Tert.am-ը գրում է.
Ժամանակակից քաղաքականության հատկանշական գծերից մեկն այն է, որ Լեռնային Ղարաբաղի և նաև տարբեր այլ հակամարտության նկատմամբ, միջազգային կառույցները, այդ թվում` Մինսկի խմբի համանախագահությունը, վերաբերմունք են դրսևորում փոքր-ինչ վերացական դիրքերից:
Tert.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Արևելագիտության ինստիտուտի Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի ուսումնասիրման կենտրոնի փորձագետ Անդրեյ Արեշևը` անդրադառնալով նախօրեին և վերջին քսանօրյակում Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի սահմանների ուղղությամբ ադրբեջանական ռազմական գործողություններին:
«Սա ժամանակակից քաղաքականության հատկանշական գիծն է, որը ոչ միայն կիրառվում է Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության նկատմամբ, այլ նաև այլ հակամարտությունների: Ցավոք սրտի, սա ոչ միայն ՀԱՊԿ-ին է վերաբերում, այլև Մինսկի համանախագահությանը»,- ասաց նա:
Սա Անդրեյ Արեշևի պատասխանն էր հարցին, թե Հայաստանը «Հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպության» անդամ է, ուստի, ինչու ՀԱՊԿ-ը համարժեքորեն չի արձագանքում, հայտարարություններ ընդունում ադրբեջանական ագրեսիայի կապակցությամբ:
Այս առնչությամբ ռուսաստանցի փորձագետը նկատեց. «Կարծում եմ` հայտարարություն կլինի, /ՀԱՊԿ-ից/, բայց կարծում եմ բանը հայտարարությունները չեն, այլ ադրբեջանական հնարավոր թշնամական գործողություններն արգելափակելու հայկական զինուժի իրական հնարավորությունները»:
Ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ-ին, ապա Անդրեյ Արեշևը նշեց. «Մենք շատ լավ հասկանում ենք, որ այնտեղ գտնվում են պետություններ` տարբեր հետաքրքրություններով: Եվ ՀԱՊԿ-ը հարթակ է, այդ թվում նաև` ռուս-հայկական համագործակցության մշակման, ռազմատեխնիկական ու ռազմաքաղաքական ոլորտներում: Ուստի, կարծում եմ, այդ առումով կազմակերպությունն իր դերը կկատարի»:
«Ի՞նչ ասել է «կկատարի իր պարտավորությունները», արդյո՞ք սա նշանակում է, որ իր անդամ կազմակերպությանն իրական ռազմական աջակցություն կցուցաբերի» հարցին ռուսաստանցի քաղաքագետը, որոշակի դադարից հետո պատասխանեց. «Ես կարծում եմ, որ Ռուսաստանն ու Հայաստանը կապված են միմյանց հետ, այդ թվում նաև` ՀԱՊԿ շրջանակներում տարբեր պարտավորություններով ու Հայկական բանակի ու զինուժի պաշտպանողունակությունը բավարար մակարդակի հասցնելու գործում»:
Բայց, միևնույն ժամանակ Անդրեյ Արեշևն ընդգծեց, որ որքանով տեղյակ է` Հայաստանի ռազմական դոկտրինում գրված է, որ «Հայաստանի Հանրապետությունը արտաքին ագրեսիայի` հարձակման դեպքում նախևառաջ, անսում է սեփական ուժերի վրա»: Ինչը Անդրեյ Արեշևը արդարացի ու ճիշտ է համարում:
Ինչպես արդեն տեղեկացրել է ԼՂՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունը, սեպտեմբերի 25-ին՝ 17:30-ի սահմաններում, ադրբեջանական զինուժի կողմից հրետակոծման է ենթարկվել ԼՂՀ հյուսիս-արևելյան ուղղությամբ տեղակայված ՊԲ զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասը, որի արդյունքում հայկական կողմն ունեցել է 4 զոհ, 16 վիրավոր:
Ըստ որում, պատերազմի ավարտից ի վեր հրետակոծման ժամանակ հակառակորդն առաջին անգամ կիրառել է 122մմ հրետանային միջոցներ` հարվածներ հասցնելով ոչ թե առաջնագծում տեղակայված դիրքապահ ուժերին, այլ նրանց թիկունքում տեղակայված ստորաբաժանումներին:
Ռուսաստանցի փորձագետը, գնահատելով իրավիճակը, նույնպես արձանագրեց. «Ցավոք, հայ-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակը կտրուկ սրվել է, ինչին պետք է ծայրաստիճան բացասական գնահատական տալ, քանի որ սա լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների վերսկսման քայլ է»:
Անդրեյ Արեշևն ընդգծեց, որ առավել մտահոգիչ է այն, որ նման գործողությունների զոհ են դարձել ոչ միայն զինծառայողներ, այլև խաղաղ բնակիչներ:
Ըստ նրա`այն իրավիճակում, որում գտնվում է Հայաստանը, ենթադրվում է, որ կդիմի ակտիվ հակաքայլերի, ինչը և, ըստ Անդրեյ Արեշևի, անում է և ինչն էլ նրա ձևակերպմամբ` «իրադարձությունների ծավալում է` պատերազմի տրամաբանության մեջ»:
Անդրեյ Արեշևը հույս ունի, որ այս հարցում ողջամիտ բանականությունը կհաղթի, բայց նաև հասկանալով, որ իրավիճակը հետևողականորեն «տաքացվել է» վերջին մի քանի տարիներին, արձանագրում է, որ հիմա հասել է ծայրահեղ վտանգավոր կետի:
Հիշեցնենք, որ ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և միջազգային կառույցների ուշադրությունը ևս մեկ անգամ հրավիրելով այն հանգամանքի վրա, որ հրադադարի ռեժիմի խախտման ընթացքում ադրբեջանական կողմից հրետանու կիրառումը շփման գծում նոր իրադրություն է ստեղծում, նշել էր, որ հակառակորդին լռեցնելու, նրա գործողությունները կանխարգելելու և դրանով իսկ բանակցային գործընթացին աջակցելու նպատակով ՀՀ զինված ուժերի կողմից այսուհետ օգտագործվելու են հրետանային և հրթիռային խոցման համարժեք միջոցներ` մշտական խոցման տակ պահելով ադրբեջանական զինված ուժերի ստորաբաժանումների տեղակայման վայրերը, բոլոր զորաշարժերը, զինտեխնիկան և կենդանի ուժը:
Անդրեյ Արեշևը բնավ տարօրինակ չի համարում, որ «բանակցային գործընթացին աջակցելու նպատակով ՀՀ զինված ուժերի կողմից այսուհետ օգտագործվելու են հրետանային և հրթիռային խոցման համարժեք միջոցներ» արտահայտությունը, և, ավելին, լիովին համաձայն է:
«Ծանոթ չեմ այդ հայտարարությանը, բայց լիովին համամիտ եմ, որովհետև երբեմն, հակառակորդի նման գործողություններին ստիպված ուժով և համարժեքորեն պատասխանելն առավել արդյունավետ և օպտիմալ է: Իհարկե, մենք բոլորս նախապատվությունը տալիս ենք քաղաքական բանակցություններին, բայց երբ արդեն կողմերից մեկը հետևողականորեն դրանից հրաժարվում է ու թշնամական գործողություններ է իրականացնում, այլ բան չի մնում, քան հակառակորդին զսպելու արդյունավետ միջոցների կիրառումը»,- եզրափակեց նա:
