Սիբիրի հետազոտողները Ղրղզստանի տարածքում՝ Իսիկ-Կուլ լճի տակ, կորսված հինավուրց քաղաքակրթության ավերակներ են հայտնաբերել, որտեղ, հնարավոր է, թաղված է եղել Մատթեոս առաքյալը։
Իսիկ-Կուլի հատակին հայտնաբերված հնագիտական փլատակների ամենատպավորիչ գտածոն կավե անոթի բեկոր էր, որի վրա կարելի է հայկական ու սիրիական գրառումներով կնիք տեսնել։ Այս գտածոն կարող է ապացուցել այս տարածքում հայկական վանքի գոյությունը, որտեղ, պատմության համաձայն, թաղվել են Սբ. Մաթևոսի մարմինն ու մասունքները։
Սիբիրում Տոմսկի պետական համալսարանի սուզորդները 23 մետր խորության վրա 200-ից ավելի գտածոներ են հայտնաբերել, որոնք, ենթադրվում է, պատկանել են 2500 տարվա պատմություն ունեցող սակերի քաղաքակրթությանը։
Գտածոները հայտնաբերվել են հինավուրց փլատակների մեջ, սակայն դրանք թվագրվում են ավելի ուշ ժամանակաշրջանի։
Հետազոտողները դեռևս ուսումնասիրում են գտածոները, սակայն հնագետներն ասում են, որ դրանք ապացուցում են այս վայրում հայկական միջնադարյան վանքի գոյությունը։
Որոշ ուղղափառ քրիստոնյաներ հավատացած են, որ Հիսուս Քրիստոսի աշակերտներից մեկի՝ Մատթեոս առաքյալի մահվանից որոշ ժամանակ անց նրա մարմինն ի վերջո հենց այստեղ է տեղափոխվել ու թաղվել։
Եթե հաստատվի գրությունների հայկական ու սիրիական ծագումը, ապա սա կարող է ապացուցել այն լեգենդների ճշմարտացիությունը, որ Իսիկ-Կուլ լճի մոտ 14-րդ դարի հայկական վանք է գոյություն ունեցել, որտեղ թաղվել են Մատթեոս առաքյալի մասունքները։
Որոշ մարդիկ էլ հավատացած են, որ ավետարանչի մասունքներն իրականում հանգչում են Իտալիայի Սալերնո եկեղեցում, որը նվիրված է այս սրբին։
Համաձայն եկեղեցական ավանդության՝ Մատթեոս առաքյալը 15 տարի ավետարանել է հրեաներին Հրեաստանում, այնուհետև ճանապարհորդել է Եթովպիա, Մակեդոնիա, Պարսկաստան և Պարթևստան։ Հակասական է պատմվում նաև նրա մահվան հանգամանքների մասին։ Ըստ մի ավանդության՝ նա մահացել է բնական մահով Եթովպիայում կամ Մակեդոնիայում, սակայն ըստ Կաթոլիկ և Ուղղափառ եկեղեցիներում ընդունված վարկածի՝ նա մահացել է որպես մարտիրոս, իսկ նրա մասունքները հետագայում իր հետևորդների կողմից բերվել են այս հողեր։