մութ գիշեր էր, երբ հոգիս իր ցավն հիշել էր,
Եվ թերթում էի էջերը մոռացված մի գիտության.
Մինչ ննջում էր իմ մրմուռը, մեկն հանկարծ բախեց իմ դուռը -
Եվ այնպես, ասես, զեփյուռը մեղմ թակում էր դուռն իմ տան։
«Հյուր է, - այս անցավ մտքովս, - որ բախում է դուռն իմ տան:
Ընդամենը այսքան բան»։
Ցուրտ ձմռան այդ հուշն ահեղ է, մի պայծառ վառվող կանթեղ է -
Երբ ամեն մեռնող անթեղը ուրվական էր լուռ հանում։
Լույս էին տենչում մտքերս - զուր էի թերթում գրքերս,
Ախ, չէի՜ն պատմի երգերս Լինորի կորուստն անհուն -
Ախ, չէի՜ն մեղմի վերքերս - Լինորի կորուստն անհուն.
Աստ հավիտյա՜ն անանուն։
Մետաքսի տխուր խշշյունը, շղարշի շաղոտ շրշյունը -
Ախ, խայտո՛ւմ... խայթո՛ւմ էր սիրտս սարսափով ցնորական.
Սիրտս դեռ ուժգին զարկում էր, մինչ լեզուս դեռ առարկում էր.
«Մի ճամփորդ է, որ թակում է ու բախում է դուռն իմ տան -
Ուշացած մի այցելու է, որ թակում է դուռն իմ տան,
Ընդամենը այսքան բան»։
Եվ հոգիս ցրեց իր ահը, չկորցրեց իզուր էլ պահը -
«Տյար կամ թե Տիկին, - կանչում եմ, - սպասեք դեռ մեկ վայրկյան.
Խիստ բռնել էր աչքիս քունը, մինչ թակում էիք իմ դուռը -
Եվ այնպես, ասես, զեփյուռը մե՛ղմ թակում էր դուռն իմ տան,
Ինձ թվո՛ւմ էր, թե թակոց է...», - բացեցի ես դուռն իմ տան -
Մո՜ւթ գիշեր էր, այդքան բան։
Արդ մթնում կանգնած հսկում եմ - ու այնպե՜ս դողում, սոսկում եմ,
Մինչ իմ սիրտը սողոսկում են երազներ անիրական.
Բայց իմ շուրջը լուռ ու մունջ էր, լռությունը անշշո՛ւնջ էր,
Սոսկ` «Լինո՜ր» - լսվեց մրմունջը` իմ շշունջը մեղմաձայն.
Եվ` «Լինո՜ր» - շրշաց շշունջը` իմ մրմունջը մեղմաձայն -
Ընդամենը այսքան բան։
Ետ դարձա ես իմ սենյակը, - ու վառվե՜ց հոգուս կրակը,
Զի շուտով լսվեց նույն ձայնը - նույն թակոցը մեղմաձայն։
«Դե, իհարկե, պատուհանն է, կամ այնտեղ ինչ-որ մի բան է.
Կպարզեմ այս առեղծվածը, կտեսնեմ, թե ինչ է այն...
Թող հանդարտ լինի իմ սիրտը, որ պարզեմ, թե ինչ է այն -
Սոսկ քամին է, այդքան բան»։
Բացեցի ես պատուհանը, որ տեսնեմ թե ինչն է բանը -
Եվ, - ասես թե անցյալից էր, - մի Ագռավ խուժեց անձայն.
Մոռացած պատշաճ ողջույնը` նա կարծես մտավ իր բույնը -
Եվ այս տիրակալ թռչունը գտավ քիվը իմ դռան,
Ուր Պալլասի կիսարձանն էր` լուռ ու մունջ թառեց վրան -
Լուռ թառեց նա, այդքան բան։
Այդուհետ այս սև Ագռավը մոռացրեց մի պահ իմ ցավը.
Դեմքն այնպե՜ս մռայլ ու խիստ էր, տեսքն` այնպե՜ս հանդիսավոր։
«Կարճ է թեև քո կատարը, շատ խիզախ էր քո ներս գալը.
Դու, - ասի, - այն սև Ագռավն ես` ափերից այն ահավոր...
Ի՞նչ է, ի՞նչ է քո անունը` ափերում այն ահավոր»։
Ագռավն ասաց` Nevermore։
Մի՜թե այս մեկ բառը քիչ է - թե հրաշք չէ սա` էլ ի՞նչ է,
Բայց և` համարյա ոչինչ է, երբ ասված է մոտավոր։
Զի կյանքում գիտեն ամենքը` չի ծնվել բնավ այն մեկը,
Որն ասի, թե սև Ագռավը Օրհնությունն է թևավոր,
Որ սևուկ ու թուխ Ագռավը օրհնությունն է թևավոր,
Դեռ անունն էլ` Nevermore։
Կիսանդրին դարձրած իր թառը` նա խոսեց միակ այդ բառը.
Մի՞թե մի հատիկ այդ բառն էր ողջ դարձվածն իր նենգավոր։
Լռություն տիրեց իմ շուրջը, ու լսվեց սոսկ իմ մրմունջը.
«Կորցրել է իր երամը, մնացել է մենավոր...
Կթռչի՜, երբ գա լուսայգը - հանց հույսերն իմ մենավոր...»։
Ագռավն ասաց` Nevermore։
Ու այսպես այս սև թռչունը դեռ անհոգ կրկնում էր նույնը,
Եւ անվերջ կապկում էր սույնը` սոսկ մեկ բառն իր գիտության...
«Ես գիտեմ, թե այդ բառն ումն է... իր տիրո՛ջ տված ուսումն է,
Որ որպես իր օրհնությունը` նա մի բառ թողեց միայն -
Երբ գտավ անդարձ իր քունը` նա մի բառ թողեց միայն -
Nevermore, և այդքան բան»։
Այս ագռավն, ասես, ցրում էր տխրությունս, մոռացնո՛ւմ էր,
Ինձ թվաց, թե ցավն անցնում էր - և հուշերը ահավոր...
Ես գլուխս լուռ հակում եմ, մոտ նստած` դեռ գուշակում եմ.
Թե չորուկ ու չար թռչունը` այս չարիքը չարավոր -
Ի՞նչ է, ո՞վ է այս թռչունը` այս սև չարքը չարավոր,
Որ կանչում է Nevermore։
Ես այսպես նստած խորհում եմ ու անխոս դեռ մտորում եմ,
Մինչ նրա աչքերն այրում են, ա՛խ, իմ սիրտը վիրավոր.
Լուռ նստած դեռ գուշակում եմ, ու գլուխս լուռ հակում եմ,
Իսկ թավշի վրա ճրագը դեռ շողում է լուսավոր,
Բայց թավիշն այդ, ուր շողում է դեռ ճրագը լուսավոր,
Չի տեսնի նա` Nevermore։
Օդն հետո խեղդուկ ու հոծ էր, իմ սենյակը խնկանոց էր.
Քերովբեի ոտնաձայնն էր գորգին զնգում քաղցրալից.
«Ա՜հ, Աստվա՛ծ է ուղարկել քեզ, հրեշտակն է առաքել քեզ
և հղել է նա դարմանը և հուշերն իմ Լինորից...
Որ ըմպեմ, ըմպեմ դարմանը, ազատվե՛մ իմ Լինորից...»։
Nevermore, - լսվեց նորից։
«Մարգարե՞ ես, չարությո՞ւնն ես, սատանա՞ ես, թե՞ թռչուն ես,
Փորձապե՞տն է ուղարկել քեզ, թե՞ փորձանքը ահավոր
Դեպ երկիրն այս, որ լքված է, բայց անվախ, դյութիչ ու բա՜ց է -
Ուր կենվորը սոսկ Սարսափն է - դու ասա՛ ինձ հիմնավորՙ
Գաղաադի բալասանը գտնելո՞ւ եմ ես մի օր...»
Ագռավն ասաց` Nevermore։
«Մարգարե՜ ես, չարությո՜ւն ես, սատանա՜ ես թե թռչո՜ւն ես`
Թող վկա լինի երկինքը և մեր Հայրը երկնավոր -
Երբ փակվի վշտի այս բեմը, երբ հոգիս տեսնի Եդեմը`
Սուրբ կույսին պիտի գտնի՞ նա` Լինորին իր լուսավոր -
Լինորին պիտի գրկի՞ նա` սուրբ կույսին իր լուսավոր...»
Ագռավն ասաց` Nevermore։
«Ինչ որ է՛ քո պիղծ անունը` ա՛յս լինի մեր բաժանումը,
Ե՛տ դարձիր դեպ քո անդունդը, քո ափերը հեռավոր.
Չթողնե՛ս քո սև փետուրը, չե՛ս եղել երբեք իմ հյուրը:
Մի՛ խախտիր իմ մենությունը, թո՛ղ իմ դուռը մենավոր -
Քո կտուցն հանի՛ր սրտիցս - թո՛ղ իմ դուռը մենավոր...»
Ագռավն ասաց` Nevermore։
Եվ Ագռավն այդ լուռ բազմած է - դեռ նստած է, դե՜ռ նստած է,
Ուր գունատ, դալուկ Պալլասն է` նա բազմա՜ծ է, փառավոր.
Իսկ հայացքն այնպես անկյանք է, - հրեշավո՜ր կերպարանք է -
Եվ նետում է դեռ ճրագը տեսիլներն իր նորանոր -
Եվ բանտած հոգիս այդպես էլ տեսիլներից ահավոր
Չի՜ ազատվի - Nevermore!
